Prof. dr hab. Witold Modzelewski Warszawa, dnia 20 czerwca 2023 r.

Instytut Studiów Podatkowych

Spółka doradztwa podatkowego

ul. Kaleńska 8, 04-367 Warszawa

 

 

Szanowni Państwo                                                                 

 

W dniu 16 czerwca 2023 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw dotyczącą wprowadzenia obligatoryjnego fakturowania w Krajowym Systemie e-Faktur.

Od dnia 1 stycznia 2022 r. istnieje już możliwość wystawiania faktur ustrukturyzowanych lecz zainteresowanie tą możliwością jest jak dotąd marginalne. Zgodnie z art. 2 pkt 32a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów usług przez fakturę ustrukturyzowaną rozumie się fakturę wystawioną przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w tym systemie. Wprowadzenie od połowy przyszłego roku obligatoryjnego wystawiania i przyjmowania faktur ustrukturyzowanych w nowej formie jest możliwe na podstawie decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/1003 z dnia 17 czerwca 2022 r. upoważniającej Rzeczpospolitą Polską do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 218 i 232 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej1. W niniejszym liście przedstawię najważniejsze wyzwania dla podatników, które wiążą się z obowiązkowym wystawianiem i przyjmowaniem faktur ustrukturyzowanych (dalej zwanych „FU”).

 

1. Kogo dotyczy obowiązek obligatoryjnego wystawiania e-faktur

Od dnia 1 lipca 2024 r. obligatoryjne e-fakturowanie obejmie zasadniczo czynnych podatników VAT, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce na rzecz wszystkich podatników (w tym zwolnionych).

Od dnia 1 stycznia 2025 r. zostanie wprowadzony obowiązek wystawiania FU przez podatników korzystających z tzw. zwolnienia podmiotowego (ze względu na wielkość sprzedaży do 200 tys. zł) lub przedmiotowo (wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. lub przepisów wykonawczych).

Z obowiązkowego wystawiania i przyjmowania FU wyłączone zostały faktury wystawiane na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (B2C).

Obowiązkiem wystawiania i przyjmowania FU nie zostaną objęci podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca jej prowadzenia na terytorium Polski. Wystawienie FU przez te podmioty będzie fakultatywne. Podatnik nieposiadający siedziby lub stałego miejsca jej prowadzenia w Polsce będzie wystawiać fakturę poza KSeF. Wyjątkiem będą podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, które zdecydują się na fakultatywne korzystanie z KSeF. W takim przypadku podmioty te będą mogły wystawiać FU.

1 Dz. Urz. UE L 168 z 27.06.2022, str. 81

Obowiązkiem wystawiania i przyjmowania FU nie zostaną objęci także podatnicy korzystający z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w rozdziale 7 (procedura nieunijna dotycząca niektórych usług), 7a (szczególna procedura w zakresie świadczenia usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób) i 9 (szczególna procedura dotycząca sprzedaży na odległość towarów importowanych).

Jednak w przypadku podatników korzystających z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a tej ustawy (procedura unijna dotycząca niektórych dostaw towarów oraz świadczenia niektórych usług) będą oni obowiązani do wystawianie faktur ustrukturyzowanych.

Ustawa wprowadza również możliwości fakultatywnego wystawiania przy użyciu KSeF Faktur VAT RR, czyli dokumentów potwierdzających nabycie produktów rolnych oraz usług rolniczych od rolników ryczałtowych (czyli rolników korzystających ze zwolnienia od VAT), oraz dokumentów korygujących Faktury VAT RR, czyli Faktur VAT RR KOREKTA.

 

2. Podstawowe założenia

Obligatoryjne wystawianie i przyjmowanie FU obejmie zasadniczo czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, w tym krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) i na rzecz organów publicznych (B2G). Obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych będzie miał zastosowanie do czynnych podatników VAT, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (gdy to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej uczestniczy w dostawie towarów lub świadczeniu usług).

Przy użyciu KSeF będą wystawiane także wszystkie faktury korygujące. Faktury korygujące wystawione po wejściu w życie ustawy – bez względu na to, czy pierwotne faktury zostały wystawione przy użyciu KSeF czy poza KSeF (w związku z tym, że zostały wystawione przed wejściem przepisów o obligatoryjnym e-fakturowaniu), jeśli są wystawione przez podatnika posiadającego siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, gdy to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej uczestniczy w transakcji, będą wystawiane w KSeF.

FU wystawiane na rzecz podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub posiadających wyłącznie stałe miejsce prowadzenia działalności, które nie uczestniczy w nabyciu, będą im udostępniane w postaci i w sposób z nimi uzgodniony. Jednocześnie dotychczasowy wymóg akceptacji faktury elektronicznej przez odbiorcę faktury zostanie zastąpiony formułą uzgadniania z odbiorcą faktury sposobu jej udostępniania.

Ustawa wprowadza w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2024 r. możliwości wystawiania przez podatników objętych obowiązkiem wystawiania faktur ustrukturyzowanych:

1) u których sprzedaż jest zwolniona od podatku lub wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku,

2) dokonujących czynności dokumentowanych fakturami uproszczonymi (art. 106e ust. 5 pkt 3), w tym paragonów fiskalnych uznanych za faktury,

3) dokonujących czynności dokumentowanych fakturami wystawionymi przy zastosowaniu kas rejestrujących

   – faktur elektronicznych lub faktur w postaci papierowej (art. 145l ustawy z dnia 11 marca 2004 r.).

W przypadkach wskazanych powyżej podatnicy mogą wystawiać faktury ustrukturyzowane, z wyłączeniem paragonów fiskalnych uznanych za faktury uproszczone, czyli paragony z NIP nabywcy do 450 zł, w tym ostatnim przypadku wystawienie kolejnej faktury w KSeF naraziłoby podatnika na obowiązek rozliczenia tego dokumentu na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

Ustawa zakłada, co do zasady, likwidację terminu 60-dniowego zwrotu VAT i wprowadzenie w to miejsce terminu 40-dniowego, przy jednoczesnym dostosowaniu zasad doręczeń przez organy podatkowe. Przyjęte rozwiązanie zakłada stosowanie zasad doręczenia postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu analogicznych jak dla zasad zwrotu VAT w terminie 15-dniowym dla tzw. podatników bezgotówkowych.

Ustawa przewiduje również dostosowanie przepisów w zakresie korekt zmniejszających wartość podatku należnego i naliczonego. W związku z obligatoryjnym stosowaniem KSeF przez większość podatników wprowadzona zostaje zasada, zgodnie z którą po stronie podatku należnego obniżenia podstawy opodatkowania będzie dokonywać się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą w postaci ustrukturyzowanej. Podatnicy wystawiający faktury korygujące we wskazany sposób nie będą, co do zasady, obowiązani do posiadania dodatkowej dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie nowych warunków transakcji z nabywcą. Analogicznie nabywca będzie obowiązany do skorygowania podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę korygującą w postaci ustrukturyzowanej.

Jednocześnie dostosowane zostaną zasady korekt in minus, w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę korygującą inną niż faktura ustrukturyzowana. Mowa tu o podatnikach lub czynnościach wyłączonych z obowiązkowego wystawiania FU oraz o przypadkach wystawiania faktur w okresie trwania awarii ogłoszonej czasowej niedostępności KSeF czy braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z przyczyn leżących po stronie podatnika, tzw. tryb offline.

Dodatkowo wprowadzone zostanie również odpowiednie rozwiązanie dla wystawionych faktur korygujących w postaci ustrukturyzowanej, które będą udostępnione nabywcom w sposób z nim uzgodniony, poza KSeF.

Ustawa określa również zasady postępowania w zakresie wystawiania faktur w sytuacji:

1) niedostępności KSeF związanej z zaplanowanymi pracami serwisowymi tego systemu – tzw. tryb offline;

2) awarii KSeF (ogłaszanej w komunikacie i za pośrednictwem interfejsu);

3) awarii systemu (ogłaszanej w środkach społecznego przekazu);

4) braku możliwości wystawienia FU przez podatnika z przyczyn leżących po jego stronie – tzw. tryb offline;

5) braku obowiązku wystawiania FU.

Datą wystawienia FU uznaje się dzień przesłania jej do KSeF. Numer KSeF zawiera w swej strukturze m.in. datę wystawienia. Tę datę zawiera również urzędowe poświadczenie dokumentu elektronicznego KSeF (tzw. UPO), które przyjmuje za datę wystawienia – datę przesłania faktury do KSeF. Gdy fakturze ustrukturyzowanej zostanie nadany numer KSeF, wchodzi ona do obrotu prawnego z datą przesłania – wystawienia do KSeF. Zatem w przypadku wystawiania faktur w KSeF data wpisywana w polu P1 (odpowiadająca dacie wystawienia dokumentu określonej w art. 106e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.) – za wyjątkiem sytuacji awarii, niedostępności systemu lub trybu offline opisanej niżej – nie jest kluczowa. Kluczowa jest data przesłania faktury do KSeF, zgodnie z art. 106na ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (zgodnie z art. 106na ust. 1 tej ustawy, fakturę ustrukturyzowaną uznaje się za wystawioną w dniu jej przesłania do KSeF).

Natomiast za datę otrzymania faktury uznaje się dzień nadania tej fakturze numeru KSeF. Data ta jest widoczna dla odbiorcy FU w systemie.

Faktury ustrukturyzowane oraz faktury w postaci elektronicznej wystawione według wzoru faktury ustrukturyzowanej w okresie trwania awarii, ogłoszonej czasowej niedostępności KSeF czy braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z przyczyn leżących po stronie podatnika, tzw. tryb offline – po ich wprowadzeniu do KSeF, będą przechowywane w KSeF przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały odpowiednio wystawione lub wprowadzone do systemu.

W ustawie określono m.in. również: zasady ustalania kursu walut w zakresie faktur ustrukturyzowanych, wyłączenia z KSeF biletów spełniające funkcję faktury (w tym paragony na autostradach płatnych), kary pieniężne za niedopełnienie obowiązków wprowadzonych w nowelizacji ustawy (art. 106ni ustawy z dnia 11 marca 2004 r.), delegacji dla Ministra Finansów na podstawie której będzie mógł określić przypadki odpowiednio dokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur przy użyciu KSeF, zasady dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności w związku z wdrożeniem obowiązku wystawiania i przyjmowania FU oraz likwidację not korygujących.

 

3. Wdrożenie systemu faktur ustrukturyzowanych

Prawdopodobnie prace nad powyższą ustawa zakończą się jeszcze w tej kadencji Sejmu, natomiast najważniejszą datą rozpoczynającą funkcjonowanie tego systemu jest dzień 1 lipca 2024 r. Prawdopodobnie ustawa ta będzie jeszcze zmieniana przez nowy Parlament, zwłaszcza w celu usunięcia wielu błędów legislacyjnych i merytorycznych. Nie należy wykluczać odsunięcia w czasie wejścia w życie tego systemu w połowie przyszłego roku, zwłaszcza że faktury ustrukturyzowane mają być obowiązkowo wystawiane na rzecz wszystkich podatników, w tym zwłaszcza rolników ryczałtowych oraz podmiotów zwolnionych od podatku, co w istotnym zakresie jest czymś nierealnym. Instytut Studiów Podatkowych wielokrotnie przestrzegał przed przyspieszaniem terminu rozpoczęcia tej operacji, co już zaowocowało rezygnacją z wprowadzenia tych obowiązków jeszcze w roku 2023; przypomnę, że oficjalnie zapowiadano, że powszechny obowiązek wystawiania i przyjmowania tych faktur miał wejść w życie już z dniem 1 kwietnia 2023 r.

Podatnicy powinni jednak rozpocząć działania przygotowujące do potencjalnego wdrożenia tego systemu. Działania te nie powinny być podejmowane pod presją interesariuszy, którzy zabiegają o możliwie najszybsze wejście w życie tych przepisów ze szkodą dla gospodarki, a zwłaszcza dla samych podatników. Instytut Studiów Podatkowych czynnie wspomaga podatników, którzy chcą przygotować się do tej operacji działając dla dobra tych podmiotów.

 

Z poważaniem

 

 

 

Witold Modzelewski

Prezes Zarządu

Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o.o.

 

 

PS. Pozostaję do Państwa dyspozycji: tel. (22) 517 30 99, e-mail: biuro@isp-modzelewski.pl.

 

Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych[1] (zwana dalej „ustawą z dnia 9 września 2000 r.”) umowa sprzedaży mieszkania bądź domu na rynku wtórnym jest obciążona 2% podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Do zapłaty tego podatku jest zobowiązany nabywający mieszkanie bądź dom np. gdy mieszkanie kosztuje 500 tys. zł, podatek wynosi 10 tys. zł z tytułu nabycia. Powyższa zasada ulegnie modyfikacji na podstawie ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw[2] (zwana dalej „ustawą z dnia 26 maja 2023 r.”).

 

Znowelizowany art. 9 pkt 17 ustawy z dnia 9 września 2000 r. zwolni z podatku od czynności cywilnoprawnych nabycie na rynku wtórnym prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego). Powyższe zwolnienie będzie miało zastosowanie, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Powyższe zwolnienie ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw, tj. 31 sierpnia 2023 r.

 

Ponadto, ustawa z dnia 26 maja 2023 r. dodaje nowy art. 7a do ustawy z dnia 9 września 2000 r. Zgodnie z tym przepisem nabycie co najmniej sześciu lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej lub udziały w tych lokalach będzie podlegało 6% podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Analogiczne opodatkowanie obowiązuje podatnika, który nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich, od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu. Jeżeli nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość następuje na współwłasność przez kilku kupujących, powyższe zasady opodatkowania stosuje się także wtedy, gdy chociażby jeden z kupujących jest zobowiązany do uiszczenia podatku w takiej stawce.

 

Dodatkowo, opodatkowanie nieruchomości na zasadach wynikających z art. 7a ustawy z dnia 9 września 2000 r. będzie jednocześnie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z nowym brzmieniem art. 2 w pkt 4 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. Przepisy zakładające podwójne opodatkowanie (podatkiem od towarów i usług i podatkiem od czynności cywilnoprawnych) oraz 6% stawkę podatku od czynności cywilnoprawnych zaczną obowiązywać od dnia 1 stycznia 2024 r.

 

[1] Dz.U.2023 poz. 170.

[2] Druk nr 993.

 

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał w ostatnich dniach wyroki w dwóch ważnych dla polskich samorządów sprawach. Oba dotyczą rozliczeń w zakresie VAT  w  gminach. Pierwszy wydany w sprawie C‑612/21  odnosi się do kwestii  instalacji fotowoltaicznych, drugi zaś  do usuwania azbestu (C‑616/21).

Pierwszy dotyczy rozliczenia Gminy przeprowadzającej projekt instalacji systemów odnawialnych źródeł energii. Wniosek o wydanie orzeczenia został złożony w ramach sporu pomiędzy Gminą O., położoną w Polsce, a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej w przedmiocie skierowanej do tej gminy indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczącej opodatkowania tej gminy podatkiem od wartości dodanej (VAT) w odniesieniu do transakcji polegających na zawarciu przez rzeczoną gminę umowy z niektórymi z jej mieszkańców w celu instalacji systemów odnawialnych źródeł energii (zwanych dalej „systemami OZE”) na ich nieruchomościach w zamian za świadczenie pieniężne ze strony tych mieszkańców.

W przestawionej sprawie Gmina była obowiązana wyłonić wykonawcę i sprawować nadzór nad realizacją. Odpowiadać ma  również za rozliczenie projektu, zaś mieszkańcy zobowiązali się do uiszczenia wkładu własnego (do 25 proc. kosztów) na rachunek gminy. Systemy mają pozostać własnością gminy przez 5 lat (przez okres realizacji projektu), po upływie tego okresu mają stać się  własnością  właścicieli nieruchomości, na których będą montowane.

Naczelny Sąd Administracyjny,  do którego  ostatecznie wpłynęła skarga kasacyjna  na rozstrzygnięcie WSA będące skutkiem sporu postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy przepisy dyrektywy [2006/112], a w szczególności art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że gmina (organ władzy publicznej) działa w charakterze podatnika VAT, realizując projekt, którego celem jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, poprzez zobowiązanie się na mocy zawartej z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawnej do wykonania i montażu systemów [OZE] na ich nieruchomościach oraz – po upływie określonego czasu – do przekazania własności tych systemów na rzecz właścicieli nieruchomości?

2)      W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy do podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 73 tej dyrektywy należy wliczyć otrzymane przez gminę (organ władzy publicznej) dofinansowanie ze środków europejskich na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii?”.

Zdaniem TSUE, który wydał orzeczenie w sprawie,  dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów odnawialnych źródeł energii na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych. Gmina nie działa w tym zakresie w charakterze podatnika VAT.

Drugi z wyroków dotyczy kwestii realizowanych przez gminy programów  usuwania azbestu z nieruchomości jej mieszkańców. Wniosek  o wydanie orzeczenia został złożony w ramach sporu między Gminą L. również położoną w Polsce, a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej w przedmiocie skierowanej do tej Gminy indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczącej opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) w odniesieniu do przeprowadzonych na jej zlecenie czynności związanych z usuwaniem azbestu oraz prawa do odliczenia VAT naliczonego od tych czynności. Gmina zawarła umowę z wykonawcą, miała sfinansować koszt całej operacji, a następnie ubiegać się o zwrot wydatków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.  Innymi słowy Gmina organizowała nieodpłatnie usuwanie azbestu na rzecz swoich mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę  i miała otrzymać  zwrot w postaci dofinansowania przez właściwe województwo w wysokości 40–100 % kosztów.  Z wnioskiem o wydanie orzeczenia do TSUE zwrócił się NSA, przed który ostatecznie trafił zaistniały spór. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy przepisy dyrektywy [2006/112], a w szczególności art. 2 ust. 1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 tej dyrektywy powinno się interpretować w ten sposób, że należy uznać za podatnika VAT gminę (organ władzy publicznej) w zakresie realizacji programu usuwania azbestu z nieruchomości znajdujących się na terenie tej gminy, stanowiących własność mieszkańców, którzy nie ponoszą z tego tytułu żadnych wydatków? Czy też taka działalność stanowi aktywność gminy jako organu władzy publicznej, podejmowaną w celu realizacji jej zadań, służących ochronie zdrowia i życia mieszkańców oraz ochronie środowiska, w związku z którą gmina nie jest uważana za podatnika VAT?”.

TSUE odpowiadając na zapytanie wskazał, że okoliczność zlecania przez gminę przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów i odpadów zawierających azbest na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie prowadzi do żadnej płatności ze strony tych mieszkańców, zaś czynności te są finansowane ze środków publicznych.

Biorąc pod uwagę powyższe,  rozliczenia gmin w zakresie VAT dotyczące prezentowanych  programów powinny zostać poddane analizie i ewentualnej rewizji.

Podatek od nieruchomości jest przykładem podatku, którego przedmiotem opodatkowania jest posiadanie określonego majątku. Wysokość obciążenia podatkowego zależy od stawek podatku pozostających w związku z celami, którym służy nieruchomość oraz rodzaju i sposobu wykorzystania tego majątku.

W przypadku budynków i ich części (np. lokali) stawka podatku zależy od wykorzystania danej nieruchomości przez podatnika. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a-b ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: „ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r.”), budynki, w tym mieszkalne, lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, są objęte stawką wyższą niż w przypadku budynków mieszkalnych lub ich części niezwiązanych z tą działalnością. Stosownie do art. 1a ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy pojęcie działalności gospodarczej oznacza tu zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły. Z uwagi na różnicę w wysokości stawek kluczowe jest zatem ustalenie kiedy podatnik ma do czynienia z nieruchomością związaną z działalnością gospodarczą. W niektórych sytuacjach ustalenie tej kwestii może nie być tak oczywiste, jak z początku może się wydawać. Dotyczy to m.in. nieruchomości mieszkalnych wynajmowanych w ramach działalności gospodarczej, gdyż z jednej strony nieruchomość ta służyć może wyłącznie zaspokojeniu potrzeb mieszkalnych najemcy, z drugiej zaś strony jest to nieruchomość wykorzystywana w celach prowadzenia działalności gospodarczej przez wynajmującego. Swoje stanowisko co do sposobu opodatkowania tak wynajmowanych nieruchomości zaprezentował Minister Finansów (dalej także: „MF”) w odpowiedzi na interpelację poselską nr 37882 udzielonej w dniu 12 stycznia 2023 r. (sygn. DSP13.844.59.2022). Zdaniem MF, zastosowanie wyższej stawki podatku nie jest uzależnione od fizycznego zajęcia budynku mieszkalnego lub jego części na prowadzenie w nim działalności gospodarczej, lecz istotne pozostaje wykorzystanie go do realizacji celów przedsiębiorcy. Jak wyjaśnia Minister Finansów, sama istota funkcji mieszkalnej budynku lub jego części nie wyłącza możliwości uznania, że budynek mieszkalny lub jego część zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Funkcja mieszkalna budynku jest natomiast niezbędną składową działalności gospodarczej w zakresie wynajmu nieruchomości mieszkalnych. W powołanej odpowiedzi Minister Finansów zaznaczył, że przeprowadzona przezeń wykładnia jest zgodna z linią orzeczniczą sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przytoczył w szczególności wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2020 r. (sygn. akt II FSK 2064/19), z którego wynika, że nie zawsze przedsiębiorca do osiągnięcia efektów swojej działalności musi fizycznie wykorzystywać składniki majątku. Jeżeli rodzaj danej działalności tym przemawia i umożliwi to przedsiębiorcy prawidłowe prowadzenie działalności gospodarczej, składniki takie będą wykorzystywane przez niego w sposób pośredni. Decydujące znaczenie ma gospodarcze przeznaczenie budynku mieszkalnego (jego części) przez przedsiębiorcę do realizacji określonego rodzaju działalności, o czym przesądza w szczególności ujęcie tegoż budynku w prowadzonej przez przedsiębiorcę ewidencji środków trwałych, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych czy zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących takiego budynku mieszkalnego lub jego części.

Mimo że omówione stanowisko z uwagi na formę podania do wiadomości publicznej nie jest wiążące, można się spodziewać stosowania wskazanej interpretacji przepisów przez organy podatkowe. Stanowi to bardzo złą wiadomość dla przedsiębiorców wynajmujących mieszkania komercyjnie, ponieważ obok wyłączenia od amortyzacji nieruchomości mieszkalnych, jest to kolejny ciężar podatkowy, który ich obciąży. Wpłynąć to może na podwyższenie czynszów, co z kolei uderzy w najemców. 

Pismem z dnia 8 lutego 2023 r. Fundacja Wspierania i Rozwoju Biur Rachunkowych zwróciła się do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o wyjaśnienie dotyczące rozliczenia składki zdrowotnej za styczeń 2023 r. w przypadku zmiany formy opodatkowania z nowym rokiem kalendarzowym. Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi na powyższe udzieliło pismem z dnia 20 lutego 2023 r. nr DL.704.1.2023.MM stosownych wyjaśnień, zgodnie z którymi przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem w podatku dochodowym od osób fizycznych, może dokonać zmiany formy opodatkowania na początku nowego roku podatkowego i tym samym wybrać opodatkowanie według skali podatkowej lub podatkiem liniowym. Zmiana formy opodatkowania oznacza, że począwszy od rozliczeń składki na ubezpieczenie zdrowotne należnej za styczeń danego roku (np. 2023 r.) płatnik zobowiązany jest ustalić podstawę wymiaru składki na to ubezpieczenie na podstawie wysokości dochodu z miesiąca poprzedniego, zgodnie z art. 81 ust. 2c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: „ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r.”). Przedsiębiorca, który dokonał zmiany formy opodatkowania powinien zatem zaliczyć wysokość należnej składki zdrowotnej za styczeń do tzw. „jednomiesięcznego okresu rozliczeniowego”, który dla tego przedsiębiorcy rozpoczął się np. 1 stycznia 2023 r., a zakończył 31 stycznia 2023 r. Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że w przypadku gdy przedsiębiorca w grudniu 2022 r. nie osiągnął dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych (a jedynie przychody opodatkowane w formie ryczałtowej) podstawą składki za styczeń 2023 r. było minimalne wynagrodzenie obowiązujące na 1 dzień roku składkowego obejmujące tzw. „jednomiesięczny rok składkowy”. Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy zmienili formę opodatkowania obowiązującą w 2023 r., powinni wykazać dwa lata składkowe: − jeden za okres od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. i − drugi, tzw. jednomiesięczny okres składkowy, przypadający na styczeń 2023 r. Jak wskazuje Ministerstwo Zdrowia w powołanym na wstępie piśmie: „Jednocześnie składka za styczeń 2023 r., będzie podlegała rozliczeniu rocznemu w ramach roku składkowego obowiązującego od 1 lutego 2022 r. do 31 stycznia 2023 r., z zastrzeżeniem, że dla zastosowania art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej konieczne jest ustalenie dochodu rozliczonego w danej formie podatkowej za poprzedni rok kalendarzowy. Ze względu na zmianę formy opodatkowania, skuteczną od 1 stycznia 2023 r., oraz fakt, że ubezpieczony w 2022 r nie prowadził działalności według odpowiadającej formy opodatkowania (według skali podatkowej lub podatku liniowego), składka roczna nie powinna podlegać naliczeniu.” Powyższe prowadzi do wniosku, że w sytuacji zmiany formy opodatkowania, składka za styczeń danego roku, przynależąca do jednomiesięcznego roku składkowego, podlega. Powyższe regulacje będące konsekwencją zmian wynikających z tzw. Polskiego Ładu, wprowadzają chaos i niepotrzebne zamieszanie w zakresie rozliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, którzy dokonali zmiany formy opodatkowania. W ocenie większości księgowych oraz doradców podatkowych najrozsądniejszym sposobem rozwiązania byłoby wprowadzenie zryczałtowanej miesięcznej składki zdrowotnej od przedsiębiorców niezależnie od formy opodatkowania. rozliczeniu rocznemu. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia: „w ramach rozliczenia rocznego składka zdrowotna podlegać będzie obniżeniu do wysokości 0 zł oraz zwrotowi (…).” Dodatkowo analogiczne rozwiązanie ma zastosowane w przypadku zmiany od 1 stycznia 2023 r. formy opodatkowania z liniowego na opodatkowanie na zasadach ogólnych, tj, według skali podatkowej. W ramach rozliczenia rocznego za rok składkowy trwający od 1 lutego 2022 r. do 31 stycznia 2023 r. przedsiębiorca powinien rozliczyć obie formy opodatkowania. W odniesieniu do opodatkowania podatkiem liniowym, przedsiębiorca do podstawy rocznej uwzględnia dochód za rok kalendarzowy 2022 r. Natomiast jako sumę należnych miesięcznych składek opłaconych w ramach tej formy, o której mowa w art. 81 ust. 2i i 2j ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. należy uwzględnić składki rozliczone w dokumentach rozliczeniowych złożonych za okres od lutego do grudnia 2022 r. W tym przypadku nieoskładkowany w ramach rozliczenia miesięcznego dochód za grudzień 2022 r. powinien zostać uwzględniony i rozliczony w rozliczeniu rocznym dotyczącym opodatkowania podatkiem liniowym. Natomiast dla opodatkowania według skali składka opłacona w styczniu 2023 r. powinna zostać ujęta w rozliczeniu rocznym dla tej formy opodatkowania jako nadpłata.

 

1. Zagadnienia wstępne

 

Uwagi wstępne. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podataku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw[1] ma wprowadzić szereg zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców oraz w ustawie z dnia 9 listopada 2018 r. o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym. W ramach projektowanych zmian wdrożony ma zostać Krajowy System e-Faktur (dalej: „KSeF”).

 

Decyzja wykonawcza Rady UE. Polska na mocy decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/1003 z dnia 17 czerwca 2022 r. upoważniona została do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 218, 226 i 232 Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. W konsekwencji w Polsce możliwe stało się wprowadzenie obowiązkowego fakturowania elektronicznego w odniesieniu do wszystkich transakcji dokonywanych przez podatników, które wymagają wystawienia faktury.

Rada UE w decyzji z dnia 17 czerwca 2022 r. zdecydowała, że wszyscy podatnicy mający siedzibę na terytorium Polski i wystawiający faktury zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa”) będą zobowiązani do wystawiania ich w ustrukturyzowanej formie i przesyłania do KSeF, skąd, z kolei, odbiorcy będą je pobierać. W decyzji wykonawczej zaznaczono, że KSeF nie powinien naruszać prawa do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Z decyzji z dnia 17 czerwca 2022 r. wynika, że w przypadku podatników mających siedzibę na terytorium Polski w ramach odstępstwa od art. 218 dyrektywy 2006/112/WE upoważniono Polskę do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto w drodze odstępstwa od art. 232 dyrektywy 2006/112/WE upoważniono Polskę do postanowienia, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy.

 

2. Zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług

 

Zmiany w nazewnictwie. W projekcie zaproponowano zmianę definicji faktury ustrukturyzowanej z art. 2 w pkt 32a ustawy – doprecyzowano, że faktura ustrukturyzowana jest fakturą wystawianą w postaci elektronicznej.

 

Korekty zmniejszające wartość podatku należnego. Z uwagi na obowiązek stosowania KSeF przez większość podatników wprowadzona ma zostać zasada, zgodnie z którą po stronie podatku należnego obniżenia podstawy opodatkowania będzie dokonywać się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił ustrukturyzowaną e-fakturę korygującą. Podatnicy wystawiający e-faktury korygujące we wskazany sposób nie będą obowiązani do posiadania dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie z nabywcą towaru lub usługobiorcą, warunków obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określonych w tej e-fakturze oraz potwierdzającej, że warunki te zostały spełnione.

W przypadku faktury korygującej wystawianej poza KSeF w postaci papierowej lub elektronicznej, w przypadkach dla których przepisy będą umożliwiały wystawianie takich faktur, którą zmniejszono podstawę opodatkowania i podatek należny, moment rozliczenia podatku od towarów i usług (dalej: „podatek”) będzie realizowany zgodnie z zasadami obowiązującymi przed wprowadzeniem obligatoryjnego KSeF. Podatnik, który wystawił fakturę korygującą w postaci dokumentu innego niż e-faktura korygująca będzie mógł dokonać rozliczenia podatku w okresie, w którym wystawił taką fakturę korygującą, jednak pod warunkiem, że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji będzie wynikać, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz że warunki te zostały spełnione a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.

 

Korekty zmniejszające wartość podatku naliczonego. Wskutek zmian proponowanych w art. 86 ustawy nabywca ma być obowiązany do skorygowania podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał ustrukturyzowaną fakturę korygującą. W ten sposób zapewniona zostać ma neutralność rozliczenia podatku po stronie sprzedawcy i nabywcy.

Jednocześnie zachowana zostanie zasada, zgodnie z którą jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w e-fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

W przypadku faktur korygujących, które zostały wystawione w postaci papierowej lub elektronicznej, nabywca będzie rozliczać podatek zgodnie z zasadami obowiązującymi przed wprowadzeniem obligatoryjnego e-fakturowania. Zatem nabywca będzie mieć obowiązek zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania lub kwoty podatku wykazanego na fakturze zostały ze sprzedawcą  uzgodnione i spełnione. W sytuacji gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania lub kwoty podatku na fakturze zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym zostały uzgodnione, nabywca jest zobowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego
w rozliczeniu za okres, w którym te warunki zostały spełnione.

 

Likwidacja 60 – dniowego zwrotu VAT. W świetle projektowanych zmian w art. 87 ustawy skrócony ma zostać termin zwrotu różnicy podatku (kiedy kwota podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym przewyższa kwotę podatku należnego) z 60 na 40 dni. Jednocześnie zaproponowano dostosowanie zasad doręczeń umożliwiających efektywne stosowanie przepisów w zakresie zwrotu podatku przez organy podatkowe. Projektodawca zaproponował wprowadzenie do ustawy zasad doręczenia postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu analogicznych jak dla zasad zwrotu podatku w terminie 15-dniowym dla tzw. podatników bezgotówkowych.

Projektowana zmiana ma na celu zapewnić możliwość skutecznego wniesienia zażalenia na postanowienie o przedłużeniu 40-dniowego terminu zwrotu VAT niezależnie od trybu jego doręczenia oraz okoliczności czy postanowienie zostało następnie przez niego podjęte albo odebrane.

W ramach projektowanego przepisu art. 87 ust. 6j ustawy wprowadzona ma zostać szczególna zasada doręczania postanowień o przedłużeniu terminu 40-dniowego zwrotu podatku. Przewiduje się fikcję doręczenia w przypadku gdy postanowienie nie zostanie podjęte albo odebrane w terminie 4 dni od dnia:

1. rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej,
2. złożenia pisma w urzędzie gminy (miasta),
3. wpłynięcia tego postanowienia albo tej decyzji na adres do doręczeń elektronicznych.

 

Projektodawca zakłada odrębny termin wniesienia zażalenia w przypadkach doręczeń na zasadach określonych w art. 87 ust. 6j-6l ustawy. Jeżeli zatem postanowienie o przedłużeniu 40-dniowego terminu zwrotu VAT zostałoby doręczone,  zażalenie wnosi się w terminie 17 dni od dnia tego doręczenia.

 

Zmiany w tzw. białej liście podatników. Proponuje się wprowadzenie do ustawy art. 96b ust. 4a ustawy, w świetle którego wykaz podatników zawierać będzie informację o obowiązku podmiotu do wystawiania faktur przy użyciu KSeF albo o braku takiego obowiązku. Wykaz podmiotów będzie zawierał dodatkowo informację o obowiązku podmiotu do wystawiania faktur przy użyciu KSeF albo o braku takiego obowiązku. Podatnicy będą mogli sprawdzić, czy ich kontrahent jest zobligowany do wystawiania e-faktur, a tym samym do otrzymywania tych faktur przy zastosowaniu tego systemu.

 

Odstąpienie od obowiązku wystawiania faktury zaliczkowej. W obowiązującym stanie prawnym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę zaliczkową, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy. Projektodawca zaproponował fakultatywne rozwiązanie pozwalające na odstąpienie od obowiązku wystawiania faktury zaliczkowej, jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty z tytułu tej czynności, w tym samym miesiącu, w którym dokonał tej czynności. Regulacja wynikająca z zapisów projektowanego art. 106b ust. 1a ustawy dotyczy przypadków otrzymania zaliczki w tym samym miesiącu, w którym dokonano czynności związanych z tą zapłatą, jeśli termin wystawienia faktury jest określany na ogólnych zasadach tj.: nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano czynności (otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy). W projektowanym art. 106b ust. 1b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. wykluczono zastosowanie proponowanego uproszczenia wynikającego z ust. 1a w przypadkach wynikających z regulacji zawartych w art. 106i ust. 3–8 ww. ustawy, dotyczących szczególnych terminów wystawiania faktur.

 

Numery identyfikujące w KSeF. W ramach zmiany zaproponowanej w art. 106f ust. 3 ustawy wprowadzona ma zostać regulacja, w świetle której gdy faktura nie obejmuje całej zapłaty, na fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi, w przypadku wystawienia e-faktury powinna ona zawierać numery identyfikujące te faktury w KSeF. Natomiast w przypadku innych faktur niż e-faktury powinna ona zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. W art. 106f ust. 4 ustawy proponuje się, że w przypadku gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery identyfikujące poprzednie faktury w KSeF, a w przypadku faktur innych niż e-faktury numery poprzednich faktur.

W związku z wprowadzaniem takiego rozwiązania rozdzielono wymogi dla faktur „zwykłych” tj. papierowych i elektronicznych, od wymogów dla e-faktur. Nie będzie dodatkowych,
z punktu widzenia podatnika zbędnych obowiązków, dla faktur „zwykłych”, ani też wymaganych dodatkowych danych dla e-faktur, które z analitycznego punktu widzenia
są nadmiarowe. Dla e-faktur będzie obowiązek podania tylko numeru KSeF – jest on istotny ze względu na walory analityczne i bezbłędne wiązanie ich z fakturami poprzedzającymi wystawienie faktury ostatecznej.

 

Obowiązek wystawiania faktur przy użyciu KSeF. W art. 106ga ust. 1 projektowanej ustawy przyjęto zasadę, że podatnicy są obowiązani wystawiać wszystkie faktury przy użyciu KSeF (z wyłączeniem wyjątków przewidzianych w następnym ustępie – ust. 2 oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie dodawanej delegacji art. 106s). Jednocześnie w ust. 5 wskazano, że poza określonymi wcześniej wyjątkami, za fakturę nie uznaje się dokumentów wystawionych z pominięciem KSeF.

Na wstępie wskazano, że Polska została upoważniona w przypadku podatników mających siedzibę na terytorium Polski do akceptowania wyłącznie faktur elektronicznych. Polska wdraża to rozwiązanie poprzez wprowadzenie obowiązku wystawiania faktur przy użyciu KSeF. Oznacza to, że dotychczasowy obowiązek wystawiania faktur z tytułu czynności określonych w ustawie ma być realizowany wyłącznie przy użyciu tego systemu (za wyjątkami wyraźnie określonymi w przepisach). Co do zasady fakturą zatem będzie wyłącznie faktura ustrukturyzowana wystawiona przy użyciu KSeF wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w tym systemie. Dokument wystawiony w innej postaci nie będzie uznawany za fakturę. Prawodawca przewiduje wprowadzenie szeregi środków upraszczających podatnikom wypełnianie ich obowiązków, np. przechowywanie i archiwizacja faktur świadczona przez administrację oraz automatyzacja procesów księgowych. Co do zasady jedynie e-faktura wystawiona przez korzystanie z KSeF będzie uznawana za fakturę.

 

Faktury wystawiane przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. W projektowanym art. 106ga ust. 2 ustawy zaproponowano wyjątki od zasady ogólnej
z ust. 1  i wprost wskazano na faktury, które nie podlegają takiemu obowiązkowi. Obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych nie będzie dotyczył faktur wystawianych przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju; do faktur wystawianych przez podatnika korzystającego z procedur szczególnych; w okresie awarii KSeF określonej
w komunikacie lub w przypadku braku możliwości korzystania z systemu w sytuacji kryzysowej.

W przypadkach, gdy podatnik nie ma obowiązku korzystania z KSeF przy wystawianiu e-faktur (z wyjątkiem wystawiania faktur w okresie awarii KSeF), faktury te wystawia się w postaci papierowej lub elektronicznej i udostępnia się je w sposób uzgodniony z odbiorcą. W efekcie, w przypadku, gdy podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur w KSeF będzie ona udostępniana nabywcy w dowolnej postaci, w uzgodniony z nim sposób. Przykładowo oznacza to, że podmioty nieposiadające w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, które nie zdecydują się na korzystanie z KSeF wystawiając fakturę (może to być zarówno faktura w postaci papierowej jak i elektronicznej) powinny uzgodnić z nabywcą formę przekazania takiej faktury. Co nie oznacza nałożenia na te podmioty zwiększenia obowiązku względem dotychczasowego wymogu akceptacji faktury. 

E-faktury wystawiane na rzecz konsumentów, również będą mogły być dodatkowo przekazywane w sposób uzgodniony z nabywcą i będą odpowiednio oznaczone kodem weryfikującym. Konsumenci będą mieli również możliwość pobrania e-faktury w KSeF za pośrednictwem „anonimowego” dostępu, w tym również za pomocą dedykowanej aplikacji do wystawiania faktur. Dopuszczono jednak fakultatywną możliwość wystawiania e-faktur przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, z wyłączeniem podatników korzystających z procedur szczególnych.

 

Zasady wystawiania i otrzymywania faktur przy użyciu KSeF. W art. 106gb ust. 3 ustawy proponuje się wskazanie, iż dostęp do e-faktury jest możliwy bez konieczności uwierzytelniania w KSeF – po podaniu wskazanych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy, danych e-faktury (tzw. dostęp anonimowy).

W przypadkach wymienionych w art. 106gb ust. 4 ustawy, gdy:

1. miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego, lub
2. odbiorcą faktury jest podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, lub
3. odbiorca faktury nie jest obowiązany do korzystania z KSeF,

– e-faktura będzie udostępniana odbiorcy w dowolnej postaci, w uzgodniony z nim sposób.

 

Użycie faktury ustrukturyzowanej poza KSeF. Na mocy projektowanej ustawy w przypadku użycia faktury ustrukturyzowanej poza KSeF podatnik będzie obowiązany do oznaczenia tej faktury w sposób umożliwiający weryfikację wskazanych w niej danych. Sposób oznaczania e-faktury ma zostać uregulowany w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy. Podatnik będzie zobowiązany każdą e-fakturę, w momencie jej wizualizacji, oznaczać kodem weryfikującym. Natomiast KSeF zapewnić ma funkcjonalność umożliwiającą, poprzez ten kod, weryfikację czy dana faktura została wystawiona w KSeF oraz czy dane w niej zawarte są poprawne. Podatnik oznaczać będzie każdą zwizualizowaną fakturę np. w formacie pdf lub w postaci papierowej kodem weryfikującym.

Oznaczenie e-faktury kodem weryfikującym w formie kodu QR, powinno następować każdorazowo po zwizualizowaniu jej w programach komercyjnych lub bezpłatnych narzędziach, które udostępni Ministerstwo Finansów. Po zeskanowaniu QR kodu możliwe będzie zweryfikowanie zgodności faktury z jej oryginalnymi danymi zawartymi w KSeF. Po zeskanowaniu kodu QR nastąpi odczyt informacji zawartych w kodzie i zostaną wyświetlone dane identyfikujące tę fakturę z informacją z KSeF o ich poprawności.

 

Platforma PEPPOL. W art. 106gb ust. 6 ustawy zaproponowano wprowadzenie regulacji zapewniającej współdziałanie systemu fakturowania w KSeF oraz fakturowania w zamówieniach publicznych poprzez platformę PEPPOL. Proponowane rozwiązanie oznacza, że ustrukturyzowaną fakturę elektroniczną spełniającą określone wymagania po jej przesłaniu do KSeF i przydzieleniu numeru identyfikującego fakturę w tym systemie – uznaje się za fakturę ustrukturyzowaną. Faktura ta wraz z numerem KSeF będzie mogła zostać przesłana przy użyciu platformy PEF do odbiorcy faktury. Faktura ta będzie dostępna również w KSeF i ma być przechowywana w tym systemie.

 

Obowiązek dołączenia paragonu do faktury. Zgodnie z projektowanym brzmieniem przepisu art. 106h ust. 1 ustawy, w przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik zostawia w dokumentacji:

1. paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży albo
2. numer dokumentu oraz numer unikatowy kasy rejestrującej zawarte na paragonie fiskalnym w postaci elektronicznej

– z danymi identyfikującymi tę fakturę.

Rozwiązanie to ma charakter dostosowujący do e-fakturowania sposób dokumentowania transakcji zaewidencjonowanych na kasach rejestrujących. Jednocześnie zaproponowany przepis ma uniwersalne zastosowanie zarówno do paragonów papierowych, jak i elektronicznych, które będą miały z upływem czasu coraz szersze zastosowanie w obrocie detalicznym. Ponadto proponuje się uchylenie ust. 2 – 4. Zmiany te mają charakter dostosowujący do e-fakturowania.

 

Termin wystawienia faktury. Zgodnie z projektowaną treścią art. 106i ust. 7 ustawy, faktury dotyczące dostawy towarów i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 nie będą mogły być wystawiane wcześniej niż 60 dnia przed:

1)dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, lub

2)otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Natomiast zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 106i ust. 8 ustawy, przepis ust. 7 pkt 1 nie będzie miał zastosowania jeżeli faktura zawiera informację jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy. Przepis ten ogranicza możliwość stosowania wcześniejszego terminu na wystawienie faktury tylko do przypadków m.in. takich jak: wystawienie faktury z tytułu dostaw energii elektrycznej, świadczenia usług telekomunikacyjnych, najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze. Wprowadzone ograniczenie ma na celu uprościć transakcje dokonywane przy użyciu KSeF, jednocześnie poprawić jakość analiz dokonywanych przez administrację podatkową. Z drugiej strony łatwość dostępu do e-faktur w KSeF, w czasie rzeczywistym spowoduje, że faktury wystawione przed faktycznym dokonaniem transakcji staną się nieistotne i zbędne.

 

Zmiana przepisów dotyczących faktur korygujących. Projektowane brzmienie art. 106j ust. 2 pkt 2a ustawy wynika z potrzeby dostosowania pkt 2a do zmian wprowadzonych ustawą zmieniającą. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 106j ust. 2 pkt 2a ustawy e-faktura korygująca powinna zawierać numer identyfikujący w KSeF fakturę, której dotyczy faktura korygująca. Wymóg ten nie dotyczy przypadków, gdy faktura korygowana nie posiada tego numeru. Wskazana zasada będzie miała również zastosowanie do faktury wystawionej przez podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w Polsce, w przypadku gdy pierwotną fakturę wystawiono w KSeF. Takie podejście nie narusza zakresu odstępstwa udzielonego Polsce na mocy decyzji derogacyjnej w zakresie e-fakturowania i wpisuje się w następstwa działań biznesowych podmiotu, który dobrowolnie zgodził się na wystawienie faktury pierwotnej w KSeF.

Projektowane ust. 5-6 w art. 106j ustawy wprowadzają nowe zasady dotyczące faktur korygujących, wystawianych przez nabywców w KSeF w postaci propozycji faktury korygującej. Będzie to nowa funkcjonalność polegająca na proponowaniu sprzedawcy faktury korygującej dotyczącej elementów faktury pierwotnej (z wyłączeniem numeru NIP). Propozycja faktury korygującej zostanie oznaczona odrębnym numerem systemowym, innym niż numer KSeF – aby rozróżnić przesyłane dokumenty (numer KSeF potwierdza wprowadzenie faktury do obrotu prawnego) – numer ten byłby widoczny na UPO nabywcy. Tak jak w przypadku standardowej faktury korygującej istniałaby konieczność podania numeru KSeF faktury korygowanej. Propozycja korekty nie będzie wywoływała skutków prawnych dla wystawcy oraz nabywcy – nie byłaby wprowadzona do obrotu prawnego, do czasu oznaczenia numerem identyfikującym tę fakturę w KSeF. Taki dokument pozostaje w KSeF ze statusem „niezaakceptowana”. Po akceptacji sprzedawcy dokument ten uzyskuje numer identyfikujący fakturę korygującą w KSeF. Z chwilą nadania numeru KSeF identyfikującym wystawioną e-fakturę korygującą dokument ten staje się pełnoprawną e-fakturą korygującą. Faktyczne wystawienie dotychczasowo rozumianej noty korygującej w KSeF następuje zatem przez wystawcę – mimo, że jest wyłącznie czynnością zaakceptowania propozycji faktury korygującej przesłanej w systemie przez nabywcę. Utrzymanie możliwości wystawiania e-faktur korygujących w KSeF (opartych na fikcji prawnej wystawienia noty korygującej przez nabywcę) jest rozwiązaniem, które wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców utrzymując ułatwienie korygowania danych na fakturze przez nabywców. Zgodnie z dodawanym ust. 6 propozycja faktury korygującej zawiera dane przewidziane odpowiednio dla faktury korygującej.

 

Noty korygujące. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 106k ust. 1 ustawy nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę inną niż e-faktura, a faktura ta zawiera pomyłki (z wyłączeniem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15), podatnik może wystawić notę korygującą.

Jak wynika z tego przepisu podatnik będzie mógł wystawić notę korygującą tylko do faktury wystawionej poza KSeF. Takie sytuacje będą miały charakter marginalny i będą miały zastosowanie tylko wtedy gdy nie ma obowiązku wystawiania faktur w KSeF. Będą to noty korygujące „standardowe”, które muszą być zaakceptowane przez wystawcę faktury pierwotnej. Przepisów o nocie korygującej nie stosuje się do faktur wystawianych w okresie awarii KSeF.

 

Autentyczność pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury. Projektowana treść art. 106m ust. 1 ustawy ustanawia zasadę ogólną, że autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury ustrukturyzowanej jest zapewniona przez KSeF. Podatnik dzięki takiej funkcjonalności będzie pewien, że faktury, które otrzymał w KSeF są wystawione przez właściwy podmiot. Integralność treści faktur i jej czytelność zapewnia jednolita struktura tych faktury w KSeF. W art. 106m ustawy dodano ust. 1a stanowiący, że w przypadku faktur innych niż ustrukturyzowane podatnik sam określa autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury w sposób przez siebie wybrany. Pozostałe zmiany mają charakter kosmetyczny, tj. w ust. 4 zmiana ma charakter dostosowawczy w związku z dodaniem ww. ust. 1a., zaś w ust. 5 wykreśla się pkt 3, ponieważ zakres tej regulacji został przeniesiony do ust. 1.

 

Akceptacja faktur elektronicznych przez odbiorcę. Projekt zakłada uchylenie ust. 1 w art. 106n ustawy stanowiącego, że stosowanie faktur elektronicznych wymaga akceptacji odbiorcy faktury. Uchylenie tego przepisu związane jest z udzielonym przez Radę UE upoważnieniem do stosowania faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski bez konieczności akceptacji odbiorcy faktury.

 

Wystawianie i otrzymywanie faktur ustrukturyzowanych. Projekt zakłada uchylenie art. 106na ust. 2 ustawy, ponieważ otrzymywanie e-faktur nie będzie wymagało akceptacji odbiorcy tej faktury. Podmioty zobowiązane do stosowania KSeF będą wystawiały i otrzymywały e-faktury wyłącznie przy użyciu KSeF. Znajdzie zastosowanie przepis podstawowy, że e-fakturę uznaje się za wystawioną w dniu jej przesłania do KSeF i będzie ona mogła być odebrana przez nabywcę w dowolnym momencie.

 

Identyfikacja faktur. W projektowanym art. 106nd ust. 2 pkt 8a ustawy określa się nową funkcjonalność KSeF. System ten będzie przydzielał identyfikator zbiorczy dla co najmniej dwóch faktur wystawionych dla jednego odbiorcy. Identyfikator zbiorczy będzie stanowił uproszczenie dla oznaczania kilku e-faktur wystawianych dla jednego odbiorcy np. w przypadku konieczności identyfikacji faktur przy dokonywaniu płatności należności z nich wynikających. Natomiast w dodawanym art. 106nd ust. 2  pkt 8b ustawy określa się, że KSeF będzie przydzielał numer identyfikujący propozycję faktury korygującej. Będzie to odrębny numer nadawany dla propozycji faktur korygujących od numeru identyfikującego fakturę w KSeF. Z kolei w dodawanym art. 106nd ust. 2  pkt 8c ustawy reguluje się funkcjonalność KSeF, pozwalającą na weryfikację danych z e-faktury używanej poza KSeF poprzez specjalny kod weryfikujący, który będzie zamieszczany przez podatnika na fakturze w przypadku użycia tej faktury poza KSeF.

Ponadto w celu zapewnienia przedsiębiorcom możliwości szybkiego zgłaszania faktu otrzymania faktury od oszustów, proponuje się wprowadzenie w API mechanizmu pozwalającego na automatyczne zgłoszenie administracji danego incydentu (planowane jest wprowadzenie dedykowanego uprawnienia w rozporządzeniu). Dodatkowo proponuje się wprowadzenie opcji ukrywania przez nabywcę w wynikach wyszukiwania oznaczonych e-faktur. Po wybraniu w API innej metody istniałaby możliwość wyszukania wszystkich faktur łącznie z tymi oznaczonymi jako „ukryte”. Takie faktury w żadnym wypadku nie byłyby usuwane z systemu.

Projektowana zmiana w art. 106nd ust. 2 pkt 10 ustawy ma charakter doprecyzowujący w związku z uchyleniem art. 106nc i ich przeniesieniem do art. 106gb ust. 7. W dodawanym pkt 12 w ust. 2 wskazuje się, że przepisy w zakresie funkcjonalności KSeF mają również zastosowania do faktur VAT RR oraz faktur korygujących VAT RR.

 

Komunikat o niedostępności KSeF. Projektowane brzmienie art. 106ne ust. 1-3 ustawy ma na celu dostosowanie obecnie obowiązującej delegacji ustawowej dla Ministra Finansów do wydawania komunikatów o niedostępności lub awarii KSeF. Minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie zamieszczać w BIP na stronie podmiotowej urzędu obsługującego tego ministra komunikaty dotyczące niedostępności spowodowanej serwisowaniem systemu lub awarii KSeF. Niedostępność systemu spowodowana pracami serwisowymi będzie krótkotrwała i komunikowana z odpowiednim wyprzedzeniem, aby podatnicy mogli się przygotować na ten czas. Prace serwisowe będą z reguły prowadzone w godzinach nocnych, tak aby nie zakłócać obrotu gospodarczego spowodowanego brakiem, w tym okresie, możliwości wystawiania faktur. Natomiast awaria KSeF może wystąpić w sposób niespodziewany, ona również będzie komunikowana na BIP MF. W komunikacie zostanie precyzyjnie określony okres awarii (od dnia do dnia), aby podatnicy mogli w tym okresie stosować zasady wystawiania faktur przewidziane dla awarii. Informacja o awarii KSeF udostępniana będzie, także za pośrednictwem oprogramowania interfejsowego. Oprogramowanie to będzie udostępnione na stronie BIP MF.

 

Sposób wystawiania faktury w sytuacji awarii KSeF. W projektowanym art. 106nf ustawy przewiduje się rozwiązania w zakresie sposobu wystawiania faktur w sytuacji awarii KSeF. Okres awarii KSeF będzie każdorazowo określany w odpowiednich komunikatach publikowanych na stronie Biuletynie Informacji Publicznej MF. Podatnik będzie miał możliwość wystawiania faktur w postaci elektronicznej, zgodnie z wzorem udostępnionym na podstawie przepisu art. 106nc ust. 3. Faktury wystawione w tym okresie podatnik jest zobowiązany udostępnić odbiorcy w sposób z nim uzgodniony (art. 106nf ust. 1 ustawy). Jednocześnie w terminie 7 dni od dnia kończącego okres awarii KSeF określonego w komunikacie podatnik będzie zobowiązany do przesłania do KSeF, faktur, o których mowa wyżej, w celu przydzielenia im numerów identyfikujących te faktury w KSeF (ust. 2). Nadanie tego numeru będzie miało charakter porządkujący. Regulacje te będą miały zastosowanie również do ustrukturyzowanych faktur elektronicznych wystawianych w ramach elektronicznego fakturowania w zamówieniach publicznych (PEP) – ust. 3. W dodawanym w art. 106nf ust. 4 wskazuje się, że faktura korygująca wystawiona do faktury, w okresie awarii KSeF, powinna zawierać numer identyfikujący tę fakturę w tym systemie. Oznacza to, że fakturę korygującą można wystawić do faktury, która była wystawiona w okresie awarii KSeF, dopiero po nadaniu przez system tej fakturze numeru identyfikującego te fakturę w KSeF. Wymóg taki podyktowany jest dbałością o zachowanie ciągłości systemu wystawiania faktur, w tym zachowaniem waloru dla czynności kontrolnych przeprowadzanych przez organy podatkowe, a także dla wiarygodnej i prawidłowej wartości analitycznej. Nie narusza to praw podatników do wystawiania faktur korygujących – wpisuje się bowiem w zakres decyzji derogacyjnej, który daje Polsce możliwość stosowania wyłącznie faktur ustrukturyzowanych.

W ust. 5 wskazano, że w okresie awarii, faktury korygujące faktury ustrukturyzowane, wystawia się zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej. Również w przypadku faktur korygujących wystawionych w okresie awarii, podatnik ma obowiązek ich przesłania do KSeF w terminie 7 dni od dnia kończącego okres awarii. W ust. 6 wskazuje się, że do faktur wystawianych w okresie awarii nie wystawia się not korygujących, o których mowa w art. 106k. Przepis ma charakter doprecyzowujący – wyłącza możliwość wystawiania not korygujących na dotychczasowych zasadach do faktur wystawianych w okresie awarii KSeF. Jednocześnie do tych faktur, po ich wprowadzeniu do KseF – zgodnie z projektowanym art. 106j ust. 5 – nabywca będzie miał możliwość udostępnienia wystawcy w KSeF propozycji faktury korygującej.

W art. 106ng ust. 1 ustawy proponuje się, aby w przypadku gdy korzystanie z KSeF nie jest możliwe w związku z wystąpieniem sytuacji kryzysowej w rozumieniu przepisów
o zarządzaniu kryzysowym, podatnik prowadzący działalność gospodarczą na obszarze objętym sytuacją kryzysową, mógł wystawiać faktury inne niż ustrukturyzowane. Faktury, faktury korygujące oraz noty korygujące będą mogły być wystawiane i dostarczane nabywcom wg dotychczasowych zasad (faktury w postaci papierowej oraz faktury elektroniczne). Okoliczność taka może być spowodowana sytuacją kryzysu o zasięgu krajowym lub lokalnym, na określonej części kraju i być następstwem zdarzeń nagłych i nieprzewidywalnych, w tym awarii infrastruktury. Jednocześnie regulacja ta odnosi się do takich sytuacji, które na danym obszarze działania podatnika uniemożliwiają mu dostęp do KSeF. Po ustąpieniu sytuacji kryzysowej podatnik jest obowiązany do wystawiania e-faktur.
Z założenia to rozwiązanie będzie stosowane w sytuacjach nadzwyczajnych, tj. zagrożenie kraju lub jego infrastruktury. Propozycja takiego rozwiązania wynika z ogólnej sytuacji geopolitycznej Polski i uznano, że należy taki środek przewidzieć. W ust. 2 tego przepisu przewidziano, że minister właściwy do spraw finansów publicznych udostępnia w środkach masowego przekazu informację o braku możliwości korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur oraz informację o przywróceniu możliwości korzystania z tego systemu.

W projektowanym art. 106nh ust. 1 ustawy wprowadza się kary pieniężne za niedopełnienie obowiązków wprowadzonych w nowelizowanej ustawie. Naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł nałożyć, w drodze decyzji, na podatnika karę pieniężną do 100% wysokości kwoty podatku wykazanego na tej fakturze, a w przypadku faktury bez wykazanego podatku – karę pieniężną do 18,7% wysokości kwoty należności ogółem wykazanej na tej fakturze. Karą pieniężną zostaną objęte przypadki, gdy: 

1. podatnik nie wystawił faktury przy użyciu KSeF – sytuacja taka będzie traktowana jako brak wystawienia faktury, lub
2. podatnik w okresie awarii KSeF wystawił fakturę w postaci elektronicznej niezgodnie z udostępnionym wzorem, lub
3. nie przesłał do KSeF, w określonym terminie, faktur wystawionych podczas awarii.

Kara pieniężna wynosi nie mniej niż 1000 zł – w przypadku jeśli podatnik nie wystawił
e-faktury lub wystawił fakturę niezgodnie z udostępnionym wzorem. Dodatkowo w przypadku, gdy podatnik  nie przesłał w terminie  faktury do KSeF – nie mniej niż 500 zł (art. 106nh ust. 2 ustawy).

Projektowane brzmienie ust. 3-7 w art. 106nh ustawy wprowadza regulacje w zakresie stosowania ww. kar pieniężnych. Przepis ust. 3 zakłada, że wpływy z kar pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa. Kary te uiszcza się, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Kara pieniężna nie będzie nakładana na podatnika będącego osobą fizyczną, który za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe (ust. 4). Dodatkowo określa się, że w zakresie nieuregulowanym do nakładania kary pieniężnej stosuje się przepisy działu IVA ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. − Kodeks postępowania administracyjnego (ust. 5). W sprawach nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu będą stosowane przepisy m.in. art. 189d  KPA. W zależności od wagi popełnionego wykroczenia kara pieniężna w wyniku prowadzonego postępowania będzie miarkowana. Wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ administracji publicznej będzie brał pod uwagę wagę i okoliczności naruszenia prawa, częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązku, uprzednie ukaranie za to samo zachowanie, stopień przyczynienia się strony, działania podjęte przez stronę dobrowolnie w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa, wysokość korzyści, którą strona osiągnęła, a w przypadku osoby fizycznej warunki osobiste strony, na którą administracyjna kara pieniężna jest nakładana. W przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, organ podatkowy będzie mógł także odstąpić od nałożenia kary. Przewiduje się, że w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu IV Ordynacji podatkowej. Organ prowadząc postępowanie w zakresie kary pieniężnej będzie stosował przepisy Ordynacji podatkowej (ust. 6). Do kar pieniężnych nie będą miały zastosowania przepisy art. 21a ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (projektowany art. 106nh ust. 7 ustawy).

 

Delegacja ustawowa Ministra Finansów. W projektowanym brzemieniu pkt 5 w art. 106r ustawy rozbudowano delegację dla Ministra Finansów w zakresie określenia w drodze rozporządzenia sposobu oznaczania e-faktur używanych poza KSeF oraz wymagania techniczne dla tego sposobu oznaczania. Oznaczanie tych faktur umożliwi weryfikację danych z e-faktury. W przepisach wykonawczych zostanie wprowadzona definicja kodu weryfikacyjnego, jako kodu graficznego QR. Kod ten posłuży do zweryfikowania przez nabywcę, czy faktura którą otrzymał od wystawcy, została faktycznie wystawiona w KSeF. Również sposób generowania unikalnego kodu weryfikującego będą określały przepisy wykonawcze. Wygenerowany kod QR, którym będzie opatrzona e-faktura wystawiona w KSeF zapewnia zgodność dokumentu pod względem wymaganych danych podatkowych z plikiem zawartym/wysłanym do KSeF.

 

Delegacja do zwolnienia z obowiązku wystawienie e-faktur. Projekt ustawy zakłada dodanie do ustawy art. 106e statuujący nową delegację dla Ministra Finansów, na podstawie której będzie mógł zwolnić z obowiązku wystawiania e-faktur niektórych podatników. Będzie mógł określić, w drodze rozporządzenia, inne niż określone w art. 106ga ust. 2, przypadki, w których podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur, oraz sposoby ich udostępnienia nabywcom, uwzględniając specyfikę niektórych rodzajów działalności związaną z liczbą lub rodzajem wykonywanych czynności oraz konieczność zapewnienia odpowiedniego dokumentowania dostawy towarów lub świadczenia usług. Przewiduje się, że regulacją tą zostaną objęte faktury wystawiane m.in. z tytułu świadczenia usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, które w imieniu Polskiej Żeglugi Powietrznej wystawia Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) Europejskiej Organizacji do spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (Eurocontrol).

 

Mechanizm podzielonej płatności. Projektowane zmiany w art. 108a ust. 3, 3c i 3c ustawy mają na celu dostosowanie płatności realizowanych w mechanizmie podzielonej płatności do wdrażanego obowiązku e-fakturowania. Proponuje się wprowadzenie do komunikatu przelewu, czyli komunikatu dedykowanego tej formie płatności, dodatkowej informacji – numeru identyfikującego e-fakturę w KSeF. Obowiązek zamieszczania tej informacji będzie dotyczył wyłącznie sytuacji, w której dostawca lub usługodawca jest obowiązany do wystawiania e-faktur w KSeF. Dodatkowo proponuje się wprowadzenie zmian w przepisach regulujących dokonywanie płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w sytuacji gdy zapłata dotyczy więcej niż jednej faktury. W przypadku gdy płatność dotyczy e-faktur nabywca będzie mógł dokonać płatności za kilka wybranych faktur, a nie jak dotychczas za wszystkie faktury wystawione dla niego przez jednego dostawcę lub usługodawcę w danym okresie.
W takim przypadku w komunikacie przelewu podatnik zamiast wpisywania okresu, za który dokonywana jest płatność będzie podawał identyfikator zbiorczy generowany przez KSeF.

 

Kasy rejestrujące. W związku z planowaną od 1 stycznia 2025 r. rezygnacją uznawania faktur wystawionych przy zastosowaniu kas rejestrujących za pełnoprawne faktury, proponuje się zmiany w art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy. Zgodnie z projektem, od 1 stycznia 2025 r. podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących będą zobowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny z każdej sprzedaży, lecz nie powinni wydać faktury z kasy rejestrującej, gdyż dokument ten nie będzie uznany za e-fakturę.

 

Przechowywanie faktur ustrukturowanych. Ze względu na projekt zmian w art. 106j ustawy wprowadzający nowe zasady wystawiania w KSeF faktur korygujących, w postaci propozycji faktury korygującej, przewiduje się dostosowanie art. 112aa ust. 1 ustawy. Projektowane zmiany wprowadzone w tym przepisie oznaczają, że propozycje faktur korygujących przygotowywane przez nabywców będą archiwizowane w KSeF na takich samych zasadach jak e-faktury tj. przez okres 10 lat. Jednocześnie po upływie tego okresu podatnik będzie mógł przechowywać ww. propozycje faktur korygujących poza KSeF. Jednak przechowywanie przez podatnika tych propozycji faktur korygujących po zakończeniu okresu archiwizacji w KSeF – będzie dobrowolne. W związku z tym projekt nie przewiduje zmian w art. 112aa ust. 2 ustawy.

 

VAT RR. Projektowane zmiany w art. 116 ustawy przede wszystkim wiążą się z koncepcją wprowadzenia możliwości wystawiania przy użyciu KSeF Faktur VAT RR, czyli dokumentów potwierdzających nabycie produktów rolnych oraz usług rolniczych od rolników ryczałtowych (czyli rolników korzystających ze zwolnienia od podatku) oraz faktur VAT RR KOREKTA. Rozwiązanie to ma charakter fakultatywny.

Szczegółowe zasady dokumentowania transakcji nabycia produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych przez podatników VAT czynnych, jak również warunki zwiększania przez nabywców tych produktów, będących czynnymi podatnikami VAT,  podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku zawartego w cenie nabywanych produktów i usług zawarte są w art. 116 – 118 ustawy. Faktury VAT RR dokumentujące nabycie produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych nie są bowiem fakturami, o których mowa w art. 106a – art. 108 ustawy. Faktury VAT RR wystawiane są przez nabywców będących czynnymi podatnikami VAT produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych. Projektowane zmiany umożliwiają nabywcom produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych, wystawianie Faktur VAT RR przy użyciu KSeF. Możliwość wystawienia takiego dokumentu będzie dostępna dla podatnika VAT po uprzednim uwierzytelnieniu się rolnika w KSeF oraz złożeniu przez tego rolnika w KSeF oświadczenia, że jest on rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy. Oświadczenie takie będzie składane przez rolnika w ramach procedury nadania przez rolnika ryczałtowego uprawnienia do wystawiania przez nabywcę produktów rolnych faktur VAT RR i faktur VAT RR KOREKTA przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur.

W związku z powyższym wystawiane w KSeF Faktury VAT RR nie będą musiały zawierać niektórych elementów, które są obowiązkowe dla tych dokumentów wystawianych w sposób zgodny z obecnymi regulacjami (w formie papierowej lub elektronicznej), tj. oświadczenia rolnika ryczałtowego oraz czytelnych podpisów osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisów oraz imion i nazwisk tych osób.

Jednocześnie warunkiem korzystania z KSeF przez rolnika ryczałtowego i nabywcę produktów rolnych i usług rolniczych od takiego rolnika, jest posiadanie przez nich numeru identyfikacji podatkowej (NIP) – nie jest wystarczające, jak dotychczas, posiadanie przez rolnika ryczałtowego wyłącznie numeru PESEL. Dlatego też Faktury VAT RR wystawiane w KSeF będą musiały zawierać numery NIP obydwu stron transakcji (zlikwidowana została możliwość umieszczania w tak wystawianych Fakturach VAT RR numeru PESEL).

W związku z wprowadzoną możliwością wystawiania Faktur VAT RR przy użyciu KSeF, odpowiednio dostosowane zostały warunki powiększenia przez nabywcę produktów rolnych
i usług rolniczych wypłaconego rolnikowi zryczałtowanego zwrotu podatku, określone w art. 116 w ust. 6 ustawy. Jednym z takich warunków (pkt 3 w art. 116 ust. 6) jest wskazanie
w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne i usługi rolnicze numeru i daty wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo (co zostało dodane w niniejszym projekcie) numeru identyfikującego taką fakturę w KSeF – w  przypadku wystawienia Faktury VAT RR w KSeF.

Projektowane zmiany w art. 116 ustawy – oprócz zagadnień związanych z KSeF dotyczą również wprowadzenia zasad dotyczących:

1. terminu wystawiania Faktur VAT RR,
2. wystawiania faktur korygujących do Faktury VAT RR,
3. korekty podatku naliczonego u nabywcy produktów rolnych w związku z wystawieniem faktury VAT RR KOREKTA,
4. przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej.

Kwestie te nie były dotąd uregulowane wprost w przepisach ustawy, potrzeba wprowadzenia jasnych zasad w tym zakresie wynika z dotychczasowej praktyki interpretacyjnej.

Zgodnie z projektowanymi przepisami faktura VAT RR powinna być wystawiona nie później niż siódmego dnia od dnia nabycia produktów rolnych lub usług rolniczych. W przypadku natomiast, gdy nabywca zawarł z rolnikiem ryczałtowym umowę dotyczącą dostawy produktów rolnych lub usług rolniczych wykonywanych w sposób ciągły przez okres dłuższy niż miesiąc (transakcje ciągłe, cykliczne), Fakturę VAT RR wystawia się nie później niż siódmego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonywane były te dostawy lub świadczone były usługi rolnicze. Przykładowo, w przypadku codziennych dostaw przez rolnika ryczałtowego mleka pochodzącego z produkcji w jego własnym gospodarstwie rolnym dokonywanych w miesiącu styczniu 2023 r., dokumentująca te dostawy Faktura VAT RR powinna być wystawiona najpóźniej 7 lutego 2023 r. W przypadku, gdy kwoty w fakturze VAT RR zostały wyrażone w walucie obcej, należy dokonać przeliczenia kwoty należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku oraz kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Zasada ta wynika z art. 31a ust. 1 ustawy. Kurs zastosowany do przeliczenia kwot w fakturze VAT RR ma również zastosowanie do przeliczania kwot w ewentualnej jej korekcie. W przypadku, gdy po wystawieniu faktury dokumentującej nabycie produktów rolnych lub usług rolniczych nastąpił – niezależnie od powodów – zwrot produktów rolnych przez ich nabywcę, zwrot nabywcy przez rolnika ryczałtowego całości lub części zapłaty za dostarczone produkty rolne lub wyświadczone usługi rolnicze czy też stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji wystawionej Faktury VAT RR, nabywca produktów rolnych powinien wystawić fakturę korygującą (Fakturę VAT RR KOREKTA). Faktura korygująca powinna zawierać elementy wymienione w projektowanym art. 116 ust. 5e, tj. m.in. numer kolejny oraz datę jej wystawienia, określone dane wynikające z korygowanej Faktury VAT RR, kwotę korekty wartości nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku lub kwotę korekty kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku – jeśli korekta dotyczy tych kwot, czy też prawidłową treść korygowanych pozycji Faktury VAT RR. Faktura VAT RR KOREKTA może zawierać informację o przyczynie korekty. Co ważne, Faktura VAT RR wystawiona w KSeF może być skorygowana wyłącznie w KSeF, (chyba, że nastąpiło odebranie uprawnienia do wystawiania przez nabywcę produktów rolnych faktur VAT RR i faktur VAT RR KOREKTA przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur).  W tym przypadku korekta może być dokonana w inny sposób np. poprzez wystawienie korekty jako dokumentu papierowego. Faktury VAT RR wystawione w inny sposób (w postaci papierowej lub elektronicznej) nie będą mogły być korygowane poprzez wystawienie faktury korygującej w KSeF. Na powyższe nie będzie miało wpływu to, że po wystawieniu faktury VAT RR, która ma zostać skorygowana rolnik ryczałtowy nada uprawnienie do wystawiania faktur VAT RR przy użyciu KSeF dla wystawcy tej faktury.

Jeżeli w wyniku zaistnienia zdarzeń, z którymi związane jest wystawienie faktury VAT RR KOREKTA uległa obniżeniu kwota zryczałtowanego zwrotu podatku, nabywca produktów rolnych jest obowiązany do odpowiedniego zmniejszenia kwoty podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku:

1. w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym rolnik ryczałtowy dokonał zwrotu tej kwoty ze swojego rachunku bankowego lub z jego rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem – w przypadku zwrotu całości lub części tej kwoty przez rolnika ryczałtowego,
2. w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym nabywca produktów rolnych wystawił fakturę VAT RR KOREKTA – w przypadku, gdy korekta nie wpływa na zmianę wartości nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku.

Natomiast gdy faktura VAT RR KOREKTA potwierdza zaistnienie zdarzeń, skutkujących podwyższeniem kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku, nabywca produktów rolnych ma prawo do odpowiedniego zwiększenia kwoty podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonał zapłaty tej kwoty na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem.

Dokumenty stwierdzające dokonanie zwrotu przez rolnika ryczałtowego lub zapłaty przez nabywcę należności wynikającej z faktury VAT RR KOREKTA powinny zawierać numer i datę jej wystawienia. Zasady dotyczące kompensat stosuje się odpowiednio. Faktury VAT RR i faktury VAT RR KOREKTA wystawione przy użyciu KSeF będą przechowywane w Krajowym Systemie e-Faktur przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały wystawione (dodawany ust. 11 w art. 116). Wzory Faktury VAT RR i Faktury VAT RR KOREKTA zostaną udostępnione na elektronicznej platformie usług administracji publicznej.

 

3. Zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa

 

Zwolnienie z obowiązku przesyłania faktur VAT RR. W art. 193a § 1 Ordynacji podatkowej zaproponowano możliwość zwolnienia podatników z obowiązku przesyłania faktur VAT RR w  postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej JPK_Fa, pod warunkiem, że faktury te zostały wystawione w KSeF.

 

Uprawnienia Szefa KAS. Wskutek zmian proponowanych w art. 297h, 299g i 299h Ordynacji podatkowej Szefowi KAS nadane mają zostać uprawnienia do prowadzenia
w sposób zautomatyzowany czynności sprawdzających mających na celu wyjaśnienie rozbieżności w danych lub informacjach gromadzonych w systemach KAS, a następnie do wysyłania powiadomień do podatników i płatników, w przypadku których wyniki tych czynności wskazują na ryzyko wystąpienia nieprawidłowości w zakresie obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Projektodawca zakłada, że powyższe zmiany pozwolą osiągnąć efekt w postaci prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych przez powiadomionych podatników i płatników bez konieczności wszczynania wobec nich rodzących wymierne koszty formalnych postępowań weryfikacyjnych, co przełoży się na odciążenie praca naczelników urzędów skarbowych.

 

4. Zmiany w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców

 

Obowiązek podania numeru identyfikującego. W art. 19a Prawa przedsiębiorców zaproponowano zmianę, wskutek której przedsiębiorca będący podatnikiem VAT czynnym dokonujący płatności za e-faktury na rzecz podatnika VAT czynnego, za pośrednictwem rachunku bankowego lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej będzie zobowiązany do podania numeru identyfikującego tej faktury w KSeF lub identyfikatora zbiorczego faktur wygenerowanego w KSeF. Wskazany obowiązek będzie dotyczył płatności dokonanych od dnia 1 lipca 2024 r.

Status podatnika, na rzecz którego będą dokonywane płatności za faktury ustrukturyzowane będzie ustalony na podstawie wykazu prowadzonego przez Szefa KAS na dzień dokonywania płatności za e-fakturę.

Zmiany pozwolić mają na zwiększenie poprawności dokonywania płatności pomiędzy podmiotami w systemach księgowych, a także mają przyczynić się do przyspieszenia weryfikacji rozliczeń podatników z ograniczeniem konieczności wzywania podatników do przedstawienia dodatkowych informacji o rozliczeniach. Dane o płatnościach w relacjach B2B, gdy sprzedawca na moment płatności jest podatnikiem VAT czynnym identyfikowane poprzez numer KSeF faktury (identyfikatora faktur wygenerowanych w KSeF) posłużą również do eliminacji zatorów płatniczych.

Projektowany przepis będzie stosowany w zakresie w jakim przedsiębiorcy dysponują rachunkami wykorzystywanymi w prowadzonej działalności gospodarczej (rachunki
do działalności gospodarczej lub w niewielkiej skali – rachunki oszczędnościowo-kredytowe – wykorzystywane przez przedsiębiorców prowadzących zasadniczo jednoosobową działalność gospodarczą). W związku z tym nakładana regulacja nie spowoduje obowiązku wymiany rachunków osobistych wykorzystywanych zwłaszcza przez drobnych przedsiębiorców
do działalności gospodarczej.

 

5. Zmiany w ustawie z 9 listopada 2018 r. o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym

 

Dostosowanie regulacji. Projektowana ustawa dostosowuje regulacje przedmiotowej ustawy do zmian wprowadzanych na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług. W art. 4 ust. 1 ustawy wykreśla się zdanie „przepisu art. 106n ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie stosuje się.”, które zgodnie z założeniami projektowanej ustawy nie znajduje uzasadnienia, gdyż dany przepis w projekcie jest uchylany. Zmiana w tym przepisie związana jest z decyzją derogacją, która wprowadza odstępstwo od konieczności akceptacji faktur elektronicznych.

 

6. Przepisy przejściowe i końcowe

 

Okres stosowania przepisów o zwrocie różnicy podatku. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym przepisy o zwrocie różnicy podatku (tj. art. 87 ustawy zmienianej w projekcie, w brzemieniu nadanym danym projektem ustawy), stosuje się do okresów rozliczeniowych przypadających począwszy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. 

 

Niezafakturowane czynności, w stosunku do których termin wystawienia faktury upływa po 31.12.2023 r. Proponuje się przepis przejściowy wprowadzający zasadę, że czynności, o których mowa w art. 106a ustawy dokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w stosunku do których termin wystawienia faktury upływa po dniu 31.12.2023 r. i dla których w tym terminie nie wystawiono faktury są dokumentowane e-fakturą.

 

Korekta faktur sprzed wejścia w życie projektu ustawy zmieniającej. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym, faktury korygujące do faktur wystawionych przed wejściem w życie projektu ustawy wystawia się przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur.

 

Ponowne wystawienie faktur innych niż faktury ustrukturyzowane. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym, w przypadku faktur innych niż faktury ustrukturyzowane, wystawiane przed wejście w życie zmian proponowanych w projekcie ustawy, które uległy zniszczeniu albo zagniły i są wystawiane ponownie, przepisów w zakresie faktur ustrukturyzowanych nie stosuje się.

 

Czasowa możliwość wystawiania faktur przy użyciu kas rejestrujących. Proponuje się przepis przejściowy, w którym dopuszcza się możliwość wystawienia faktur przy zastosowaniu kas rejestrujących w sposób tradycyjny, co znaczy, że faktury te będą funkcjonowały poza Krajowym Systemem e-Faktur. Ich okres funkcjonowania jest ograniczony w czasie i będą mogły być wystawione tylko do końca 2024 r., a następnie tak wystawiane faktury nie będą uznawane za faktury.

 

Okres stosowania przepisów dotyczących obowiązku ujmowania na formularzu przelewu dokonywanej płatności według e-faktury numery identyfikacyjnego tę fakturę w KSeF. Proponuje się przepis przejściowy, zgodnie z którym, obowiązek o którym mowa w art. 19b ustawy z 6.3.2018 r., tj. obowiązek ujmowania na formularzu przelewu dokonywanej płatności według e-faktury numery identyfikacyjnego tę fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur, będzie dotyczył płatności dokonanych od 1.7.2024 r.

 

Wejście w życie projektowanych przepisów. Proponuje się, że projektowana ustawa zmieniająca wejdzie w życie 1.1.2024 r., z wyłączeniem przepisów w zakresie projektowanej treści art. 106nh ustawy zmienianej, dotyczące kar pieniężnych, które wchodzą w życie 1.7.2024 r.

 

Koszty ujęte w księgach rachunkowych na podstawie wewnętrznych dowodów księgowych (jako dostawy niefakturowane) mogą stanowić koszty uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

W powołanej ustawie nie określono, w jaki sposób należy dokumentować wydatki na potrzeby ujęcia ich w kosztach uzyskania przychodów. W art. 9 ust. 1 ww. ustawy zapisano jedynie, że podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych. W praktyce przyjmuje się, że jeśli dany dokument spełnia wymogi do uznania go za dowód księgowy dla celów bilansowych, to może być on uznany również za dokument stanowiący podstawę ujęcia wydatku w kosztach podatkowych.

Podstawą ujęcia wydatku w kosztach podatkowych może być inny dokument niż faktura, gdy w momencie zamykania ksiąg rachunkowych wysokość kosztów jest podatnikowi znana na podstawie umowy lub innych dokumentów albo gdy wysokość kosztów jest szacunkiem dokonanym na wiarygodnie ustalonych podstawach. W takim przypadku koszty ujęte w księgach rachunkowych na podstawie wewnętrznych dowodów księgowych (jako dostawy niefakturowane) mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów – zarówno w przypadku kosztów bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z przychodami. Tak wynika np. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 25 stycznia 2021 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.881.2020.3.AP (wydanej na gruncie PIT).

Zdaniem organu podatkowego: „(…) W świetle przepisów bilansowych kategoria dostaw niefakturowanych nie stanowi ani rezerw, ani rozliczeń międzyokresowych kosztów, dlatego też Wnioskodawca zamierza uznać je jako stanowiące koszty uzyskania przychodów (…). Brak faktury, czy rachunku w momencie zamykania ksiąg rachunkowych nie dyskwalifikuje takich kosztów jako podatkowych, gdyż zgodnie z ustawą o rachunkowości będą one ujmowane w księgach rachunkowych w wiarygodnie określonej kwocie na podstawie wewnętrznego dowodu księgowego – polecenia księgowania. Polecenie księgowania w tym przypadku jest „innym dowodem księgowym” wymienionym w art. 22 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Koszt taki jest jednocześnie kosztem uzyskania przychodu w okresie sprawozdawczym, w którym ujęto go w księgach. W przypadku, gdyby pomiędzy ujętym kosztem na podstawie wewnętrznego dokumentu zastępczego, a wartością z faktury otrzymanej od kontrahenta wystąpiła różnica, Wnioskodawca zamierza ująć ją w okresie sprawozdawczym, w którym rozliczył w księgach fakturę, jako zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów.

(…) stwierdzić należy, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu bezpośrednio związanego z przychodem, Wnioskodawca będzie mógł uznawać dzień, w którym koszt ten zostanie ujęty w księgach rachunkowych (zaksięgowany) na podstawie innego niż faktura dowodu, tj. polecenia księgowania, zgodnie z art. 22 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (…)”

Trybunał Sprawiedliwości (siódma izba) w wyroku z dnia 29 września 2022 r., sprawa C-235/21 dokonał wykładni art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej poprzez ustalenie, czy art. 203 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, a jeżeli tak, to jakie elementy umowa ta powinna obligatoryjnie zawierać, by można ją było uznać za taką fakturę.

 

Po pierwsze Trybunał wskazał, że wyszczególniony na fakturze VAT jest należny od wystawcy tej faktury również w przypadku braku rzeczywistej transakcji podlegającej opodatkowaniu [wyrok z dnia 18 marca 2021 r., P (Karty paliwowe), C‑48/20, EU:C:2021:215, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo]. Jak słusznie podkreślił Trybunał artykuł 203 dyrektywy 2006/112 ma na celu eliminację ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, jakie może powodować prawo do odliczenia przewidziane w tej dyrektywie [wyrok z dnia 18 marca 2021 r., P (Karty paliwowe), C‑48/20, EU:C:2021:215, pkt 27 i przytoczone tam orzecznictwo].

Po drugie, podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, by prawo do odliczenia naliczonego VAT zostało przyznane w razie spełnienia przesłanek materialnych, nawet jeśli podatnicy nie spełnili niektórych wymagań formalnych. W konsekwencji, jeżeli organy podatkowe posiadają informacje niezbędne do ustalenia, że spełnione są przesłanki materialne, to nie mogą one wprowadzać w odniesieniu do przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia tego podatku dodatkowych warunków, które mogłyby w efekcie praktycznie uniemożliwić wykonanie tego prawa.

W związku z tym Trybunał orzekł, że organy podatkowe nie mogą odmówić prawa do odliczenia VAT tylko na tej podstawie, że faktura nie spełnia przesłanek wymaganych w art. 226 pkt 6 i 7 dyrektywy 2006/112, jeżeli dysponują one wszystkimi informacjami do zbadania, że spełnione są przesłanki materialne dotyczące tego prawa.

Prawdą jest, że stosunek między, z jednej strony, istnieniem i prawidłowością faktury a, z drugiej strony, prawem do odliczenia VAT nie jest automatyczny w tym znaczeniu, że, po pierwsze, prawo to jest co do zasady związane z rzeczywistą realizacją dostawy towarów lub świadczenia usług, a po drugie, skorzystanie z prawa do odliczenia nie rozciąga się na podatek, który jest należny tylko dlatego, że wykazano go na fakturze. Jednakże z uwagi na to, że – jak wynika z orzecznictwa, o którym mowa w pkt 36 niniejszego wyroku i jak zauważył w istocie rzecznik generalny w pkt 41 i 45 opinii – celem art. 203 dyrektywy 2006/112 jest eliminacja ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, ryzyka tego można uniknąć, w przypadku gdy organ podatkowy dysponuje informacjami niezbędnymi do ustalenia, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały spełnione, niezależnie od tego, czy VAT wskazano w dokumencie noszącym tytuł „Faktura”, czy w innym dokumencie, takim jak umowa zawarta przez strony.

W związku z tym, aby dokument mógł zostać uznany za fakturę w rozumieniu art. 203 tej dyrektywy, po pierwsze, trzeba w nim wykazać VAT, a po drugie, musi on zawierać te z informacji, o których mowa w przepisach zatytułowanej „Dane umieszczane na fakturach” sekcji 4 w rozdziale 3 objętym tytułem XI wspomnianej dyrektywy, które są niezbędne do tego, by organ podatkowy mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały spełnione.

 

W świetle wszystkich powyższych rozważań na przedłożone pytania trzeba odpowiedzieć, iż art. 203 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, w przypadku gdy umowa ta zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT zostały w danym wypadku spełnione.

W dniu 17 września 2022 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], (zwana dalej „Ustawą”). Ustawa zawiera regulacje w zakresie zmiany przepisów dotyczących płatności gotówką. Zgodnie z art. 2 Ustawy wydłużono vacatio legis przepisów, zgodnie z którymi:

1) płatności dokonywane przez konsumenta na rzecz przedsiębiorcy o wartości przekraczającej 20.000 zł mają być dokonywane za pośrednictwem rachunku płatniczego,

2) ma zostać obniżona z 15.000 zł do 8.000 zł kwota wartości transakcji, po przekroczeniu której przedsiębiorca będzie obowiązany dokonywać oraz przyjmować płatności związane z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego.

 

Regulacje te miały zacząć obowiązywać od dnia 1 stycznia 2023 r. Na mocy wskazanej nowelizacji termin ten został przesunięty na dzień 1 stycznia 2024 r. Warto zaznaczyć, że limity te dotyczą wartości transakcji bez względu na liczbę płatności dokonanych w ramach jednej transakcji. Jednorazowa wartość transakcji to:

– cała wartość wierzytelności lub zobowiązań,

– wartość wyrażona w pieniądzu,

– wartość wynikająca z odpłatnej dostawy towaru lub odpłatnego świadczenia usług,

– wartość określona w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcami.

 

Transakcje w walutach obcych będą przeliczane na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

 

Zgodnie z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: „Projekt”) planowane są zmiany m. in. w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: „Ustawa”). Zgodnie z art. 7 pkt 1 Projektu zmianie ma ulec koniec terminu czasowej obniżki podatku od towarów i usług określony odpowiednio w art. 146da ust. 1, art. 146db oraz art. 146dc Ustawy (obecnie obowiązujące przepisy stanowią o terminie od 1 lutego 2022 r. do 31 października 2022r. ). Jak wskazuje zaproponowany art. 146da ust. 1 Ustawy w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dla:

1) towarów spożywczych wymienionych w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56),
2) środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw, o których mowa w ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu , z wyłączeniem podłoży mineralnych,
3) nawozów i środków ochrony roślin, zwykle przeznaczonych do wykorzystania w produkcji rolnej, wymienionych w poz. 10 załącznika nr 3 do ustawy,
4) ziemi ogrodniczej wymienionej w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy,
5) gazu ziemnego (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00)

   – stawka podatku wynosi 0%.

 

Zgodnie z planowanym brzmieniem art. 146db Ustawy w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dla:

1) energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
2) energii cieplnej
   – stawka podatku wynosi 5%.

 

Natomiast zgodnie z nowym brzmieniem art. 146dc ust. 1 Ustawy w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. dla:

1) benzyn silnikowych (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach,
2) olejów napędowych (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach,
3) biokomponentów stanowiących samoistne paliwa, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczonych do napędu silników spalinowych – bez względu na kod CN,
4) przeznaczonych do napędu silników spalinowych gazu ziemnego (mokrego) i pozostałych węglowodorów gazowych (CN 2711, z wyłączeniem CN 2711 11 00 i 2711 21 00) oraz gazowych węglowodorów alifatycznych (CN 2901), skroplonych

    – stawka podatku wynosi 8%.

 

Projekt zakłada również wprowadzenie do Ustawy art. 146ea–146ee. Zgodnie z art. 146ea ust. 1 w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków wymienionych w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny określonych na ten rok w ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej zgodnie z art 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy, po wyłączeniu planowanych przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, jest wyższa niż 3% wartości produktu krajowego brutto określonego zgodnie z art. 40 ust. 2 tej ustawy:

1) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2, art. 110 i art. 138i ust. 4 Ustawy, wynosi 23% (Zgodnie z art. 41 ust. 1Ustawy stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, ust. 13 art. 41 Ustawy stanowi, że do towarów i usług będących przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, niewymienionych w Nomenklaturze scalonej (CN) lub w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, stosuje się stawkę podatku w wysokości 22%, z wyjątkiem tych, dla których w przepisach ustawy lub przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie określono inną stawkę. Z kolei art. 109 ust. 2 Ustawy stanowi, iż w przypadku stwierdzenia, że podatnik nie prowadzi ewidencji, o której mowa w ust. 1 art. 109 Ustawy, albo prowadzi ją w sposób nierzetelny, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%. Zgodnie z art. 110 Ustawy w przypadku gdy osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nie są obowiązane do prowadzenia ewidencji określonej w art. 109 ust. 3 w związku z dokonywaniem sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 i art. 82 ust. 3, dokonają sprzedaży opodatkowanej i nie zapłacą podatku należnego, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości tej sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22%. Natomiast art. 138i ust. 4 Ustawy stanowi, że stosowana będzie 22% stawka podatku od towarów i usług w przypadku importu towarów, z wyjątkiem towarów podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, będących przedmiotem sprzedaży na odległość towarów importowanych umieszczonych w przesyłkach o wartości rzeczywistej nieprzekraczającej wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 150 euro, których wysyłka lub transport kończy się na terytorium kraju, osoba zgłaszająca towary organom celnym na terytorium kraju w imieniu własnym i na rzecz osoby, dla której towary są przeznaczone, zwana dalej „osobą odpowiedzialną za pobór podatku”, może wykazywać podatek pobrany z tytułu importu towarów w deklaracjach składanych za okresy miesięczne, zwanych dalej „deklaracjami miesięcznymi”.
2) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 Ustawy oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%, (Zgodnie z art. 41 ust. 2 Ustawy dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem art. 114 ust. 1 i art. 138i ust. 4 Ustawy. Jak wskazuje art. 120 ust. 2 Ustawy
stawkę podatku 7% stosuje się do importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków. Zgodnie z ust. 3 art. 120 Ustawy stawkę podatku 7% stosuje się również do 1) dostawy dzieł sztuki dokonywanej: a) przez ich twórcę lub spadkobiercę twórcy, b) okazjonalnie przez podatnika innego niż podatnik, o którym mowa w ust. 4 i 5, którego działalność jest opodatkowana, w przypadku gdy dzieła sztuki zostały osobiście przywiezione przez podatnika lub zostały przez niego nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy, lub też w przypadku gdy uprawniają go one do pełnego odliczenia podatku. Załącznik nr 3 do Ustawy stanowi wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 7%.
3) stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o której mowa w art. 115 ust. 2 Ustawy, wynosi 7% (Zgodnie z art. 115 ust. 2 stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o którym mowa w ust. 1, wynosi 6,5% kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Jak wskazuje ust. 1 tego przepisu rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika podatku, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.
4) stawka ryczałtu, o której mowa w art. 114 ust. 1 Ustawy, wynosi 4%. (Zgodnie z art. 114 ust. 1 Ustawy podatnik świadczący usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0), może wybrać opodatkowanie tych usług w formie ryczałtu według stawki 3%, po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, w którym będzie stosował ryczałt.
Zgodnie z planowanym ust. 2 art. 146ea Ustawy Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłosi, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, – 28 – koniec okresu obowiązywania stawek podatku, o których mowa w ust. 1, w terminie do dnia 31 października roku, dla którego zostały spełnione warunki określone w ust. 1.

 

Proponowany art. 146eb Ustawy stanowi, iż w przypadku świadczenia przez podatnika usług, w tym w zakresie handlu i gastronomii, w okresie, o którym mowa w art. 146ea Ustawy (dotyczy to okresu od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku), kwota podatku należnego, na potrzeby art. 85 Ustawy, jest obliczana jako iloczyn wartości dostawy i stawki:

1) 18,70% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 23%,
2) 7,41% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 8%.

 

Jak stanowi art. 85 Ustawy W przypadku świadczenia przez podatnika usług, w tym w zakresie handlu i gastronomii, kwota podatku należnego może być obliczana jako iloczyn wartości dostawy i stawki:

1) 18,03% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 22%;
2) 6,54% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 7%;
3) 4,76% – dla towarów i usług objętych stawką podatku 5%.

 

Zgodnie z planowanym art. 146ec Ustawy w okresie, o którym mowa w art. 146ea Ustawy (dotyczy to okresu od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku) , na potrzeby art. 86 ust. 2 pkt 7 Ustawy, kwotą podatku naliczonego jest kwota stanowiąca równowartość 23% kwoty należnej z tytułu dostawy nowego środka transportu, nie wyższa jednak niż kwota podatku zawartego w fakturze stwierdzającej nabycie tego środka lub dokumencie celnym, albo podatku zapłaconego przez podatnika od wewnątrzwspólnotowego nabycia tego środka. Jak stanowi art. 86 ust. 2 pkt 7 Ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi u podatnika, o którym mowa w art. 16 Ustawy (Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, niebędące podatnikami, o których mowa w art. 15, dokonujące okazjonalnie wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu), kwota stanowiąca równowartość 22% kwoty należnej z tytułu dostawy nowego środka transportu, nie wyższa jednak niż kwota podatku zawartego w fakturze stwierdzającej nabycie tego środka lub dokumencie celnym, albo podatku zapłaconego przez tego podatnika od wewnątrzwspólnotowego nabycia tego środka.
Projektowany art. 146ed Ustawy stanowi, iż przepis art. 120 ust. 11 pkt 3 Ustawy stosuje się odpowiednio do dostawy dzieł sztuki, które podlegały opodatkowaniu podatkiem według stawki 8%, stosowanej do tych towarów zgodnie z art. 146ea Ustawy. Zgodnie z art. 120 ust. 11 pkt 3 Ustawy przepisy ust. 4 i 5 tego przepisu mogą mieć również zastosowanie do dostawy dzieł sztuki nabytych od podatnika, o którym mowa w art. 15 Ustawy ( Zgodnie z tym przepisem podatnikami są m.in. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności), innego niż wymieniony w ust. 4 i 5, które podlegały opodatkowaniu podatkiem według stawki 7%.
Zgodnie z przyszłym art. 146ee ust. 1 Ustawy Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, w okresie, o którym mowa w art. 146ea (dotyczy to okresu od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku), może obniżać stawki podatku do wysokości 0%, 5% lub 8% dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług albo dla części tych dostaw lub części świadczenia usług oraz określać warunki stosowania obniżonych stawek. Jak wskazuje ust. 2 tego przepisu Minister przy wydawaniu rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia:

1) specyfikę obrotu niektórymi towarami i świadczenia niektórych usług;,
2) przebieg realizacji budżetu państwa,
3) przepisy Unii Europejskiej.”.

 

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw ustawodawca wprowadziła nowy obowiązek dla właścicieli kas fiskalnych online. Zgodnie z wprowadzonym do ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców art. 19a ust. 3 „Przedsiębiorca, który zapewnia możliwość przyjmowania płatności przy użyciu terminala płatniczego i prowadzi ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, określone w art. 111a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zapewnia współpracę kasy rejestrującej z terminalem płatniczym zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, określonymi w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy.”. Zgodnie więc z nowelizacją właściciel kasy online, który ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej online (zintegrowanej z Centralnym Repozytorium Kas) oraz posiada terminal płatniczy zobowiązany jest do połączenia obu tych urządzeń od 1 lipca 2022 r. Konieczne jest przy tym przestrzeganie wymagań technicznych kas fiskalnych. Z kolei w przypadku braku spełnienia powyższego obowiązku przez przedsiębiorcę, naczelnik urzędu skarbowego może w drodze decyzji nałożyć na podatnika karę pieniężną w wysokości 5000 zł zgodnie z dodanym na podstawie ustawy z dnia 29 października 2021 r. art. 111 ust. 6kb ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

 

Powyższy obowiązek został jednak odroczony na dzień 1 stycznia 2025 r. na podstawie przepisu przejściowego ustawy z dnia 8 czerwca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową, (art. 20 pkt 4 lit. d). Razem z odroczeniem terminu obowiązkowej integracji kas fiskalnych online odroczono również możliwość nakładania kary pieniężnej na podatnika w przypadku braku spełnienia powyższego obowiązku.

 

W dniu 9 czerwca 2022 r. Sejm RP rozpatrzył poprawki Senatu i uchwalił nowelizację przepisów regulujących tzw. Polski Ład. Wprowadzone rozwiązania w istotny sposób zmieniają zasady naliczania wynagrodzeń pracowników, a także modyfikują ramy prawne obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. Jeśli Prezydent podpisze ustawę, zmiany wejdą w życie od 1 lipca 2022 r. 

 

Obniżenie stawki PIT

Obniżeniu z 17% do 12% ulegnie stawka podatku obowiązująca w pierwszym przedziale skali podatkowej – niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody opodatkowane według skali podatkowej), bez względu na: źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców, czy też równoczesne pobieranie emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej.

 

Odliczenie części składek zdrowotnych

Nowelizacja wprowadza dla przedsiębiorców nierozliczających podatku według skali podatkowej możliwość odliczania części zapłaconych składek zdrowotnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dla przedsiębiorców rozliczających się tzw. podatkiem liniowym wprowadza się odliczenie od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie. Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana a limit będzie dotyczył podatnika. Dla podatników na podatku liniowym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie będzie mogła przekroczyć w roku podatkowym 8 700 zł. Prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie również podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz w formie karty podatkowej.

 

Ulga dla klasy średniej

Od lipca 2022 roku pracodawcy przestaną naliczać ulgę dla klasy średniej w rozliczeniach miesięcznych – tzw. ulga dla klasy średniej przestanie mieć zastosowanie w rozliczaniu wynagrodzenia Jednakże w przypadku podatników, dla których uchylenie ulgi nie będzie korzystnym rozwiązaniem, przewidziano uprawnienie do pomniejszenia zobowiązania podatkowego o wysokość ubytku, spowodowanego zmianą systemu. Podatnicy, którzy stracą na likwidacji ulgi (mimo obniżenia stawki podatku) otrzymają zwrot różnicy, czyli kwotę zmniejszającą zobowiązanie, aby nowe rozwiązanie nie spowodowało pogorszenia ich sytuacji prawnopodatkowej.

 

Likwidacja mechanizmu „rolowania zaliczki”

Obecnie pracodawcy (płatnicy) obliczając zaliczkę na podatek dochodowy dla pracowników oraz zleceniobiorców mają obowiązek porównywać wysokość zaliczki wg tzw. Polskiego Ładu oraz zasad obowiązujących przed 2022 rokiem. Obliczana zaliczka nie może być wyższa niż wynikająca  z zasad obowiązujących w zeszłym roku – jeśli jest wyższa to płatnik pobiera tylko kwotę zgodną z rozliczeniem sprzed 2022 roku – robi to w kolejnych miesiącach, aż do powstania tzw. „ujemnej różnicy”, czyli korzystniejszego rozliczenia wg zasad Polskiego Ładu. Od 1 lipca 2022 r. mechanizm ten zostanie zlikwidowany, a zaliczki zostaną rozliczone w zeznaniu podatkowym za 2022 rok.

 

Kwota wolna od podatku

Zmianie ulegną zasady dotyczące stosowania kwoty wolnej od podatku. Obniżenie stawki podatkowej do 12% oznacza niższe zobowiązanie podatkowe dla każdego z podatników opodatkowujących dochody według skali podatkowej. Po wejściu w życie zmiany podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Stąd podatnicy uzyskujący dochody co najmniej na tym poziomie, na nowej konstrukcji skali podatkowej z obniżoną stawką, zyskają w skali roku 4 800 zł. Niższy podatek będzie pobierany zaraz po wejściu w życie ustawy nowelizującej, już na etapie poboru zaliczek na podatek przy zastosowaniu 12% stawki. Natomiast ostateczny zysk na skutek tej zmiany będzie odczuwalny przy rozliczeniu podatku dochodowego za rok bieżący. Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega najniższa stawka podatkowa do 12%. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3 600 zł (30 000 zł x 12% = 3 600 zł). Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3 600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3 600 zł = 300 zł). Podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek.

Należy wskazać, że zgodnie z przepisami nowelizacji od 1 stycznia 2023 r. wprowadzona zostanie możliwość rozliczania kwoty wolnej w zaliczkach w tytułach, w których dotychczas nie była rozliczana w zaliczkach, np. przy umowach zlecenia.

 

Wniosek do płatnika o niepobieranie zaliczek

Ustawa przewiduje możliwość zwolnienia płatnika z obowiązku poboru zaliczki na podatek – podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika, poprzez sporządzony na piśmie wniosek, do niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek, o których mowa w art. 31, art. 33–35 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Podatnik będzie mógł złożyć taki wniosek jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł (kwota wolna od podatku). Podatnik będzie obowiązany niezwłocznie wycofać wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę.

Przywrócenie wspólnego rozliczenia samotnych rodziców

Od 1 stycznia 2022 r. zlikwidowane zostało wspólne rozliczenie rodzica samotnie wychowującego dziecko z tym dzieckiem a w to miejsce została wprowadzona ulga dla samotnych rodziców w wysokości 1500 zł rocznie. Uchwalone przepisy likwidują powyższą ulgę i przywracają wspólne rozliczenie dla samotnych rodziców, co oznacza, że samotnym rodzicom przysługiwać będzie kwota wolna od podatku w wysokości 60 000 zł.

Nowelizacja zmienia ponadto kwoty kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, polegającą na jej zwiększeniu oraz rezygnacji z wpisywania stałej kwoty, którą każdorazowo ustawodawca będzie musiał zmieniać. Kwota ta wynosiła dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

 

Zmiana katalogu dochodów małoletniego dziecka, które dolicza się do dochodów rodzica

Zgodnie z nowelizacją wszystkie dochody dziecka podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, w tym renty małoletniego dziecka, skorzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.

 

Zmiany w zakresie zwolnień przedmiotowych 

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. nastąpi poszerzenie zwolnień przedmiotowych o nowy rodzaj przychodów, tj. o zasiłki macierzyńskie.

 

 

Ustawa z  dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa z dnia 12 maja 2022 r.”) wprowadza do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”) szereg zmian:

 

 

1.        Zgodnie z nowym art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. obniżeniu z 17% do 12% ulegnie stawka podatku obowiązująca w pierwszym przedziale skali podatkowej – zgodnie nową, niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody opodatkowane według skali podatkowej), bez względu na: źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców, czy też równoczesne pobieranie emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej,

 

2.        ustawa z dnia 12 maja 2022 r. wprowadza dla przedsiębiorców nierozliczających podatku według skali podatkowej możliwość odliczania części zapłaconych składek zdrowotnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą –Dla przedsiębiorców rozliczających się według jednolitej, 19% stawki podatku, proponuje się obecnie wprowadzenie odliczenia od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie. Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana. Limit będzie dotyczył podatnika. Obliczony zostanie na bazie limitu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, tj. rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ogłoszonej w roku poprzednim. Limit będzie stanowił kwotę stanowiącą 4,9% z 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie również podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz w formie karty podatkowej;

 

3.        uchylenie art. 26 ust. 4a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. dotyczącego tzw. ulgi dla klasy średniej – proponuje się rezygnację z wprowadzonej tzw. ulgi dla klasy średniej. Jednakże w przypadku podatników, dla których uchylenie tzw. ulgi nie byłoby korzystnym rozwiązaniem, przewidziano uprawnienie do pomniejszenia zobowiązania podatkowego o wysokość ubytku, spowodowanego zmianą systemu. Podatnicy, którzy stracą na likwidacji tej ulgi (mimo obniżenia stawki podatku) otrzymają zwrot różnicy, czyli kwotę zmniejszającą zobowiązanie, aby nowe rozwiązanie nie spowodowało pogorszenia ich sytuacji prawnopodatkowej;

 

4.        zmiany w art. 26hb ustawy z dnia 26 lipca 1991r. czyli tzw. ulgi na zabytki –  ustawą z dnia 12 maja 1991 r. ulga na zabytki zostanie usunięta z ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.. Na zasadzie praw nabytych możliwe będzie uwzględnienie wydatków poniesionych do 30 czerwca 2022 r.

 

5.        kolejne zmiany w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. dotyczące  zasad stosowania kwoty wolnej od podatku – obniżenie stawki podatkowej do 12% oznacza niższe zobowiązanie podatkowe dla każdego z podatników opodatkowujących dochody według skali podatkowej. Po wejściu w życie zmiany podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Stąd podatnicy uzyskujący dochody co najmniej na tym poziomie, na nowej konstrukcji skali podatkowej z obniżoną stawką, zyskają w skali roku 4 800 zł. Niższy podatek będzie pobierany zaraz po wejściu w życie ustawy nowelizującej, już na etapie poboru zaliczek na podatek przy zastosowaniu 12% stawki. Natomiast ostateczny zysk na skutek tej zmiany będzie odczuwalny przy rozliczeniu podatku dochodowego już za rok bieżący. Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega najniższa stawka podatkowa do 12%. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3 600 zł (30 000z ł x 12% = 3 600 zł). Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3 600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3 600 zł = 300 zł). Podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek;

 

6.        zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczki na podatek –ustawa z dnia 12 maja 2022 r. zawiera regulacje, na mocy których podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika, poprzez sporządzony na piśmie wniosek, do niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek, o których mowa w art. 31, art. 33–35 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Podatnik będzie mógł złożyć taki wniosek jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł (kwota wolna od podatku). Podatnik będzie obowiązany niezwłocznie wycofać wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę;

 

7.        zmianę wysokości kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, od którego zależy prawo rodzica lub opiekuna prawnego do preferencji podatkowych – ustawa z dnia 12 maja 2022 r.  zmienia kwoty kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, polegającą na jej zwiększeniu oraz rezygnacji z wpisywania stałej kwoty, którą każdorazowo ustawodawca będzie musiał zmieniać. Kwota ta wynosiła dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego,

 

8.        zmianę art. 7 ustawy z dnia 26 lipca 19991 r., dotyczącego katalogu dochodów małoletniego dziecka, które dolicza się do dochodów rodzica – zgodnie ze zmianą wszystkie dochody dziecka podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, w tym renty małoletniego dziecka, skorzystają z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł,

 

9.        zmiany w zakresie zwolnień przedmiotowych – zgodnie z nowym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. nastąpi poszerzenie zwolnień przedmiotowych o nowy rodzaj przychodów, tj. o zasiłki macierzyńskie,

10.  wprowadzenie nowego art. 31b do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. –  zgodnie z tym przepisem w przypadkach, o których mowa w art. 32, art. 34 ust. 3, art. 35 ust. 1 pkt 1–4 i 7–9 oraz art. 41 ust. 1, płatnik pomniejsza zaliczki o kwotę  stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik złoży temu płatnikowi oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia. 2. Oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia podatnik może złożyć nie więcej niż trzem płatnikom. 3. W oświadczeniu o stosowaniu pomniejszenia podatnik wskazuje, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą: 1) 1/12 kwoty zmniejszającej podatek albo 2) 1/24 kwoty zmniejszającej podatek, albo 3) 1/36 kwoty zmniejszającej podatek. Wskazany przepis daje alternatywę dla podatnika, który będzie mógł dzielić 1/12 kwoty zmniejszającej podatek na maksymalnie trzy kwoty oraz upoważniać z tego tytułu do jej stosowania do trzech płatników,

11.  możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko – zgodnie z nowym art. 6 ust. 4c-d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: 1) małoletnie, 2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie – podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym. Jak wskazuje ust. 4d podatek, o którym mowa w ust. 4c, jest określany: 1) w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci – w przypadku gdy przynajmniej jedno z dzieci, o których mowa w ust. 4c pkt 1–3, ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów, 2) jako iloczyn 1,5 oraz wysokości podatku obliczonego od dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci podzielonych przez 1,5 – w przypadku dzieci, o których mowa w ust. 4c pkt 1 i 3, innych niż określone w pkt 1 – z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

 

 

Tekst ustawy uwzgledniający omówione wyżej zmiany jest obecnie przedmiotem prac legislacyjnych w Senacie. 

1. W dniu 23 marca 2022 roku Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (zwany dalej „Projektem”). Projekt od 1 lipca 2022 r. będzie określał nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Nowy formularz VAT-R(16), będzie uwzględniał nowy rodzaj podatnika wprowadzonego przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], tj. grupy VAT.

2.  Art. 96 ust. 3b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na przedstawiciela grupy VAT obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT w celu umożliwienia jej rejestracji jako podatnika VAT. W związku ze zmianami wprowadzanymi ustawą z dnia 29 października 2021 r. Projekt aktualizuje wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pola 11 umożliwiającego wskazanie w formularzu, że dany podatnik jest grupą VAT. Art. 43 ust. 22-24 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. umożliwia podatnikom zrezygnowanie ze zwolnienia (wybór opodatkowania) usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38-41 tej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania tych usług.

3. Projekt wprowadza również możliwość wyboru tej opcji poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Powyższe spowoduje, iż wyboru będzie można dokonać również w sposób elektroniczny poprzez zaznaczenie odpowiednich pól w formularzu VAT-R. W związku z powyższym zaktualizowany zostanie wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pól 41-45 umożliwiających wskazanie w formularzu opcji wyboru opodatkowania oraz okresu (miesiąc bądź kwartał), od którego wybiera się stosowanie tej opcji. Analogiczna możliwość została przewidziana dla sytuacji powrotu do stosowania zwolnienia z VAT tych usług (art. 43 ust. 23 i 24 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r.).

4. Niezależnie od powyższego, w celu ułatwienia realizacji swoich obowiązków przez osoby nieposługujące się językiem polskim, zmianą objęty został również język wzoru zgłoszenia VAT-R. W nowym wzorze formularz będzie zawierał tłumaczenie na język angielski. Rozwiązanie to będzie stanowiło znaczące ułatwienie zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych rejestrujących się w Polsce jako podatnicy VAT. Z uwagi na powyższe, ustawodawca dostosował wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R(15)) również do tej zmiany.

5. Ponadto w Projekcie umieszczono przepis umożliwiający stosowanie nie dłużej niż do dnia 31 lipca 2022 r. wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu. Przepis ten ma na celu pozwolenie na wykorzystanie wydrukowanych formularzy przez podatników składających papierowo zgłoszenie oraz umożliwi dostosowanie systemów informatycznych do obsługi nowego wzoru zgłoszenia.

 

1. W dniu 23 marca 2022 roku Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (zwany dalej „Projektem”). Projekt od 1 lipca 2022 r. będzie określał nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Nowy formularz VAT-R(16), będzie uwzględniał nowy rodzaj podatnika wprowadzonego przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], tj. grupy VAT.

2.  Art. 96 ust. 3b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na przedstawiciela grupy VAT obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT w celu umożliwienia jej rejestracji jako podatnika VAT. W związku ze zmianami wprowadzanymi ustawą z dnia 29 października 2021 r. Projekt aktualizuje wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pola 11 umożliwiającego wskazanie w formularzu, że dany podatnik jest grupą VAT. Art. 43 ust. 22-24 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. umożliwia podatnikom zrezygnowanie ze zwolnienia (wybór opodatkowania) usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38-41 tej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania tych usług.

3. Projekt wprowadza również możliwość wyboru tej opcji poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Powyższe spowoduje, iż wyboru będzie można dokonać również w sposób elektroniczny poprzez zaznaczenie odpowiednich pól w formularzu VAT-R. W związku z powyższym zaktualizowany zostanie wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pól 41-45 umożliwiających wskazanie w formularzu opcji wyboru opodatkowania oraz okresu (miesiąc bądź kwartał), od którego wybiera się stosowanie tej opcji. Analogiczna możliwość została przewidziana dla sytuacji powrotu do stosowania zwolnienia z VAT tych usług (art. 43 ust. 23 i 24 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r.).

4. Niezależnie od powyższego, w celu ułatwienia realizacji swoich obowiązków przez osoby nieposługujące się językiem polskim, zmianą objęty został również język wzoru zgłoszenia VAT-R. W nowym wzorze formularz będzie zawierał tłumaczenie na język angielski. Rozwiązanie to będzie stanowiło znaczące ułatwienie zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych rejestrujących się w Polsce jako podatnicy VAT. Z uwagi na powyższe, ustawodawca dostosował wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R(15)) również do tej zmiany.

5. Ponadto w Projekcie umieszczono przepis umożliwiający stosowanie nie dłużej niż do dnia 31 lipca 2022 r. wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu. Przepis ten ma na celu pozwolenie na wykorzystanie wydrukowanych formularzy przez podatników składających papierowo zgłoszenie oraz umożliwi dostosowanie systemów informatycznych do obsługi nowego wzoru zgłoszenia.

 

1. W dniu 23 marca 2022 roku Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (zwany dalej „Projektem”). Projekt od 1 lipca 2022 r. będzie określał nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R). Nowy formularz VAT-R(16), będzie uwzględniał nowy rodzaj podatnika wprowadzonego przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw^[1], tj. grupy VAT.

2.  Art. 96 ust. 3b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na przedstawiciela grupy VAT obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wraz z umową o utworzeniu grupy VAT w celu umożliwienia jej rejestracji jako podatnika VAT. W związku ze zmianami wprowadzanymi ustawą z dnia 29 października 2021 r. Projekt aktualizuje wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pola 11 umożliwiającego wskazanie w formularzu, że dany podatnik jest grupą VAT. Art. 43 ust. 22-24 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. umożliwia podatnikom zrezygnowanie ze zwolnienia (wybór opodatkowania) usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38-41 tej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o wyborze opodatkowania tych usług.

3. Projekt wprowadza również możliwość wyboru tej opcji poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego. Powyższe spowoduje, iż wyboru będzie można dokonać również w sposób elektroniczny poprzez zaznaczenie odpowiednich pól w formularzu VAT-R. W związku z powyższym zaktualizowany zostanie wzór zgłoszenia VAT-R(15) poprzez dodanie pól 41-45 umożliwiających wskazanie w formularzu opcji wyboru opodatkowania oraz okresu (miesiąc bądź kwartał), od którego wybiera się stosowanie tej opcji. Analogiczna możliwość została przewidziana dla sytuacji powrotu do stosowania zwolnienia z VAT tych usług (art. 43 ust. 23 i 24 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r.).

4. Niezależnie od powyższego, w celu ułatwienia realizacji swoich obowiązków przez osoby nieposługujące się językiem polskim, zmianą objęty został również język wzoru zgłoszenia VAT-R. W nowym wzorze formularz będzie zawierał tłumaczenie na język angielski. Rozwiązanie to będzie stanowiło znaczące ułatwienie zwłaszcza dla podmiotów zagranicznych rejestrujących się w Polsce jako podatnicy VAT. Z uwagi na powyższe, ustawodawca dostosował wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R(15)) również do tej zmiany.

5. Ponadto w Projekcie umieszczono przepis umożliwiający stosowanie nie dłużej niż do dnia 31 lipca 2022 r. wzoru zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu. Przepis ten ma na celu pozwolenie na wykorzystanie wydrukowanych formularzy przez podatników składających papierowo zgłoszenie oraz umożliwi dostosowanie systemów informatycznych do obsługi nowego wzoru zgłoszenia.

 

W dniu 28 kwietnia 2022 r. TSUE wyrokiem C-612/20 rozpoznał pytanie prejudycjalne w przedmiocie odmówienia przez organy podatkowe zwolnienia z podatku od wartości dodanej (VAT) świadczonych przez rumuńską spółkę usług kształcenia uzupełniających program nauczania szkolnego. Sprawa została skierowana przez krajowy sąd rumuński do TSUE, ponieważ krajowy sąd miał wątpliwości co do tego, czy rumuńska spółka spełnia kryteria uprawniające do zwolnienia w podatku VAT, ponieważ nie jest pewne, czy może być ona postrzegana jako „instytucja, której cele uznane są za podobne” do celów podmiotów prawa publicznego, w rozumieniu tego przepisu, z uwagi na to, że posiada ona jedynie zezwolenie niezbędne do prowadzenia działalności edukacyjnej oznaczonej kodem CAEN 8559, którego to zezwolenia nie uznaje się w prawie krajowym za wystarczające do tego, by dany podmiot kwalifikował się do zwolnienia z VAT. W stanie faktycznym sprawy rumuńska spółka świadczyła usługi w zakresie kształcenia, polegające na organizacji zajęć uzupełniających program nauczania szkolnego, takich jak wsparcie w odrabianiu zadań, programy edukacyjne, kursy języków obcych, zajęcia artystyczne, zajęcia sportowe, a także transport szkolny dla uczniów oraz dostarczanie posiłków po zajęciach szkolnych.

W ocenie TSUE z brzmienia art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112[1] wynika, że zwolnienie, o którym mowa w tym przepisie, jest uzależnione zasadniczo od dwóch kumulatywnych przesłanek, a mianowicie, po pierwsze, przesłanki dotyczącej charakteru świadczonych usług – czy to usług kształcenia dzieci lub młodzieży, kształcenia powszechnego lub wyższego, kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, czy usług „ściśle związanych” z owymi usługami – oraz, po drugie, przesłanki dotyczącej usługodawcy, która wymaga, by wspomniane usługi były świadczone „przez […] podmioty prawa publicznego lub inne instytucje […], których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie” (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 listopada 2013 r., MDDP, C‑319/12, EU:C:2013:778, pkt 35; a także z dnia 4 maja 2017 r., Brockenhurst College, C‑699/15, EU:C:2017:344, pkt 26). Z kolei, w zakresie drugiej przesłanki, jeżeli dany podmiot nie jest podmiotem prawa publicznego w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112 to świadczone przez niego usługi mogą być zwolnione z VAT na podstawie tego przepisu tylko wówczas, gdy wchodzi on w zakres pojęcia „innych instytucji […], których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie”, o którym mowa w drugim pytaniu prejudycjalnym. TSUE nie określa warunków ani też sposobów uznania tych podobnych celów, zasadniczo to do prawa krajowego każdego z państw członkowskich należy ustalenie zasad, według których możliwa będzie taka kwalifikacja owych podmiotów. Państwa członkowskie dysponują w tym zakresie swobodą uznania. Ponadto do sądów krajowych należy zbadanie, czy nakładając takie warunki, państwa członkowskie nie przekroczyły granic swobodnego uznania oraz przestrzegały zasad prawa Unii, a w szczególności zasady równego traktowania, która w dziedzinie VAT jest wyrażona zasadą neutralności podatkowej.

W świetle powyższego TSUE uznało, iż podmiotu takiego jak spółka rumuńska nie można uważać za instytucję, której cele uznane są za podobne do celów podmiotu edukacyjnego prawa publicznego, w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112, ponieważ nie spełnia on warunków ustanowionych w tym celu przez organy krajowe, przy czym na kwalifikację tę nie ma wpływu okoliczność prowadzenia przez ów podmiot leżącej w interesie publicznym działalności w zakresie kształcenia takiej jak „Szkoła po szkole” czy uzyskanie przez niego zezwolenia krajowego biura rejestru handlowego, w momencie jego zarejestrowania w tym rejestrze, w postaci przypisania kodu CAEN 8559 – „Inne formy kształcenia”. Zezwolenie służy jedynie uznaniu, do celów rejestracji w krajowym rejestrze handlowym, że działalność spółki jest objęta kodem CAEN 8559 – „Inne formy kształcenia”, a zatem dotyczy ono jedynie zgodnego z prawem komercyjnego celu prowadzonej przez tę spółkę działalności, w związku z czym, jak stwierdziły rząd rumuński i Komisja Europejska, takie zezwolenie nie może być równoznaczne z uznaniem danej spółki za instytucję, której cele są podobne do celów podmiotu edukacyjnego prawa publicznego.

Reasumując, art. 132 ust. 1 lit. i) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „instytucji, której cele uznane są za podobne” do celów podmiotu edukacyjnego prawa publicznego, w rozumieniu tego przepisu, nie obejmuje podmiotu prywatnego, który prowadzi leżącą w interesie publicznym działalność w zakresie kształcenia polegającą w szczególności na organizacji zajęć uzupełniających program nauczania szkolnego, takich jak wsparcie w odrabianiu zadań, programy edukacyjne czy kursy języków obcych, i który uzyskał zezwolenie krajowego biura rejestru handlowego w postaci przypisania kodu CAEN 8559 – „Inne formy kształcenia” w rozumieniu klasyfikacji krajowej działalności gospodarczej, jeżeli przedsiębiorstwo to nie spełnia w każdym wypadku przewidzianych w prawie krajowym warunków, od których uzależniona jest możliwość uzyskania owego uznania.

 

Z dniem 1 stycznia 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, nazywana Polskim ładem (dalej: ustawa z dnia 29 października 2021 r.). W chwili obecnej przedstawiono projekt zmian, które mają na celu zneutralizowanie niekorzystnych efektów tzw. Polskiego Ładu. Przedstawione poniżej propozycje dotyczą ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128; dalej: „ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.”). Jeżeli proponowane zmiany zostaną uchwalone, to w większości wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r., czasami jednak z mocą wsteczną na 2022 r.

 

Najistotniejsze z proponowanych zmian to:

 

1) obniżenie z 17% do 12% stawki podatku obowiązującej w pierwszym przedziale skali

podatkowej – nowa, niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody opodatkowane według skali podatkowej), bez względu na: źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców, czy też równoczesne pobieranie emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej;

 

2) wprowadzenie dla przedsiębiorców nierozliczających podatku według skali podatkowej możliwości odliczania części zapłaconych składek zdrowotnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą – od dnia 1 stycznia 2022 r. uchylono prawo do pomniejszania podatku dochodowego o kwotę stanowiącą 7,75% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dla przedsiębiorców rozliczających się według jednolitej, 19% stawki podatku, proponuje się obecnie wprowadzenie odliczenia od podstawy obliczenia podatku (dochodu) lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie. Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana. Limit będzie dotyczył podatnika. Obliczony zostanie na bazie limitu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, tj. rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ogłoszonej w roku poprzednim. Limit będzie stanowił kwotę stanowiącą 4,9% z 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie również podatnikom, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz w formie karty podatkowej;

 

3) uchylenie tzw. ulgi dla klasy średniej – proponuje się rezygnację z wprowadzonej tzw. ulgi dla klasy średniej. Jednakże w przypadku podatników, dla których uchylenie tzw. ulgi nie byłoby korzystnym rozwiązaniem, przewidziano uprawnienie do pomniejszenia zobowiązania podatkowego o wysokość ubytku, spowodowanego zmianą systemu. Podatnicy, którzy stracą na likwidacji tej ulgi (mimo obniżenia stawki podatku) otrzymają zwrot różnicy, czyli kwotę zmniejszającą zobowiązanie, aby nowe rozwiązanie nie spowodowało pogorszenia ich sytuacji prawnopodatkowej;

 

4) uchylenie tzw. ulgi na zabytki – projektowana ustawa zachowuje prawa nabyte do odliczenia wydatków określonych w art. 26hb ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. do wydatków poniesionych do dnia 30 czerwca 2022 r.;

 

5) zmiana zasad stosowania kwoty wolnej od podatku – obniżenie stawki podatkowej do 12% oznacza niższe zobowiązanie podatkowe dla każdego z podatników opodatkowujących dochody według skali podatkowej. Po wejściu w życie zmiany podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Stąd podatnicy uzyskujący dochody co najmniej na tym poziomie, na nowej konstrukcji skali podatkowej z obniżoną stawką, zyskają w skali roku 4 800 zł. Niższy podatek będzie pobierany zaraz po wejściu w życie ustawy nowelizującej, już na etapie poboru zaliczek na podatek przy zastosowaniu 12% stawki. Natomiast ostateczny zysk na skutek tej zmiany będzie odczuwalny przy rozliczeniu podatku dochodowego już za rok bieżący. Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega najniższa stawka podatkowa do 12%. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3 600 zł (30 000z ł x 12% = 3 600 zł). Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3 600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3 600 zł = 300 zł). Podatnik będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek;

 

6) zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczki na podatek – projektowana ustawa zawiera regulacje, na mocy których podatnik będzie mógł upoważnić swojego płatnika, poprzez sporządzony na piśmie wniosek, do niepobierania w danym roku podatkowym zaliczek, o których mowa w art. 31, art. 33–35 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Podatnik będzie mógł złożyć taki wniosek jeżeli będzie przewidywał, że uzyskane przez niego dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 30 000 zł (kwota wolna od podatku). Podatnik będzie obowiązany niezwłocznie wycofać wniosek, jeżeli stwierdzi, że wysokość tych dochodów przekroczy tę kwotę;

 

7) zmianę wysokości kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, od którego zależy prawo rodzica lub opiekuna prawnego do preferencji podatkowych – projektowana ustawa proponuje zmianę kwoty kryterium dochodowego pełnoletniego uczącego się dziecka, polegającą na jej zwiększeniu oraz rezygnacji z wpisywania stałej kwoty, którą każdorazowo ustawodawca będzie musiał zmieniać. Proponuje się, aby kwota ta wynosiła dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego;

 

8) zmianę katalogu dochodów małoletniego dziecka, które dolicza się do dochodów rodzica – proponuje się, aby wszystkie dochody dziecka podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, w tym renty małoletniego dziecka, skorzystały z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł;

 

9) zmiany w zakresie zwolnień przedmiotowych – projekt przewiduje poszerzenie zwolnień przedmiotowych o nowy rodzaj przychodów, tj. o zasiłki macierzyńskie; 

W dniu 24 marca 2022 r. TSUE wyrokiem C-697 rozpoznał pytanie prejudycjalne dotyczące skutków opodatkowania na zasadach ogólnych VAT jednego z małżonków w ramach wspólnego gospodarstwa rolnego. W 2020 r. sprawa została skierowana przez NSA do TSUE, ponieważ NSA miał wątpliwości: czy przepisy Dyrektywy VAT[1], a w szczególności art. 9, […] 295 i […] 296, należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się praktyce krajowej, ukształtowanej na podstawie art. 15 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług[2], która wyłącza możliwość uznania za osobnych podatników VAT małżonków prowadzących działalność rolniczą, w ramach gospodarstwa rolnego, przy wykorzystaniu majątku stanowiącego ich wspólność majątkową małżeńską i czy istotne jest, że zgodnie z praktyką krajową wybór przez jednego z małżonków opodatkowania prowadzonej przez niego działalności na podstawie zasad ogólnych VAT powoduje, że drugi traci status rolnika ryczałtowego oraz czy znaczenie ma to, że możliwe jest wyraźne wyodrębnienie majątku, który każdy z małżonków wykorzystuje samodzielnie i niezależnie dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

 

W stanie faktycznym sprawy podatniczka prowadziła hodowlę kurcząt rzeźnych w dwóch z sześciu kurników objętych gospodarstwem rolnym posiadanym wspólnie z małżonkiem i złożyła zgłoszenie rejestracyjne VAT, o którym mowa w art. 96 ustawy o z dnia 11 marca 2004 r., rezygnując tym samym ze statusu rolnika ryczałtowego, jaki dotychczas posiadała. Natomiast małżonek podatniczki, który w czterech pozostałych kurnikach objętych owym gospodarstwem również prowadził hodowlę kurcząt rzeźnych, posiadając status rolnika ryczałtowego, wstrzymał się od podjęcia takich działań. Następnie podatniczka złożyła wnioski o dokonanie korekty podatku od towarów i usług, żądając stwierdzenia nadwyżki zapłaconego podatku od towarów i usług. Polski organ podatkowy odmówił uwzględnienia żądania podatniczki, ponieważ uznał, że skoro podatniczka złożyła zgłoszenie rejestracyjne i była podatnikiem rozliczającym się na zasadach ogólnych VAT, to właśnie ona posiadała status podatnika VAT z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w ramach gospodarstwa rolnego objętego współwłasnością małżonków. Złożenie przez podatniczkę zgłoszenia rejestracyjnego wywołało zatem skutki także względem jej małżonka, który tym samym utracił status rolnika ryczałtowego.

 

W ocenie TSUE z wykładni przepisu art. 9 ust. 1 Dyrektywy VAT wynika, że 'podatnikiem’ jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa wynika, że art. 9 Dyrektywy VAT ustanawia bardzo szeroki zakres stosowania VAT (zob. wyroki: z dnia 21 kwietnia 2005 r., HE, C-25/03, EU:C:2005:241, pkt 40; a także z dnia 13 czerwca 2018 r., Polfarmex, C-421/17, EU:C:2018:432, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo). Określona działalność jest zasadniczo uznawana za 'gospodarczą’ w rozumieniu owego art. 9, jeżeli ma charakter stały i jest wykonywana w zamian za wynagrodzenie otrzymywane przez osobę, która ją wykonuje (zob. wyrok z dnia 13 czerwca 2018 r., Polfarmex, C-421/17, EU:C:2018:432, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo). Ponadto aby stwierdzić, że działalność gospodarcza jest wykonywana samodzielnie, należy zbadać, czy dana osoba wykonuje działalność we własnym imieniu, na własny rachunek i własną odpowiedzialność oraz czy ponosi ona związane z prowadzeniem tej działalności ryzyko gospodarcze (zob. wyrok z dnia 12 października 2016 r., Nigl i in., C-340/15, EU:C:2016:764, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo). Wreszcie, oceny statusu podatnika winno się dokonywać wyłącznie w świetle kryteriów wskazanych we wspomnianym art. 9 (zob. podobnie wyrok z dnia 21 kwietnia 2005 r., HE, C-25/03, EU:C:2005:241, pkt 41).

 

Z powyższego orzecznictwa wynika, że osoba prowadząca działalność rolniczą w ramach gospodarstwa, które posiada wraz z małżonkiem w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, ma status podatnika w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy VAT, gdy działalność ta jest prowadzona w sposób samodzielny, to znaczy jeżeli dana osoba działa we własnym imieniu, na własny rachunek i na własną odpowiedzialność, sama ponosząc ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem swojej działalności. Okoliczność, że małżonkowie osobno zarządzają środkami przeznaczonymi do prowadzenia hodowli, może stanowić w tym względzie istotną wskazówkę, gdyż hodowle te są odrębne z ekonomicznego, finansowego i organizacyjnego punktu widzenia. Nie ma natomiast znaczenia sama okoliczność, że małżonkowie ci prowadzą swoje działalności w ramach jednego gospodarstwa rolnego, które posiadają w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej.

Dodatkowo, powyższe wnioski nie są sprzeczne z art. 295 i 296 Dyrektywy VAT, które przewidują, że państwa członkowskie mogą zastosować w odniesieniu do rolników, w przypadku których opodatkowanie w szczególności na zasadach ogólnych VAT mogłoby powodować trudności, system ryczałtowy mający na celu zrekompensowanie obciążenia podatku zapłaconego od zakupów towarów i usług dokonanych przez rolników ryczałtowych, a każde państwo członkowskie może wyłączyć z systemu ryczałtowego niektóre kategorie rolników, jak również rolników, w przypadku których zastosowanie w szczególności zasad ogólnych VAT nie powoduje trudności administracyjnych. Trybunał uznaje, że z powyższych przepisów nie można wywieść, iż państwo członkowskie może w przypadku działalności prowadzonej w ramach gospodarstwa rolnego ograniczyć możliwość zarejestrowania się przez daną osobę w charakterze podatnika VAT z tego tylko powodu, że jej małżonek wykorzystuje to samo gospodarstwo na potrzeby swojej własnej działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wobec czego, co do zasady nie jest zgodna z Dyrektywą VAT praktyka państwa członkowskiego, która wyklucza możliwość uznania małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników VAT.

Jednakże, odnosząc się do stanu faktycznego TSUE podkreślił, że należy mieć na uwadze przeciwdziałanie nadużyciom, jakie mogą wiązać się z dzieleniem gospodarstwa rolnego na kilka podmiotów po to, by jedno z małżonków korzystało z systemu ryczałtowego dla rolników, podczas gdy drugiemu z nich przysługuje na podstawie zasad ogólnych VAT prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co za tym idzie, do właściwego organu podatkowego należy zbadanie, czy w świetle konkretnej sytuacji utrata przez drugiego z małżonków statusu rolnika ryczałtowego jest konieczna w celu przeciwdziałania ryzyku nadużyć i oszustw, którego nie można wykluczyć poprzez przedstawienie przez małżonków odpowiednich dowodów wykazujących w szczególności, że każde z nich prowadzi swoją działalność w sposób samodzielny. W związku z powyższym, jeżeli analiza konkretnej sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym wykaże, że prowadzenie przez małżonków działalności rolniczej w ramach jednego gospodarstwa i przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową, w sposób samodzielny i tak, że każde z nich czyni to na podstawie zasad ogólnych VAT, nie powoduje trudności administracyjnych w porównaniu z sytuacją, w której jedno z nich podlegałoby owym zasadom ogólnym, a drugie byłoby objęte systemem ryczałtowym, dane państwo członkowskie może zasadnie postanowić, że rezygnacja przez jedno z małżonków z systemu ryczałtowego skutkuje utratą przez drugie z nich statusu rolnika ryczałtowego. 

 

Reasumując, zdaniem TSUE art. 9, 295 i 296 Dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że:

 

– stoją one na przeszkodzie praktyce państwa członkowskiego, która wyklucza możliwość uznania małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników VAT, w przypadku gdy każde z tych małżonków prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny;

 

– nie stoją one na przeszkodzie temu, by w okolicznościach, w których małżonkowie prowadzą tę działalność rolniczą w ramach systemu ryczałtowego dla rolników, wybór przez jedno z małżonków opodatkowania prowadzonej przez nie działalności na zasadach ogólnych VAT powodował utratę przez drugie z nich statusu rolnika ryczałtowego, jeżeli po zbadaniu konkretnej sytuacji skutek ten okaże się konieczny w celu przeciwdziałania ryzyku nadużyć i oszustw, którego nie można wykluczyć poprzez przedstawienie przez małżonków odpowiednich dowodów, lub jeżeli prowadzenie tej działalności przez owych małżonków w sposób samodzielny i tak, że każde z nich czyni to na podstawie zasad ogólnych VAT, nie powoduje trudności administracyjnych w porównaniu z sytuacją współistnienia po stronie wspomnianych małżonków dwóch różnych statusów.

 

Opracował: Bartłomiej Sztendur

[1] DYREKTYWA 2006/112/WE RADY z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2006.347.1)

[2] Dz.U.2021.poz. 685.

          W następstwie zmian m.in. na rynkach surowców energetycznych wiele przedsiębiorstw zmaga się z poważnymi problemami, które przejawiają się gwałtownym wzrostem cen gazu oraz energii elektrycznej. Dotychczas bez trudu możliwe było oszacowanie kosztów produkcji przez przedsiębiorstwa w perspektywie najbliższych kilku miesięcy a nawet kolejnego roku. Jednak sytuacja z początku 2022 roku uniemożliwiła wstępne oszacowanie kosztów produkcji, z uwagi na niespodziewane wzrosty cen surowców energetycznych. Przedsiębiorcy, chcąc utrzymać założony próg zyskowności, podejmują nierzadko rozmowy ze swoimi kontrahentami na temat częściowych dopłat rekompensat z tytułu wspomnianego wzrostu cen, jednak często nie posiadają wiedzy, w jaki sposób należy otrzymane dopłaty prawidłowo udokumentować.

 

1. Dokumentacja w przypadku kontrahentów krajowych

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa z dnia 11 marca 2004 r.”) podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2021 r. (sygn.0114-KDIP4-1.4012.593.2020.1.BS) wskazał, że za usługę uchodzi tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynność.
Analizując niniejsze wskazania Dyrektora KIS należy stwierdzić, że częściowa dopłata do kosztów energii przez kontrahentów ma charakter bezpośredni co oznacza, że płatność następuje w ramach dostawy towaru poprzez wystawienie faktury VAT. Dodatkowo kwotę otrzymanej rekompensaty należy potraktować jako kwotę brutto i wyliczyć należną kwotę podatku od towarów i usług rachunkiem „w stu”.

 

2. Dokumentacja w przypadku kontrahentów zagranicznych w krajach członkowskich UE

          W przypadku kontrahentów zagranicznych częściowa dopłata ze względu na wewnątrzwspólnotowy charakter, wymaga osobnego rozpatrzenia. Przedsiębiorca chcąc obciążyć kontrahenta zagranicznego kosztami z tytułu częściowych dopłat w związku z gwałtownymi wzrostami cen gaz oraz energii powinien ich otrzymanie udokumentować za pomocą zbiorczej faktury korygującej in plus.
Zgodnie z art. 106j ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. może wystawić fakturę korygującą w sytuacji, gdy podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana na fakturze uległa zmianie. W przypadku faktury korygującej in plus, faktura taka musi zawierać wszystkie elementy wymienione w art. 106j ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. W rezultacie przepisy pozwalają na wystawienie zbiorczej faktury korygującej dla faktur z danego okresu, zwiększającej podstawę opodatkowania, ale możliwość zastosowania uproszczonej formy przewidują jedynie w przypadku korekty in minus.
Powyższe potwierdza stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zawarte w interpretacji indywidualnej z dnia 19 lutego 2020 r. (sygn. 0111-KDIB3-3.4012.471.2019.1.JS.). Przedsiębiorca chcąc wystawić zbiorczą fakturę korygującą w zakresie wszystkich dostaw musi w niej zawrzeć dane określone w art. 106j ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., natomiast w przypadku korekty niektórych dostaw zawrzeć dane przedstawione w art. 106j ust. 2 ww. ustawy. Przedsiębiorca może wystawić zbiorczą fakturę korygującą za okres inny niż jeden okres rozliczeniowy.
Istotną znaczenie posiada kwestia kursu, który należy zastosować do przeliczenia kwot wskazanych w walucie obcej na fakturach korygujących. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 lutego 2020 r., 0111-KDIB3-3.4012.471.2019.1.JS.) w przypadku korekt z przyczyn o charakterze wtórnym, które nie istniały w momencie realizacji transakcji pierwotnej, mamy do czynienia z nowymi okolicznościami, które podlegają rozliczeniu w momencie ich zaistnienia. W związku z tym nie ma podstaw, aby stosować do nich taki sam kurs waluty obcej, jaki został zastosowany przy rozliczeniu transakcji pierwotnej. Zgodnie zatem ze stanowiskiem organów podatkowych w przypadku korekty powodującej podwyższenie (in plus), jak również powodującej obniżenie (in minus) podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w sytuacji, w której:
a) przyczyna istnieje już w chwili powstania obowiązku podatkowego przeliczenia kwot wykazanych w walucie obcej na zbiorczych fakturach korygujących wystawianych przez podatnika należy dokonać według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski (bądź ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego;
b) występuje nowa okoliczność (zdarzenie, które zaistniało po dokonaniu transakcji udokumentowanej fakturą) przeliczenia kwot wykazanych w walucie obcej na zbiorczych fakturach korygujących wystawianych przez podatnika należy dokonać w okresie rozliczeniowym, w którym powstała przyczyna korekty, według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski (bądź ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej.

W myśl art. 29a ust. 17 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. korekty podstawy opodatkowania, która uległa zwiększeniu dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania. Dodatkowo zgodnie z ust. 18 niniejszego przepisu w przypadku eksportu towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zwiększenie podstawy opodatkowania, o którym mowa w ust. 17, następuje nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wykazane zostały te transakcje. 

1. Zwiększenie limitu wartości sprzedaży, uprawniającego do posiadania statusu małego podatnika (Art. 2 pkt 25 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług, zwana dalej „ustawą o VAT”).

Aktualnie uprawnieni do stosowania metody kasowej są podatnicy, u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 1 200 000 euro lub 45 000 euro – w przypadku m.in. podatników prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie oraz zarządzających funduszami inwestycyjnymi, których wynagrodzenie stanowi kwota prowizji – art. 2 pkt 25. Te same limity sprzedaży obowiązują w przypadku stosowania kwartalnego rozliczenia podatku VAT.

Art. 167a dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, (zwanej dalej „dyrektywą VAT”) daje Polsce możliwość podwyższenia tego limitu do 2 000 000 euro. Planowane podwyższenie limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro uprawniającego do posiadania statusu małego podatnika spowoduje zatem zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz kwartalnego rozliczenia w VAT.

 

2. Zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących, w przypadkach gdy pierwotna faktura została wystawiona w walucie obcej (projektowany art. 31b ustawy o VAT).

Projektowany art. 31b ust. 1 stanowi podstawową zasadę w zakresie przeliczenia kursu waluty obcej w wystawianych fakturach korygujących in minus. Kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej in minus będzie zasadniczo powieleniem kursu przyjmowanego dla pierwotnego rozliczenia. Przykładowo podatnik, który zastosował dla świadczonej usługi kurs z 1 października 2021 r., ten sam kurs zastosuje w przypadku wystawienia faktury korygującej pierwotne rozliczenie. Druga z zasad – dotycząca przeliczenia kursu waluty obcej w wystawianych fakturach korygujących in plus – została zawarta w projektowanym ust. 2. Zgodnie z nią podatnik będzie stosował kurs średni danej waluty obcej ogłoszony przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.

Podatnik będzie mógł wybrać również sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania. W takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro. Oznacza to, że w przypadku transakcji w których doszło np. do błędu (pomyłki) na wystawionej fakturze podatnik będzie stosował kurs identyczny z tym zastosowanym w pierwotnym rozliczeniu. W takich przypadkach przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania istniała już dacie zastosowania pierwotnego kursu przeliczeniowego.

W sytuacji, w której zaistnieje przyczyna, która nie istniała w tamtym okresie podatnik zastosuje natomiast kurs z dnia poprzedzającego dzień jej wystąpienia (tzw. kurs bieżący). Odrębne zasady będą dotyczyły korekt in plus wystawianych przed powstaniem obowiązku podatkowego do faktur przeliczonych zgodnie z art. 31a ust. 2 ustawy o VAT. Do przeliczenia kwot podstawy opodatkowania określonych w walucie obcej w wystawionej, przed powstaniem obowiązku podatkowego, fakturze korygującej do faktury, dla której podatnik zastosował zasady przeliczenia podstawy opodatkowania określonej w walucie obcej zgodnie z art. 31a ust. 2, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zwiększeniu, będzie stosowany kurs średni danej waluty obcej przyjęty dla podstawy opodatkowania, która ulega temu zwiększeniu (projektowany art. 31b ust. 3). Przyjęte rozwiązanie dotyczy wyłącznie faktur korygujących in plus wystawianych przez podatników jeszcze przed powstaniem obowiązku podatkowego. 

Projektowane przepisy art. 31b ust. 1-4 nie będą miały zastosowania w przypadku korekt dokonywanych przez podatników stosujących przeliczenie z podatku dochodowego (obowiązujący art. 31a ust. 2a-2d ustawy o VAT). Podatnik stosujący zasady z podatku dochodowego powinien stosować je również w przypadku ustalenia kursu do przeliczenia stosowanego przy korekcie. Analogicznie jak w przypadku transakcji krajowych, projekt zawiera propozycję doprecyzowania zasad stosowania kursu walutowego w przypadku otrzymania przez podatnika zbiorczej faktury korygującej transakcje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, w przypadku opustu lub obniżki ceny. Podatnik nie będzie zobowiązany stosować pierwotnego kursu w odniesieniu do każdej z korygowanych transakcji. Jeżeli wystawiona zostanie faktura zbiorcza korygująca dokonane w danym okresie wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów, podatnik będzie mógł dokonać przeliczenia na złote kwot wykazanych na tej fakturze według kursu średniego waluty obcej na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej.

 

3. Deklarowanie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 42 ust. 12a ustawy o VAT).

W zmienianym art. 42 ust. 12a ustawy o VAT proponuje się, aby dana transakcja była deklarowana za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przypadku WDT ww. okresy rozliczeniowe mogą być różne: moment dokonania dostawy (który powstaje z chwilą fizycznego przesunięcia towaru na terytorium kraju) może wystąpić miesiąc/kwartał wcześniej niż moment powstania obowiązku podatkowego (który powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania WDT).

W praktyce zdarzają się bowiem sytuacje, w których faktura zostaje wystawiona dopiero w następnym miesiącu po dokonaniu dostawy albo faktura nie zostaje wystawiona do 15 dnia tego miesiąca, co w obu przypadkach powoduje powstanie obowiązku podatkowego w następnym okresie rozliczeniowym (niż okres, w którym dokonano dostawy). W wyniku projektowanej zmiany podatnik będzie miał prawo do wykazania/skorygowania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, co uprości obowiązek korygowania tej transakcji.

 

4. Prawo do odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (Art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a, ust. 10g i 10h ustawy o VAT).

Projektowane zmiany w art. 86 ustawy o VAT zakładają rezygnację z wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Zatem po zmianie faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku. Powyższe spowoduje, iż podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym, a w konsekwencji VAT od WNT będzie w pełni neutralny dla podatnika. W konsekwencji zmiana zlikwiduje konieczność monitorowania czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony. Tym samym nowelizacja ma na celu pełniejsze urzeczywistnienie unijnej zasady neutralności VAT, jak również stanowić będzie istotne uproszczenie dla przedsiębiorców.

 

5. Szerszy zakres zwolnień z VAT (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT).

Projektowana zmiana w art. 43 ustawy o VAT będzie skutkować rozszerzeniem zwolnienia z podatku na usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określonymi przez inne państwa członkowskie. W konsekwencji zwolnienie od VAT obejmie również fundusze inwestycyjne z siedzibą w innych państwach członkowskich UE. Taki zakres zwolnienia wynika z przepisów dyrektywy VAT. Zmiana ma zatem na celu zapewnienie zgodności przepisów krajowych z przepisami prawa unijnego.

 

6. Preferencje z tytułu importu towarów (zwolnienie od VAT) dla przedstawicielstw dyplomatycznych i ich personelu dyplomatycznego (projektowany art. 80 ust. 2 ustawy o VAT).

Dodanie ust. 2 w art. 80 ustawy ma na celu wprowadzenie możliwości odstąpienia importowanych samochodów osobowych lub innych pojazdów zwolnionych z podatku VAT przed upływem trzech lat bez konieczności zapłaty stosownych należności, jeżeli niezachowanie tego terminu spowodowane będzie uzasadnionymi okolicznościami związanymi z ważnym interesem służby dyplomatycznej dotyczącym przesiedlenia uprawnionego członka personelu w celu podjęcia pracy w innym państwie (członkowskim lub w państwie trzecim) pod warunkiem jednakże, że pobyt członka personelu dyplomatycznego nie był krótszy niż 2 lata. Zmiana będzie dotyczyła członków personelu wszystkich obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych, które mają siedzibę w Polsce.

 

7. Zmiany w zakresie częściowego odliczenia podatku naliczonego (art. 90 ust. 10 pkt 1 oraz ust. 12 ustawy o VAT oraz przepis przejściowy).

Zmiana projektowana w art. 90 ust. 10 pkt 1 polega na zwiększeniu kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 000 zł. Po zwiększeniu kwoty obowiązującego progu do 10 000 zł podatnik będzie natomiast mógł uznać, że jego proporcja w tym przypadku wynosi 100% – odliczy zatem całość podatku VAT. Projektowana zmiana stanowi zatem dwudziestokrotne zwiększenie progu ograniczającego stosowanie zaokrąglenia proporcji do 100%.

Proponuje się ponadto, aby proponowane rozwiązanie mające na celu podwyższenie limitu kwoty VAT niepodlegającej odliczeniu od wydatków do czynności opodatkowanych i zwolnionych z 500 zł do 10 000 zł, które podatnik może posiadać przy wskaźniku proporcji na poziomie 98% i wyższym – aby zaokrąglić ten wskaźnik do 100%,- mogło być stosowane do proporcji przyjętej na 2022 r., zatem do okresów rozliczeniowych przypadających od początku 2022 r. W tym celu zostanie wprowadzony odpowiedni przepis przejściowy, który umożliwi wdrożenia tego rozwiązania.  Mając na uwadze, że zmiana przepisu następuje w trakcie roku podatkowego i wiąże się z nowymi korzyściami przyznawanymi podatnikowi – uzasadnione jest rozciągnięcie tych zasad na okresy rozliczeniowe przypadające od początku roku, w którym zostanie wprowadzona zmiana.

Posługując się przykładem podatnika stosującego od początku roku proporcję wynoszącą 99% (np. ze względu na przekroczenie w poprzednim roku limitu 500 zł) wprowadzenie przepisu przejściowego we wskazanej formie będzie oznaczać, że:

– podatnik będzie mógł odliczyć 100% VAT na bieżąco od wydatków dotyczących łącznie czynności opodatkowanych i zwolnionych wykazywanych w rozliczeniu za okres rozliczeniowy w którym wprowadzono zmianę, jeżeli mieści się w nowym ustalonym limicie,

– po upływie roku 2022 podatnik zweryfikuje czy nadal przekracza wskaźnik proporcji 98% i mieści się w nowym limicie w wysokości 10 000 zł.

Na tej podstawie będzie mógł skorygować pozostały rozliczony proporcją podatek VAT do 100% lub będzie musiał dokonać korekty na minus jeżeli okaże się że nie spełnia warunków do uznania że proporcja wynosiła 100%.

 

8. Różnica między proporcją wstępną podatku naliczonego do odliczenia, a proporcją ostateczną dotyczącą tego odliczenia (art. 91 ust. 1a ustawy o VAT oraz przepis przejściowy).

Podatnicy zyskają opcję rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica nie przekracza 2 punktów procentowych oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu nie przekraczałaby 10 000 zł (drugi warunek dotyczy wyłącznie przypadku gdy rzeczywisty wskaźnik proporcji jest mniejszej od wskaźnika prognozowanego). A contrario, w przypadku gdy podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w większym zakresie niż wynikało to z pierwotnego odliczenia, podatnik zadecyduje czy skorzysta z tego prawa. Pozwoli to swobodnie weryfikować opłacalność podejmowanej decyzji w ujęciu biznesowym. Możliwość decydowania o rezygnacji z dokonania korekty stanowi istotne uproszczenie rozliczeń podatników.

Aktualnie podatnicy są zobligowani do dokonywania korekty nawet jeżeli różnica między proporcją wstępną a ostateczną jest bardzo niewielka. Wprowadzenie opcji rezygnacji z dokonania korekty powinno minimalizować obciążenia administracyjne związane ze stosowaniem prawa do odliczenia VAT oraz eliminować uciążliwe obowiązki dla wskazanych powyżej sytuacji.

Dodawany przepis art. 91 ust. 1a ustawy o VAT będzie stosowany, począwszy od korekt dokonywanych za 2022 r. (tj. dokonywanych w pierwszym okresie rozliczeniowym roku 2023). Pozwoli to na uniknięcie wątpliwości, od jakiego okresu przepis ma być stosowany. Ponieważ co do zasady korekty dokonuje się za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku, w którym dokonano odliczenia VAT, niewprowadzenie tego przepisu mogłoby powodować wątpliwość czy podatnik dokonując ostatniego rozliczenia za 2022 r. może zastosować przepisy w nowym brzmieniu.

 

9. Brak obowiązku wystawienia faktury zaliczkowej (art. 106b ust. 1a, art. 106e ust. 1a, art. 106i ust. 2 ustawy o VAT).

Zgodnie z obecnym stanem prawnym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę zaliczkową, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Proponowany przepis art. 106b ust. 1a ustawy o VAT przewiduje możliwość rezygnacji z obowiązku odrębnego wystawienia faktury zaliczkowej, jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty z tytułu zaliczki, w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy, w odniesieniu do czynności na poczet których tę zapłatę otrzymał. Zmiana ma na celu uproszczenie obowiązków dokumentacyjnych podatników.

W związku z propozycją wprowadzenia nowego rozwiązania w art. 106b ust.1a ustawy o VAT należy dostosować przepis art. 106e w taki sposób, aby wskazać, że wystawiona przez podatnika faktura po wydaniu towaru lub wykonania usługi (jeśli w tym okresie została uiszczona zaliczka, a podatnik nie wystawił w odniesieniu do niej odrębnej faktury) winna zawierać dodatkowe dane dotyczące daty uiszczenia zaliczki, jeśli różni się od daty wystawienia faktury (końcowej po dokonaniu czynności). W związku z wprowadzanym rozwiązaniem odpowiednio zostanie doprecyzowany art. 106i ust. 2 ustawy o VAT – w związku z niewystawieniem przez podatnika faktury zaliczkowej, nie będą miały zastosowania również regulacje dotyczące terminu jej wystawienia.

 

10. Uwolnienie się od odpowiedzialności solidarnej przez „osoby trzecie” w sytuacji otrzymania przez nie płatności na rachunek VAT (art. art. 108a ust. 6 ustawy o VAT).

Przepis ten reguluje kwestię uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej przez „osoby trzecie” w sytuacji otrzymania przez nie płatności na rachunek VAT. W praktyce dość często ma miejsce sytuacja, gdy dostawca (klient) korzystający już z faktoringu na podstawie umowy z faktorem, dąży do zmiany tego faktora na inny podmiot świadczący te same usługi. Wówczas, na podstawie porozumienia (umowy) między faktorami a klientem, dochodzi do zmiany wierzyciela wierzytelności wynikających z umów dostaw towarów lub świadczenia usług objętych umową faktoringową.

Mając na uwadze powyższe proponuje się dodanie nowej możliwości uwolnienia się od  odpowiedzialności, która mogłaby być stosowana właśnie w sytuacji zmiany jednego faktora na drugiego. Dotychczasowy faktor uwalniałby się od odpowiedzialności poprzez przekazanie kwot VAT bezpośrednio na rachunek VAT nowego faktora. Dostawca nie byłby angażowany w ten proces, co zasadniczo ułatwi całą procedurę.

 

11. Rezygnacja z obowiązku drukowania dokumentów wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących – tj.: raportów fiskalnych i dokumentów niefiskalnych wystawianych przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu (art. 111 ust. 3a pkt 8, art. 111 ust. 7a pkt 1 ustawy o VAT).

Proponowana zmiana wprowadza rezygnację z obowiązku drukowania dokumentów wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących – tj.: raportów fiskalnych i dokumentów niefiskalnych wystawianych przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie tylko do kas online, w tym kas wirtualnych.

Powyższe pozwoli podatnikom na wybór, czy decydują się na przechowywanie raportów fiskalnych oraz innych dokumentów niefiskalnych w postaci papierowej, czy też wyłącznie elektronicznej. Mimo, że wprowadzane rozwiązanie oznacza, że podatnicy nie będą mieli obowiązku drukowania tych dokumentów, dokumenty te nadal będą wystawiane, tak jak do tej pory, tj. w postaci elektronicznej. Rozwiązanie takie stanowi ułatwienie oraz zmniejszenie kosztów wywiązywania się z obowiązków ewidencyjnych. Z wprowadzaną zmianą w art. 111 ust. 3a pkt 8 wiąże się również potrzeba odpowiedniego dostosowania delegacji zawartej w art. 111 ust. 7a pkt 1 ustawy o VAT oraz związanego z tym odpowiedniego wydania rozporządzenia w oparciu o tę delegację.

 

12. Zmiana dotycząca obowiązujących stawek preferencyjnych w zakresie dodatkowego zobowiązania w VAT (art. 112 ust. 2 i 2a ustawy o VAT oraz przepis przejściowy).

Wprowadzana zmiana dotyczy obowiązujących stawek preferencyjnych w zakresie dodatkowego zobowiązania w VAT. Celem jest takie ukształtowanie przepisów, by zwiększyć motywacyjną funkcję stawki obniżonej w przypadku zachowania podatnika zgodnego z oczekiwaniami organu podatkowego, który stwierdził nieprawidłowości w rozliczeniach.

Mając na względzie powyższe proponuje się by po zmianie sankcja przewidziana w:

– art. 112b ust. 2 ustawy o VAT – wynosiła 10%,

– art. 112b ust. 2a ustawy o VAT – wynosiła 5%.

 

13. Odstąpienie od ustalania sankcji VAT w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności (projektowany art. 112b ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT oraz przepis przejściowy).

W związku z wyrokiem TSUE z 15.04.2021r. w sprawie nr C-935/19 Grupa Warzywna sp. z o.o. dotyczącym zgodności z prawem unijnym polskich regulacji dotyczących dodatkowego zobowiązania podatkowego wystąpiła konieczność zmiany dostosowującej sankcję VAT do ww. wyroku.

Zakładanym efektem regulacji ma być umożliwienie organom podatkowym odstąpienia od ustalania sankcji VAT w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności, z których można wywnioskować, że podatnik, działał z należytą starannością, jakiej można było od niego oczekiwać w danej sytuacji, oraz pod warunkiem, że nieprawidłowość nie skutkowała uszczupleniem należności z tytułu podatku lub nie może skutkować uszczupleniem tej należności.

Po wprowadzeniu zmian, ustalając dodatkowe zobowiązanie podatkowe naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego będzie mógł odstąpić od jego ustalenia. Decyzję w tym zakresie będzie podejmował przy uwzględnieniu szczególnych okoliczności, z których można wywnioskować, że podatnik, działał z należytą starannością, jakiej można było od niego oczekiwać w danej sytuacji, przy jednoczesnym odniesieniu się do zagrożenia dla wpływów należności z tytułu podatku. Poniższa propozycja przewiduje zmianę w zakresie dodatkowego zobowiązania podatkowego przewidzianego w art. 112b ustawy o VAT. Wynika to z analizy argumentacji wyroku TSUE, która prowadzi do wniosku, że odstąpienie od nakładania sankcji nie powinno odnosić się do przypadków w których dochodzi do świadomego udziału w oszukańczych transakcjach – wskazanych w art. 112c ustawy o VAT. Celem wyroku TSUE nie było objęcie ochroną podmiotów dopuszczających się nadużyć świadomie.

Proponuje się aby zmiana ta weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. W przepisie przejściowym proponuje się aby zaproponowane zmiany miały również zastosowanie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy.

 

14. Korygowanie transakcji rozliczonych poprzez One Stop Shop (OSS) (projektowany art. 130ca oraz 133a ustawy o VAT).

Korygowanie transakcji rozliczonych poprzez One Stop Shop (OSS) następuje zasadniczo w bieżącej deklaracji, składanej w tym systemie. Jednakże w określonych sytuacjach (upływ 3 lat po terminie złożenia deklaracji, zaprzestanie korzystania z procedury szczególnej, wykluczenie podatnika z tej procedury, zmiana PCz identyfikacji) korekta taka może być złożona wyłącznie bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji (poza systemem OSS). Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o VAT nie regulują wprost kwestii korygowania deklaracji w ww. przypadkach. Dotyczy to również transakcji, które zostały rozliczone do 1.7.2021 r. w ramach systemu Mini One Stop Shop (MOSS).      

Aby umożliwić podatnikom złożenie w takich przypadkach korekty deklaracji, proponuje się wprowadzenie odpowiednich przepisów w ustawie o VAT i określenie wzorów elektronicznych deklaracji korygujących. Skorygowane deklaracje będą składane poza systemem OSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego.

Uwagi zawarte w odniesieniu do art. 130ca ustawy o VAT znajdują analogiczne zastosowanie 23 do projektowanego art. 133a ustawy o VAT. W przypadku bowiem transakcji rozliczonych uprzednio w procedurze nieunijnej w ramach systemu One Stop Shop (OSS) przewiduje się identyczne zasady składania korekt deklaracji. Korekta składana jest bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji, przy czym następuje to poza systemem OSS.

 

15. Korygowanie transakcji rozliczonych poprzez Import One Stop Shop (IOSS) (projektowany przepis art. 138ga ustawy o VAT).

Korygowanie transakcji rozliczonych poprzez Import One Stop Shop (IOSS) następuje zasadniczo w bieżącej deklaracji, składanej w tym systemie. Jednakże w określonych sytuacjach (upływ 3 lat po terminie złożenia deklaracji, zaprzestanie korzystania z procedury szczególnej, zmiana PCz identyfikacji) korekta taka może być złożona wyłącznie bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji (poza systemem IOSS).

Ponadto, gdy pośrednik zostanie wykreślony z rejestru lub zmieni PCz identyfikacji, wówczas w przypadku gdy musi dokonać korekty złożonych deklaracji, w odniesieniu do podatników, 24 których reprezentował w procedurze importu – taka korekta może być złożona również wyłącznie bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji (poza systemem IOSS). Aby umożliwić podatnikom, a w przypadku podatników reprezentowanych przez pośrednika – pośrednikowi, złożenie w takich przypadkach korekty deklaracji, proponuje się wprowadzenie odpowiednich przepisów w ustawie o VAT i określenie wzorów elektronicznych deklaracji korygujących. Skorygowane deklaracje będą składane poza systemem IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego.

W przypadku transakcji rozliczonych uprzednio w systemie Import One Stop Shop (IOSS) przewiduje się analogiczne zasady składania korekt deklaracji jak w przypadku OSS. Korekta składana jest bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji, przy czym następuje to poza systemem IOSS.

 

16. Przekazywanie środków między rachunkami VAT w ramach grupy VAT (projektowany przepis Art. 62b ust. 1 pkt 3a, art. 62b ust. 2 pkt 6a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe).

Z uwagi na fakt, że odpowiedzialnym za zapłatę do urzędu skarbowego należnych podatków w ramach grupy VAT jest przedstawiciel grupy VAT, powstała konieczność wprowadzenia możliwości przepływu środków z rachunku VAT poszczególnych członków takiej grupy na rachunek VAT przedstawiciela grupy VAT. Proponuje się zatem uregulowanie tej kwestii poprzez dodanie pkt 3a w art. 62b w ust. 1, w którym wskazuje się nowy tytuł do uznania rachunku VAT. Zaproponowana w pkt 3a zmiana nierozerwalnie wiąże się z propozycją dodania pkt 6a w art. 62b ust. 2, czyli nowego tytułu do obciążenia rachunku VAT. W dodawanym pkt 6a proponuje się równocześnie uregulowanie kwestii danych jakie będą wskazywane w komunikacie przelewu przy przesyłaniu przez członka grupy VAT środków ze swojego rachunku VAT na rachunek VAT przedstawiciela grupy. Proponuje się, aby członek grupy VAT w polu przeznaczonym na:

– kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto wpisywał kwotę przekazywanych środków,

– wskazanie numeru faktury wpisywał wyrazy „przekazanie – grupa VAT”,

– wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy wskazywał numer, za pomocą którego grupa VAT jest zidentyfikowana na potrzeby podatku od towarów i usług.

 

17. Rozszerzenie katalogu podatków i należności jakie mogą być regulowane środkami z rachunku VAT (art. 62b ust. 2 pkt 2 Prawo Bankowe).

Proponuje się rozszerzenie katalogu podatków i należności jakie mogą być regulowane środkami z rachunku VAT. W tym zakresie proponuje się wprowadzenie możliwości uregulowania środkami z rachunku VAT dodatkowo:

– podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w tym podatku,

– podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w tym podatku,

– opłaty od środków spożywczych oraz odsetek za zwłokę od tej opłaty,

– zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w tym podatku, – podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w tym podatku oraz

– opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 11 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2021 r. poz. 1119) wraz z odsetkami za zwłokę od tej opłaty (tzw. podatku od małpek).

Proponuje się aby zmiana dotycząca wprowadzenia możliwości przekazywania środków z rachunku VAT w ramach grupy VAT weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Natomiast zmiany dotyczące możliwości finansowania środkami z rachunku VAT nowych podatków i opłat z dniem 1 stycznia 2023 r. Dłuższe vacatio legis w tym zakresie pozwoli na dostosowanie systemów bankowych do obsługi nowych tytułów.

 

18. Zmiany w zakresie systemu wiążących informacji.

Projekt przewiduje dwa działania w obszarze systemu wiążących informacji:

– konsolidację wydawania wiążących informacji, poprzez wyznaczenie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, zwanego dalej „dyrektorem KIS”, jako organu właściwego do wydawania WIT, WIP i WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji, celem ułatwienia przedsiębiorcom uzyskania wiążących informacji w jednym miejscu oraz zapewnienia jednolitości ww. wiążących informacji w skali kraju;

– ujednolicenie systemu podatkowego w obszarze dotyczącym wydawania WIS i WIA.

 

Konsolidacja obsługi wiążących informacji zapewni przedsiębiorcom uzyskanie wiążących informacji w jednym miejscu, za pośrednictwem tego samego organu, bez konieczności każdorazowego ustalania, który organ KAS jest właściwy dla uzyskania wiążącej informacji w pożądanym zakresie. Najbardziej właściwe wydaje się powierzenie tego zadania dyrektorowi KIS, jako organowi wyspecjalizowanemu w zapewnianiu jednolitej i powszechnie dostępnej informacji podatkowej i celnej. Powierzenie takich zadań dyrektorowi KIS zapewni lepsze zarządzanie systemem wiążących informacji, zarówno pod względem prawnym, jak i organizacyjnym, z uwagi na potencjał kadrowy i merytoryczny oraz ogromne doświadczenie tej instytucji w zarządzaniu systemem interpretacji indywidualnych oraz systemem udzielania telefonicznej informacji podatkowej i celnej.

Przewiduje się ujednolicenie i doprecyzowanie sposobu procedowania krajowych wiążących informacji (WIS i WIA) tj. procedur ich wydawania, uchylania czy zmiany. WIS i WIA są w przeważającym zakresie wydawane na potrzeby transakcji krajowych, a więc wykorzystywane przez podatników w najszerszym zakresie. Tym samym zasadne jest, aby zawierały jak najmniej różnic i w efekcie były jak najprostsze dla podatnika.

Przykładowe zmiany w tym zakresie:

– możliwość zaskarżenia postanowienia organu o pozostawieniu wniosku o WIS bez rozpatrzenia, gdy podatnik nie dostarczy na wezwanie próbki towaru (art. 42b ust. 8 ustawy o VAT),

– wyraźne określenie terminów dotyczących mocy wiążącej WIS/WIA (art. 42c ust. 1, 1a i 3 ustawy o VAT ),

– wprowadzenie zaskarżalności postanowień organu o pozostawieniu wniosku o WIS bez rozpatrzenia z powodu nieuiszczenia opłaty za dodatkowe badania (art. 42e ust. 4 ustawy o VAT),

– dokładne wskazanie rodzajów wydawanych rozstrzygnięć w ramach postępowania dotyczącego zmiany lub uchylenia WIS (art. 42 ust. 3 – 6 ustawy o VAT).

Projekt zawiera też zmiany, których wprowadzenie związane jest z potrzebą dopracowania czy też doprecyzowania pewnych kwestii, zaobserwowaną w trakcie kilkuletniego już funkcjonowania tych instrumentów. Przykładowo wskazać należy:

– rezygnację z określania w WIS stawki dla towaru lub usługi w przypadku, gdy podatnik jest zainteresowany uzyskaniem WIS do celów innych niż stosowanie przepisów w zakresie stawek VAT (art. 42a ustawy o VAT),

– rozszerzenie katalogu podmiotów, które mogą wystąpić o WIS o podmioty publiczne w rozumieniu ustawy o partnerstwie publicznoprywatnym czy zamawiających w rozumieniu ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (art. 42b ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT).

Wśród tych zmian są też takie, które nakierowane są na lepsze dopasowanie WIS i WIA do potrzeb podatników. Wskazać tu można zastąpienie w niektórych sytuacjach związania WIS i WIA ochroną z Ordynacji (art. 42c ust 2a i 3a).

 

 

Proponowane rozwiązania powinny wejść w życie w ostatnim kwartale 2022 r.

 

1. Podwyższenie do 30 000 zł „kwoty wolnej” od podatku dla ogółu podatników obliczających podatek według skali podatkowej

     Najważniejszą zmianą w tym względzie jest podwyższenie kwoty wolnej od podatku i odejście od degresywnego charakteru tej kwoty. W obecnym stanie prawnym kwota wolna od podatku wynosi 8 tys. zł i maleje wraz ze wzrostem osiąganych przez podatnika dochodów, co oznacza, że tylko najuboższym przysługuje w wysokości 8 tys. zł. Względem największej grupy podatników zastosowanie znajduje obecnie 3 091 zł kwoty wolnej od podatku, zaś w stosunku do osób zarabiających powyżej 127 tys. rocznie kwota ta wynosi zero. Zmiany zakładają podwyższenie kwoty wolnej od podatku dla wszystkich podatników do poziomu 30 000 zł. W wyniku nowelizacji podatnicy uzyskujący wynagrodzenie lub emeryturę do 2 500 zł miesięcznie nie będą musieli płacić podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednolita kwota wolna od podatku znajdzie przełożenie także na zaliczki gdyż będzie stosowana już przy obliczaniu zaliczek na podatek poprzez odliczenie od podatku kwoty w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z kwoty 5 100 zł) – dotyczy to zaliczek obliczanych w sposób narastający, czyli z uwzględnieniem dochodów uzyskanych od początku roku.

2. Podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku

     W myśl zmian do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł stosowana będzie stawka podatku w wysokości 17%. Dopiero od nadwyżki ponad tę kwotę podatek będzie obliczany według stawki 32%. W założeniu ma to chronić klasę średnią przed nadmierną podwyżką klina podatkowego.

3. Wprowadzenie ulgi dla klasy średniej – ulgi dla pracowników

     Ulga polega na odliczeniu od dochodu pewnej kwoty, której wysokość uzależniona jest od poziomu rocznych przychodów i jest adresowana do podatników zatrudnianych na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy. Ulga dotyczy wyłącznie przychodów podlegających opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej, tj. z wyłączeniem przychodów wolnych od podatku. Należy podkreślić, że prawo do skorzystania z ulgi będą mieli jedynie ci podatnicy, których przychody z tego zatrudnienia mieszczą się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł (odpowiednio miesięcznie – dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek – w wysokości od 5 701 zł do 11 141 zł).

     Poprawki przyjęte przez Sejm rozszerzają zakres podmiotowy wprowadzanej ulgi na osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą i rozliczające się według skali.                                                            

 

4. Zmiana podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz likwidacja możliwości jej odliczenia od podatku dochodowego od osób fizycznych

     Zmiany dotyczą wysokości składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorców – podstawą wymiaru tej składki mają być rzeczywiste dochody przedsiębiorcy w miejsce stałej opłaty ryczałtowej. Dochód będzie podstawą wymiaru składki dla:

• osób opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych według skali podatkowej (art. 27 ustawy PIT),
• osób opłacających podatek dochodowy według 19% stawki podatku (art. 30c ustawy PIT) i
• osób opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca ustawy PIT).

     Dochód rzeczywisty, za rok kalendarzowy, stanowi różnicę między osiągniętymi przychodami (w rozumieniu ustawy PIT), a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, (w rozumieniu ustawy o PIT). Następnie ten dochód pomniejszany jest o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe – pomniejszenie o te składki następuje jeżeli wymienione składki nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

     Nowelizacja wprowadza zróżnicowaną składkę zdrowotną w zależności od sposobu rozliczania się i przychodów danego podmiotu:

• w przypadku osób rozliczających się według skali podatkowej – 9% od dochodu
• w przypadku firm rozliczających się podatkiem liniowym – 4,9% od dochodu
• w przypadku firm rozliczających się podatkiem zryczałtowanym – 9% od określonej części dochodu; w zależności od wysokości przychodu podstawa wyniesie 60%, 100% lub 180% przeciętnego wynagrodzenia (progi to odpowiednio: poniżej 60 tys., 60 tys.-300 tys., od 300 tys. wzwyż)
• w przypadku firm rozliczających się kartą podatkową – 9%, od najniższego wynagrodzenia krajowego.

5. Zmiana wysokości kosztów podatkowych od przychodów otrzymywanych przez osoby pełniące obowiązki społeczne lub obywatelskie

     Zmiana polega na objęciu 20% kosztami również przychodów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

 

6. Zmiana regulacji normujących prawo do wspólnego opodatkowania dochodów małżonków i osób samotnie wychowujących dzieci

     Przyznano prawo do złożenia wniosku o wspólne opodatkowanie dochodów małżonków również za rok, w którym został zawarty związek małżeński pod warunkiem, że małżeństwo i wspólność majątkowa trwało/istniała do końca roku podatkowego.

     Ponadto dotychczasowe preferencyjne zasady rozliczania samotnych rodziców z dziećmi zastąpiono mechanizmem pozwalającym na odliczenie kwoty 1500 zł od należnego podatku.                                                        

 

7. Dodanie nowego zwolnienia dotyczącego stypendiów doktorskich i innych środków finansowych otrzymanych w ramach konkursów na stypendia doktorskie

     Zwolnienie dotyczy stypendiów doktorskich i innych środków finansowych otrzymanych w ramach konkursów na stypendia doktorskie organizowanych przez Narodowe Centrum Nauki oraz stypendiów naukowych otrzymanych na podstawie regulaminów przyjętych przez Radę Narodowego Centrum Nauki (art. 21 ust. 1 pkt 39f).

 

8. Dodanie nowego zwolnienia dotyczącego przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia zabytków ruchomych

     Zwolnienie dotyczy zbycia zabytków ruchomych na rzecz muzeum lub biblioteki.

 

9. Dodanie nowego zwolnienia dotyczącego dochodów uzyskanych przez wykonawcę kontraktowego z tytułu dostarczania towarów i usług siłom zbrojnym USA

     Zwolnienie dotyczy dochodów uzyskanych przez wykonawcę kontraktowego mającego miejsce zamieszkania na terytorium RP. Zwolnienie dotyczy dochodów z tytułu dostarczania towarów i usług siłom zbrojnym USA lub budowy infrastruktury dla tych sił zbrojnych na podstawie umowy lub umowy o podwykonawstwo zawartych z tymi siłami zbrojnymi lub na ich rzecz.

 

10. Dodanie zwolnienia dotyczącego odsetek otrzymanych w związku z nieterminową wypłatą należności zwolnionych od podatku na podstawie ustawy PIT

     Zwolnione od podatku dochodowego będą odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.           

 

11. Dodanie zwolnień, na podstawie których zwolnione od opodatkowania będą m.in. stypendia

     Doprecyzowano, że zwolnienie dotyczyć ma zwolnień otrzymanych na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

 

12. Zmiany w uldze rehabilitacyjnej – dodanie nowych tytułów (wydatków) uprawniających do odliczenia

     Z ważniejszych tytułów uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej należy wymienić m.in.:

• odliczenie wszelkich wydatków poniesionych na przewóz osoby niepełnosprawnej i dzieci niepełnosprawnych do lat 16, (nie tylko związanych z przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne),
• doprecyzowanie niektórych pojęć.

 

13. Wprowadzenie preferencji dla podatników inwestujących w alternatywne spółki inwestycyjne

     Ulga ta ma polegać na wprowadzeniu możliwości odliczania od podstawy opodatkowania kwoty stanowiącej 50% wydatków na nabycie (objęcie) udziałów lub akcji alternatywnej spółki inwestycyjnej. Odliczenie to nie będzie mogło jednak w roku podatkowym przekroczyć kwoty 250 tys. zł. Zakresem podmiotowym odliczenia mają być objęci:

• podatnicy osiągający dochody opodatkowane na ogólnych zasadach według skali (stawką 17% i 32%) oraz
• podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane jednolitą 19% stawką.

14. Wprowadzenie ulg dla podatników uzyskujących przychody z działalności gospodarczej ponoszących koszty związane z innowacyjnością

     Rozwiązania obejmują przychody z działalności gospodarczej związane z zatrudnianiem pracowników przy działalności badawczo-rozwojowej, produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia go na rynek oraz na zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów. Nowelizacja zawiera m.in.:

• zmiany w przepisach dotyczących ulgi na działalność badawczo-rozwojową polegające na zwiększeniu kwoty przysługującego odliczenia,
• wprowadzenie możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia takiego produktu na rynek,
• wprowadzenie odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków, będących kosztami podatkowymi w rozumieniu ustawy, poniesionych w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów, jak również związanych z osiągnięciem takich przychodów.

15. Wprowadzenie ulgi dla podatników wspierających działalność sportową, kulturalną oraz szkolnictwo wyższe i naukę

     Wprowadzenie możliwości odliczenia od podstawy obliczenia podatku 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na określone cele związane ze wspieraniem tych dziedzin.

 

16. Wprowadzenie ulgi na zabytki

     Adresatami ulgi są podatnicy podatku PIT będący właścicielami lub współwłaścicielami zabytków nieruchomych, opłacający podatek według skali podatkowej, 19% stawki podatku oraz opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, którzy ponieśli określone wydatki.

 

17. Wprowadzenie możliwości jednoczesnego korzystania z ulgi na działalność B+R oraz preferencji IP Box

     Umożliwienie korzystania jednocześnie z ulgi na działalność badawczo–rozwojową oraz preferencji IP Box przez podatnika osiągającego dochód z praw własności intelektualnej, który objęty jest reżimem IP Box; umożliwienie podatnikowi osiągającemu dochody z kwalifikowanych IP i opodatkowującemu je preferencyjną 5% stawką podatkową, korzystanie jednocześnie z odliczenia w ramach ulgi B+R.

     W wyniku zmian podatnik komercjalizujący wyniki prac badawczo-rozwojowych i osiągający z nich dochody kwalifikowane w rozumieniu przepisów o IP Box nie będzie już zobligowany do wybierania, na koniec roku podatkowego, pomiędzy dwoma preferencjami i będzie mógł skorzystać z obu jednocześnie.

 

18. Wprowadzenie ulgi na powrót

     Wprowadzenie ulgi w podatku dochodowym dla podatników osiedlających się w Polsce, w konsekwencji zmieniających rezydencję podatkową. W wyniku nowelizacji podatnik będzie mógł stosować odliczenie, co do zasady, przez cztery lata następujące po roku bazowym. W przypadku ulgi na powrót podatnik będzie mógł w ograniczonym stopniu samemu określić rok bazowy mając do wyboru: rok, w którym podatnik zmienił rezydencję podatkową i stał się polskim rezydentem albo rok następujący po zmianie rezydencji podatkowej. Nowelizacja określa także wysokość odliczenia w kolejnych latach:

• w I roku 50% podatku należnego za „rok bazowy”,
• w II roku 50% podatku należnego obliczonego za pierwszy rok stosowania ulgi,
• w III i IV roku 50% podatku należnego obliczonego za poprzedni rok stosowania ulgi (odpowiednio za II i III rok stosowania odliczenia).

     Prawo skorzystania z ulgi na powrót uzależnione jest od spełnienia określonych warunków.

     Zwolnienie będzie ograniczone limitem rocznym, który dla sumy przychodów wynosił będzie 85 528 zł.                                  

 

19. Wprowadzenie w ustawie PIT ryczałtu od przychodów zagranicznych osób przenoszących miejsce zamieszkania na terytorium Polski

     Z opcji tej mogą skorzystać wyłącznie podatnicy będący osobami fizycznymi, którzy przeniosą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (rezydencję podatkową) do Polski. Omawiane rozwiązanie wprowadza możliwość wyboru przez podatnika szczególnych zasad opodatkowania dedykowanych przychodom zagranicznym. Podatnik wybierający ten sposób opodatkowania zobowiązany będzie do zapłaty zryczałtowanej kwoty podatku od przychodów uzyskanych ze źródeł położnych za granicą, bez konieczności wykazywania w zeznaniu źródeł tych przychodów, wysokości przychodu oraz państwa jego uzyskania. Zakres podmiotowy preferencji został ograniczony do osób nieposiadających polskiej rezydencji podatkowej w określonym przedziale czasowym. Preferencyjny sposób opodatkowania ograniczono tylko do przychodów osiąganych poza granicami Polski, czyli przychodów, których Polska nie miałaby prawa opodatkować, gdyby podatnik nie przeniósł miejsca zamieszkania na terytorium Polski.

 

20. Zmiany dotyczące cen transferowych

     W aktualnym stanie prawnym korekta cen transferowych jest uzależniona m.in. od potwierdzenia jej dokonania w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, którego ta korekta dotyczy. Nowelizacja zakłada rezygnację z obowiązku informowania o dokonaniu korekty cen transferowych w zeznaniu rocznym, w związku z czym uchylono jeden z warunków formalnych skutecznego dokonania takiej korekty.     W ramach zmian planowane jest także wydłużenie terminu na przedłożenie dokumentacji cen transferowych na żądanie organu podatkowego (z 7 do 14 dni).

    Kolejną zmianą jest likwidacja oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych jako odrębnego dokumentu (przeniesienie go, w zmienionej treści, do informacji o cenach transferowych). Nowelizacja zakłada rezygnację z potwierdzania, iż sporządzona została dokumentacja cen transferowych. Przewiduje też wprowadzenie regulacji stwierdzającej expressis verbis, że informacja o cenach transferowych TPR-P i TPR-C będzie składana na podstawie lokalnej dokumentacji cen transferowych. Równolegle do formularza TPR-P i TPR-C zostanie dodany drugi element dotychczasowego oświadczenia dotyczący rynkowości cen transferowych. Podatnicy nie będą musieli składać dwóch różnych dokumentów dotyczących tego samego przedmiotu różnymi kanałami elektronicznymi. W rezultacie podatnik będzie składał tylko jeden zintegrowany formularz.

 

21. Doprecyzowanie regulacji tzw. safe harbour finansowego

     Wprowadzony z dniem 1 stycznia 2019 r. mechanizm safe harbour polega na uproszczeniu, dla celów cen transferowych, zasad rozliczeń dla określonych transakcji finansowych oraz odstąpieniu przez organ podatkowy od określenia dochodu lub straty podatnika w zakresie oprocentowania takich transakcji.

     Nowelizacja doprecyzowuje moment, na jaki umowa pożyczki (kredytu, obligacji) powinna być zgodna z warunkami safe harbour finansowego.

 

22. Zmiany w zakresie lokalnej dokumentacji cen transferowych:

• wydłużenie terminów na sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych;
• zmiana, w myśl której wartość transakcji kontrolowanej pomniejsza się o podatek od towarów i usług (z wyjątkami);
• wprowadzenie obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych w postaci elektronicznej (w dalszym ciągu będzie można sporządzać lokalną dokumentację cen transferowych w wersji papierowej, ale oprócz tego będzie obowiązek sporządzenia jej w wersji elektronicznej).

     Rozszerzono także wyłączenia z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych na:

• transakcje powiązane pomiędzy położonymi w Polsce zakładami zagranicznymi, których macierzyste jednostki są podmiotami powiązanymi, a także pomiędzy położnym w Polsce zakładem zagranicznym podmiotu powiązanego będącego nierezydentem i powiązanego z nim podmiotu mającego rezydencję podatkową w Polsce,
• transakcje kontrolowane objętych porozumieniem podatkowym oraz porozumieniem inwestycyjnym,
• zwolnienia z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji kontrolowanych objętych mechanizmem typu safe harbour dla pożyczek, kredytów, obligacji oraz transakcji dotyczących rozliczeń w zakresie tzw. czystego refakturowania.

23. Informacja o cenach transferowych – zmiany:

• wydłużenie terminu na złożenie informacji o cenach transferowych do końca jedenastego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego podmiotu (powiązanego oraz innego niż powiązany w zakresie transakcji innych niż kontrolowane dla potrzeb transakcji z tzw. rajami podatkowymi),
• zmiana organu do którego składa się informację na naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach podatku dochodowego,
• wyłączenie możliwości podpisywania informacji przez pełnomocnika (z wyjątkami – prokurent, adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub biegły rewident),
• rezygnacja z obowiązku wyznaczania wspólnika spółki niebędącej osobą prawną.

24. Modernizacja przepisów dotyczących procedury poboru podatku u źródła

24. Zmiany polegają między innymi na zawężeniu zakresu przedmiotowego i podmiotowego mechanizmu WHT refund. Zmiany mają również na celu rozszerzenie zakresu przedmiotowego opinii o stosowaniu zwolnienia na preferencje przewidziane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania.

25. Nowa forma publikowania formularzy PIT – publikowanie nie w rozporządzeniu lecz w BIP

     Odstąpienie od określania wzorów formularzy PIT w drodze rozporządzenia na rzecz ich udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.     Nowe rozwiązanie będzie stosowane po raz pierwszy do rozliczenia dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

 

26. Wprowadzenie ulgi na robotyzację

     Wprowadzenie prawa do odliczenia od podstawy obliczenia podatku dodatkowych 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację, tzw. ulga na robotyzację (ulga funkcjonować będzie na kształt podobny do już obowiązującej ulgi na badania i rozwój).                                                                       

27. Wprowadzenie odliczeń dla kosztów związanych z wejściem na giełdę

     Wprowadzenie odliczeń podatkowych odnoszących się do kosztów poniesionych w związku z „wejściem na giełdę”, tj. Pierwszą Ofertą Publiczną („POP”), określoną w ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

 

28. Przeniesienie konsekwencji podatkowych nielegalnego zatrudnienia pracownika na pracodawcę

     Przychodem z działalności gospodarczej mają się stać również przychody z tytułu nielegalnego zatrudnienia w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 13 lit.a ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz przychody ze stosunku pracy w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym (art. 14 ust. 2 pkt 21 ustawy PIT). Będzie to przychód odpowiadający przychodowi pracownika zwolnionemu z opodatkowania na podstawie nowego art. 21 ust. 1 pkt 151 ustawy PIT. Przepis ten zwalnia od podatku dochodowego przychody pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 13 lit. a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz przychody ze stosunku pracy w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym.     W wyniku zmiany, pracownik nielegalnie zatrudniony oraz pracownik, który otrzymuje część wynagrodzenia „pod stołem”, w przypadku ustalenia takich okoliczności nie będzie ponosił obciążeń podatkowych wynikających z tych okoliczności – konsekwencje w zakresie podatku dochodowego będą obciążały pracodawcę.     W ten sposób nieuczciwy pracodawca niejako przejmie ciężar opodatkowania podatkiem dochodowym wynagrodzenia osoby fizycznej.     Nastąpi również wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wypłaconego wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz wynagrodzenia wypłaconego „pod stołem” (art. 23 ust. 1 pkt 55c ustawy PIT). Kosztem podatkowym dla pracodawcy nie będą składki na ubezpieczenia emerytalne od wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz od części nieujawnionego wynagrodzenia, pomimo, że będą finansowane z jego własnych środków jako płatnika składek.     Nowe przepis doprecyzowują, że pracownik, będzie miał prawo ujawniać przypadki, w których był zatrudniony „na czarno” w poprzednich latach.

 

29. Wprowadzenie ulgi dla podatników, którzy ponieśli wydatki na nabycie terminala płatniczego oraz wydatki związane z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego.

     Wydatki z tego tytułu podatnicy będą mogli odliczyć od podstawy obliczenia podatku zarówno w przypadku korzystania z opodatkowania na ogólnych zasadach według skali podatkowej jak i według jednolitej 19% stawki podatku. Maksymalna kwota jaką podatnik w roku podatkowym będzie mógł odliczyć od podstawy obliczenia podatku została ograniczona:

• maksymalnie 2500 zł w przypadku podatników zwolnionych z obowiązku rejestrowania przychodów przy użyciu kas rejestrujących,
• maksymalnie 1000 zł w pozostałych przypadkach.

30. Poszerzenie katalogu składników wykorzystywanych w prowadzonej działalności, których sprzedaż po wycofaniu ich z działalności jest kwalifikowana do przychodów z działalności.

     Zmiany zakładają zaliczenie do przychodów z działalności gospodarczej przychodów z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, o których mowa w art. 23b ust. 1 (leasing operacyjny) ustawy o PIT, jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat (art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy PIT).

 

31. Zmiany w ustalaniu wartości początkowej składnika majątku przenoszonego z majątku prywatnego

     Zmiana polega na tym, żeby wartość początkowa składnika majątku, który przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych został nabyty do majątku prywatnego osoby fizycznej i był wykorzystywany do celów prywatnych, była ustalana według ceny jego zakupu, albo według wartości rynkowej jeżeli jest ona niższa od ceny zakupu.

     Chodzi tu przykładowo o sytuację, gdy samochód osobowy, który nabyty był 5 lat wcześniej i wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych, na dzień przyjęcia go do używania w działalności gospodarczej, ma dużo niższą wartość. Tymczasem na gruncie dotychczasowych przepisów amortyzowany jest jak nowy środek trwały.

 

32. Regulacje dotyczące opodatkowania 70% zryczałtowanym podatkiem odpraw lub odszkodowań – rozszerzenie zakresu przedmiotowego regulacji

     Zmiana polega na nadaniu nowego brzmienia tej jednostce redakcyjnej, w taki sposób, że nie określa się rodzaju umowy, z której ma wynikać prawo podatnika do odprawy lub odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę bądź umowy o świadczenie usług zarządzania lub rozwiązania jej przed upływem terminu, na który została zawarta. Dzięki temu, niezależnie od rodzaju umowy, z której wynika odprawa lub odszkodowanie, opodatkowaniu 70% stawką podatku zryczałtowanego będzie podlegać część odprawy lub odszkodowania przekraczająca trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia otrzymanego z tytułu ww. umowy o pracę bądź umowy o świadczenie usług zarządzania.

 

33. Drobne zmiany w ustawie o PIT uszczelniające przepisy w zakresie warunków korzystania ze zwolnienia podatkowego w PSI i SSE

34. Wyłączenie spod amortyzacji i ujmowania w ewidencji nieruchomości o charakterze mieszkalnym wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej

     Nieruchomości o charakterze mieszkalnym wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej nie tylko nie będą podlegały amortyzacji, ale również nie będą ujmowane w ewidencji środków trwałych.