Bezwzględna kolejność odpowiedzialności podatkowej w zakresie podatku akcyzowego – jednofazowość
Należy wskazać, że ? co do zasady ?, każdy z uczestników obrotu jest podatnikiem
podatku akcyzowego, dalsze opodatkowanie wyłączane jest przez nadrzędną zasadę jednofazowości stanowiącą
kluczową cechę konstrukcyjną tego podatku. Z tym specyficznym charakterem odpowiedzialności, wiąże się w
praktyce dodatkowy obowiązek ? udokumentowania przez nabywcę wyrobów akcyzowych, że w innej fazie obrotu
podatek został uiszczony. Należy przy tym podkreślić, że w niniejszym zakresie marginalne znaczenie będzie
miała dobra wiara podatnika.
Do powyższej problematyki odniósł się w wyroku z dnia 2 sierpnia 2017 r., Wojewódzki Sąd
Administracyjny (Sygn. akt. III SA/Gl 1543/16).
Powyższe rozstrzygnięcie wydane zostało na kanwie sportu pomiędzy Organem a podatnikiem
akcyzy, w którym Organ wskazał, że: ?Organ odwoławczy wskazał, iż kontrahent Strony, tj. „J” w wystawianych
fakturach VAT zamieścił oświadczenia, że podatek akcyzowy zawarty jest w cenie towaru, jednakże zapis ten nie
znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Jednak powołana przez Sp. z o.o. „J” w powyższym
oświadczeniu podstawa prawna zamieszczenia przedmiotowego oświadczenia, tj. § 5 ust. 14 rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich
przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług
– in fine stanowi, iż „podatnik podatku akcyzowego, który nie został zwolniony z obowiązku podatkowego w tym
podatku, określa na fakturze kwotę podatku akcyzowego zawartą w wartości towarów wykazanych na tej fakturze”
utraciła moc prawną z dniem 1 kwietnia 2011 r., a zatem nie obowiązywała w dniu wystawiania faktur na rzecz Strony.
Ponadto „J” nie będąc zarejestrowanym podatnikiem podatku akcyzowego nie miała prawa zamieszczać takiego zapisu na
fakturach, co wprost wynika z wyżej cytowanego przepisu przywołanego rozporządzenia.? Kluczowe jest jednak
stanowisko zgodnie z którym: „dane umożliwiające zidentyfikowanie sprzedawcy wyrobu akcyzowego, od którego nie
została zapłacona akcyza w należnej wysokości a którymi dysponuje jego nabywca (posiadacz”) niewątpliwie mogą się
okazać pomocne dla przeprowadzenia kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego i
ustalenia, że podatek został zapłacony, jednakże dane takie nie są wystarczające i same przez się nie prowadzą do
uwolnienia się od odpowiedzialności na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 4 oraz art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku
akcyzowym. Podobnie nie ma prawnie doniosłego znaczenia działanie w przeświadczeniu (w dobrej wierze), że poprzednik
(sprzedawca) uregulował już akcyzę. Dla uwolnienia się uczestnika obrotu wyrobem akcyzowym od obowiązku zapłaty
akcyzy decydujące jest rzeczywiste odprowadzenie tego podatku we wcześniejszej fazie obrotu. W świetle powyższego
wystarczającym dla uznania skarżącego za podatnika podatku akcyzowego było wykazanie, że nabył on olej napędowy, a w
poprzednich etapach obrotu podatek akcyzowy nie został zapłacony – co zostało udowodnione przez organ I instancji.
Sąd przychylił się do powyższej tezy wskazując jednocześnie dosadnie, że z art. 13 ust. 1 u.p.a. nie wynika
kolejność podmiotów zobowiązanych do zapłacenia akcyzy, co oznacza, że każdy z wymienionych w tych przepisach
podmiotów – producent, importer, sprzedawca, nabywca i inni – zobowiązany jest w tym samym stopniu do zapłaty
podatku. Mając przy tym na względzie to, że cechą konstrukcyjną podatku akcyzowego jest jego jednokrotne nałożenie
(tzw. jednofazowość) podkreślić należy, że dopiero wykazanie, iż podatek akcyzowy został już zapłacony, zwalnia z
obowiązku jego zapłaty podmiot występujący w kolejnej fazie obrotu. Oznacza to, że sprzedawca wyrobów akcyzowych
jest zwolniony od podatku akcyzowego, pod warunkiem uiszczenia od tych wyrobów akcyzy na wcześniejszym etapie. Wyrok
powyższy nakazuje podatnikom podatku akcyzowego ostrożność w doborze kontrahentów jak również wzmożoną weryfikację
ich statusu pod kątem rozliczeń z właściwymi organami.
Alan Lipnicki
konsultant
podatkowy
alan.lipnicki@isp-modzelewski.pl
