Tytułowy problem nurtuje podmioty podlegające obowiązkom raportowym związanym ze zgłaszaniem schematów podatkowych od czasu, gdy w reakcji na liczne wątpliwości wynikające z obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. przepisów obligujących do ujawniania owych schematów podejmują one próby uzyskania interpretacji indywidualnych w trybie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (dalej: „Ordynacja podatkowa”) i spotykają się z odmową wszczęcia postępowania.
Ustawodawca nie wypowiada się wprost na temat charakteru przepisów prawa, których może dotyczyć interpretacja indywidualna. W powołanym art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, posługuje się jedynie sformułowaniem o wydawaniu przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego w jego indywidualnej sprawie interpretacji „przepisów prawa podatkowego”, czyli interpretacji indywidualnej. W art.3 pkt 2 w związku z art. 3 pkt1 Ordynacji podatkowej jako przepisy prawa podatkowego definiowane są przepisy ustaw dotyczących podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określających podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujących prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich. Jednakże wedle art.3 pkt 2 jako przepisy prawa podatkowego ? rozumie się nie tylko przepisy ustaw podatkowych w podanym wyżej znaczeniu, lecz także postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.
Tym samym jako potencjalny przedmiot interpretacji indywidualnych wydawanych w trybie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej można by traktować wszystkie przepisy, które wpływają na sferę praw i obowiązków podatkowych wnioskodawcy.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej działając na podstawie art. 165a § 1 w zw. z art. 14h Ordynacji podatkowej konsekwentnie wydaje jednak postanowienia w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, o ile tylko wniosek ten odnosi się do przepisów dotyczących informacji o schematach podatkowych (z rozdziału 11a Działu III Ordynacji podatkowej).
Należy zaznaczyć, że w art. 14b § 2a Ordynacji podatkowej explicite określone zostały przepisy prawa podatkowego, odnośnie których ustawowo wyłączono możliwość otrzymania interpretacji indywidualnej. Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej nie powinien zatem dotyczyć przepisów regulujących właściwość, uprawniania i obowiązki organów podatkowych, mających na celu przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania, wprowadzających środki ograniczające umowne korzyści czy dotyczących tzw. małych klauzul przeciwko unikaniu opodatkowania. Ponadto, na podstawie art.14b § 1a Ordynacji podatkowej, interpretacji indywidualnych nie wydaje się w zakresie objętym wiążącymi informacjami stawkowymi, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Trudno jednak wskazać podstawy prawne przedstawionej praktyki organu interpretacyjnego.
Do problemu tego odniósł się m.in. WSA w Gorzowie Wielkopolskim. Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2020 r. (I SA/Go 61/20) wydanym w sprawie ze skargi Spółki na postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
WSA skonstatował, że postanowienia wydane przez organ w obu instancjach naruszały prawo. W szczególności Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ? w ocenie Sądu ? błędnie uznał, że przepisy rozdziału 11a Działu III Ordynacji podatkowej, regulujące obowiązki w zakresie informacji o schematach podatkowych, nie stanowią przepisów prawa podatkowego podlegających urzędowej wykładni w drodze interpretacji indywidualnej. Zdaniem składu orzekającego przepisy, których wykładni żądała Spółka, czyli art. 86d § 1 i art. 86a § 1 pkt 18 Ordynacji podatkowej, stanowiły przepisy prawa podatkowego, zawarte były bowiem w ustawie ? Ordynacja podatkowa, a zatem ustawie podatkowej, stąd spełniały kryteria, o których mowa w art. 3 pkt 2 w zw. z art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej.
Jednocześnie WSA zaznaczył, że art. 14b § 2a Ordynacji podatkowej wyraźnie wskazujący które z przepisów podatkowych nie mogą być przedmiotem indywidualnej interpretacji, nie zalicza do nich przepisów rozdziału 11a Działu III Ordynacji podatkowej, zatytułowanego „Informacje o schematach podatkowych”. Podkreślił też, że przepisy Ordynacji podatkowej nie zawierają regulacji ograniczającej uprawnienie wnioskodawców do domagania się interpretacji wyłącznie w odniesieniu do przepisów regulujących treść obowiązku podatkowego w rozumieniu art. 4 Ordynacji podatkowej i uznał, iż przedmiotem interpretacji mogą być przepisy prawa podatkowego dotyczące rozmaitych obowiązków podatnika, nie tylko dotyczących treści obowiązku podatkowego.
Sąd zgodził się wprawdzie z poglądem, do którego pośrednio odwołał się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, iż interpretacji podlegają wyłącznie przepisy materialnoprawne, nie zaś przepisy postępowania podatkowego. Uznał jednak, że normy wynikające z przepisów określających obowiązki dotyczące raportowania o schematach podatkowych, w tym również co do obowiązku informowania wspomagającego o Numerze Schematu Podatkowego, mają charakter materialnoprawny. Zaznaczył, że sama treść obowiązków dotyczących informacji o schematach podatkowych posiada cechy materialnoprawne, a normatywną treść regulacji dotyczących raportowania schematów podatkowych współtworzą regulacje zawarte w ustawach podatkowych, już bezpośrednio wyznaczające treść obowiązków podatkowych. Skoro zaś przepis, którego interpretacji żądała Spółka (art. 86d § 1 Ordynacji podatkowej) stanowi wprost o obowiązku nakładanym przez ustawę podatkową, wynika wprost z prawa i nie zależy od żądania organu podatkowego, to czynności narzucane podmiotom na podstawie wskazanego przepisu- zdaniem WSA ? nie są czynnościami podejmowanymi w ramach postępowania podatkowego.
Ostatecznie WSA przyjął zatem, że organ, co do zasady, winien udzielić interpretacji we wnioskowanym przez Spółkę zakresie i podważył możliwość odmowy a limine wszczęcia postępowania w sprawie wniosku.
Należy zaznaczyć, że wyrok zawierający przedstawione stanowisko jest nieprawomocny, a w orzecznictwie spotyka się pogląd przeciwny do prezentowanego przez WSA w Gorzowie Wielkopolskim w powołanym wyroku. W szczególności WSA w Poznaniu w wyroku z 5 grudnia 2019 r. (I SA/Po 825/19) uznał, że przepisy określające obowiązki dotyczące raportowania o schematach podatkowych, w tym również co do obowiązku informowania wspomagającego o Numerze Schematu Podatkowego, nie mają charakteru materialnoprawnego.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50