OBRÓT WYROBAMI AKCYZOWYMI
1. Nowelizacja przepisów o monitorowaniu drogowym i kolejowym przewozu towarów oraz o podatku akcyzowym wprowadzająca szerszą kontrolę przewozu olejów opałowych
W dniu 6 sierpnia Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów. Nowelizacja dokonuje rozszerzenia katalogu wyrobów objętych obowiązkiem monitorowania, jak również dokonuje istotnych zmian w zakresie podatku akcyzowego, wprowadzając m.in. nowe kategorie podmiotów tj. pośredniczący podmiot olejowy oraz zużywający podmiot olejowy.
Oszustwa w podatku akcyzowym, związane są głównie z cechą konstrukcyjną przedmiotu opodatkowania, którą jest zakres przeznaczenia danego wyrobu na określone cele. Przeznaczenie wpływa także na stosowanie określonych stawek. Powyższa cecha znalazła również zastosowanie do olejów, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 9, 10 oraz 11 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. Ustawodawca w tym przypadku dokonał podziału tychże wyrobów na trzy grupy:
-
oleje napędowe sensu stricto ( przewidziane w pkt 6 oleje napędowych o kodzie CN 2710 19 43 i 2710 20 11 oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach opodatkowane stawką 1171,00 zł na 1000 litrów),
-
oleje napędowe przeznaczone do celów opałowych (przewidziane w pkt 9 oleje napędowye przeznaczone do celów opałowych o kodach CN od 2710 19 43 do 2710 19 48 i od 2710 20 11 do 2710 20 19, zabarwionych na czerwono i oznaczonych znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi , opodatkowane stawką 232,00 zł/1000 litrów) oraz
-
oleje opałowe (przewidziane w pkt 10 oleje opałowe o kodach CN od 2710 19 51 do 2710 19 68 i od 2710 20 31 do 2710 20 39:
a) z których 30% lub więcej objętościowo destyluje przy 350°C lub których gęstość w temperaturze 15°C jest niższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny, zabarwionych na czerwono i oznaczonych znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi opodatkowane stawką 232,00 zł/1000 litrów,
b) pozostałych, niepodlegających obowiązkowi barwienia i znakowania na podstawie przepisów szczególnych opodatkowane stawką 64,00 zł/1000 kilogramów).
W praktyce wszystkie powyżej wymienione wyroby mogą służyć do napędzania silników spalinowych. Fizyczną różnicą (poza niewielkimi różnicami we frakcjach), jest w praktyce fakt dodania czerwonego barwnika. Tu też pojawia się podatność tychże wyrobów na oszustwa podatkowe. Działaniem powszechnym bowiem jest kupowanie na rynku olejów zabarwionych, a następnie ich późniejsze odbarwianie i wykorzystywanie jako oleje służące do celów napędowych. Nowelizacja, poprzez poszerzenie kontroli zarówno nad transportem, jak też nad podmiotami dokonującymi obrotu tymi wyrobami ma na celu przeciwdziałanie wskazanym oszustwom.
2. Obrót olejami opałowymi, w tym dokonywany bez ich fizycznego przemieszczenia, będzie podlegać monitorowaniu w ramach elektronicznego systemu przetwarzającego dane o przewozie towarów i obrocie olejami opałowymi, o którym mowa w ustawie o systemie monitorowania przewozu. Podkreślenia wymaga, że już obecnie istnieje obowiązek dokonywania czynności pozwalających na monitorowanie przewozu olejów opałowych, jeżeli są one przewożone w ilości przekraczającej 500 litrów. Natomiast dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które dotychczas nie były objęte tymi rozwiązaniami, ich wejście w życie nie będzie wiązało się z dodatkowym obowiązkiem dokonywania zgłoszeń w systemie monitorowania przewozu i obrotu, ponieważ obowiązek ten będzie spoczywał na podmiotach wysyłających olej opałowy. Podmioty zużywające oleje opałowe, w tym osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, będą natomiast zobowiązane do potwierdzania odbioru dostarczonych olejów opałowych.
Dodatkowo, w celu odciążenia osób fizycznych będących zużywającymi podmiotami olejowymi także od tego obowiązku, zwłaszcza w sytuacji, gdy korzystanie z Internetu przez podmiot odbierający mogłoby być utrudnione, będą one miały możliwość upoważnienia innej osoby, w szczególności sprzedawcy, do uzupełnienia zgłoszenia o informację o odbiorze towaru w ich imieniu. Nadto zgodnie z informacjami zawartymi w uzasadnieniu do omawianej ustawy, w ramach wdrożenia projektowanych przepisów ma zostać udostępniona dla sprzedawców aplikacja na tablety i smartfony umożliwiająca proste potwierdzenie faktu odbioru dostarczonych wyrobów za pomocą jednorazowych kodów generowanych przez zużywający podmiot olejowy w związku z rejestracją go jako zużywający podmiot olejowy.
Ustawa w odrębny sposób traktuje przemieszczanie olejów opałowych nabywanych w handlu detalicznym. Specyfika tego rodzaju sprzedaży powoduje, że nieuzasadnione jest zastosowanie do tak nabywanych wyrobów zasad, jakie na mocy przepisów będą miały zastosowanie do wyrobów nabywanych w dużych ilościach, z którymi wiąże się tym samym większe ryzyko nadużyć i nieprawidłowości. W przypadku olejów opałowych nabywanych w handlu detalicznym chodzi o wyroby nabywane w opakowaniach jednostkowych o pojemności 10?30 litrów.
Podmioty zużywające olej opałowy (zużywający podmiot olejowy) oraz podmioty dokonujące w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedaży poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy (pośredniczący podmiot olejowy) olejów opałowych, podlegać będą obowiązkowi rejestracyjnemu.
Zgodnie z treścią uzasadnienia, wprowadzenie tego obowiązku jest konieczne dla potrzeb zapewnienia szczelności systemu obrotu olejem opałowym. Należy przy tym podkreślić, że obowiązek taki będzie miał charakter jednorazowy (przed dokonaniem pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych przeznaczonych do celów opałowych). W przypadku zużywającego podmiotu olejowego zgłoszenie rejestracyjne zawierać będzie, m.in. wskazanie miejsca (adresu), gdzie znajdują się urządzenia grzewcze stacjonarne, np. kotły grzewcze (chyba, że są to urządzenia niestacjonarne, np. nagrzewnice) oraz przewidywaną w chwili złożenia wniosku ilość zużywanych w roku kalendarzowym olejów opałowych.
W celu ułatwienia dokonania jednorazowego zgłoszenia rejestracyjnego ustawa przewiduje możliwość dokonania zgłoszenia w formie elektronicznej za pomocą formularza udostępnionego na stronie https://puesc.gov.pl, ale także, przede wszystkim z myślą o osobach pozbawionych dostępu do Internetu, przewidziano możliwość złożenia (przesłania) zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym właściwym do wykonywania zadań w zakresie akcyzy ze względu na adres zamieszkania osoby dokonującej rejestracji. Urząd ten wprowadzi dane z formularza do rejestru. Zgłoszenia będzie można dokonać także w centrach obsługi urzędów skarbowych, gdzie pracownicy urzędów pomogą wypełnić elektroniczne formularze.
Identyczne rozwiązanie przyjęto dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w tym przypadku zgłoszenie rejestracyjne składać się będzie (w powyższych formach) w urzędzie skarbowym właściwym do wykonywania zadań w zakresie akcyzy ze względu na adres ich siedziby.
Ustawa przewiduje również obowiązek aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego w przypadku zmian zawartych w nim danych i informacji. Przewiduje się, że w przypadku gospodarstw domowych sytuacje, w których zaistnieje konieczność zgłoszenia zmian będą bardzo rzadkie. W praktyce wystąpią one w razie wymiany urządzenia grzewczego lub zmiany danych osób zużywających olej opałowy.
Spod obowiązku rejestracji zostaną wyłączone podmioty nabywające oleje opałowe w punktach sprzedaży detalicznej w opakowaniach jednostkowych, których masa brutto nie przekracza 30 kg lub ich objętość nie przekracza 30 litrów w łącznej ilości nieprzekraczającej jednorazowo odpowiednio 100 kg lub objętości 100 litrów. Dla potrzeb systemu monitorowania obrotu olejami opałowymi uznano, że skala sprzedaży detalicznej tych wyrobów, np. „paliwa naftowego” zużywanego w piecykach naftowych jest na tyle niewielka, że objęcie podmiotów nabywających oleje opałowe w opakowaniach jednostkowych obowiązkiem rejestracji, jako zużywające podmioty olejowe byłoby nadmiernym i nieuzasadnionym obciążeniem administracyjnym. W tym przypadku wystarczający dla potrzeb nadzoru nad tą formą obrotu będzie rejestr prowadzony przez podmioty dokonujące sprzedaży (pośredniczące podmioty olejowe, np. sieci handlowe).
Aktualnie ustalenie czy olej opałowy został wykorzystany zgodnie z przeznaczeniem wymaga analizy zestawień oświadczeń i wykonania kontroli podatkowej albo kontroli celno-skarbowej ex post. Powyższe rozwiązania opierają się głównie na dokumentach papierowych. Ustawa o podatku akcyzowym zawiera regulacje dotyczące obrotu olejem opałowym, zgodnie z którymi dla celów stosowania stawki podatku akcyzowego obniżonej do kwoty 232 zł/1000 l, niezbędne jest złożenie sprzedawcy przez nabywcę papierowego oświadczenia o przeznaczeniu tego oleju do celów opałowych. Ta sama zasada dotyczy sprzedaży oleju opałowego podmiotom dokonującym dystrybucji tych olejów. Podmioty te na każdym etapie sprzedaży są obowiązane odebrać od nabywcy takie oświadczenie.
Przepisy ustawy o podatku akcyzowym szczegółowo wskazują, jakie elementy powinno zawierać oświadczenie, a dodatkowo zobowiązują podmiot dokonujący sprzedaży oleju opałowego do sporządzania i przekazywania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży, miesięcznych zestawień przyjętych oświadczeń. Oryginały oświadczeń przedsiębiorca powinien przechowywać przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały sporządzone, i udostępniać w celu kontroli.
Alan Lipnicki
Młodszy Konsultant podatkowy
alan.lipnicki@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
