Zmiana umowy spółki poprzez podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych a podatek od czynności cywilnoprawnych

     W kwestii konsekwencji czynności podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych, jako zmiany umowy spółki, na gruncie art. 2 pkt 6 i art. 9 pkt 11 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: „ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych”) zdarzają się rozbieżności interpretacyjne. Nie jest od nich wolna także praktyka orzecznicza sądów administracyjnych.

     Rozbieżności takiej dowodzi przykładowo wyrok NSA z dnia 15 grudnia 2020 r. (II FSK 2043/18) uchylający wyrok WSA w Warszawie z 11 października 2017 r. (III SA/Wa 3319/16), w którym Sąd pierwszej instancji utrzymał interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 lipca 2016 r. nr IPPB2/4514-338/16-2/LS.

     Oba wyroki zostały wydane w sprawie Spółki, która jako spółka przejmująca zamierzała podwyższyć kapitał zakładowy przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego, który został zasilony kapitałem zakładowym spółki przejętej. Organ interpretacyjny, a następnie WSA zinterpretował tego rodzaju podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych, jako zmianę umowy spółki, która ?nie korzysta ze zwolnienia przewidzianego w przepisach art. 2 pkt 6 i art. 9 pkt 11 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?.

     NSA, uwzględniając skargę kasacyjną od wyroku Sądu pierwszej instancji, uznał błędność wykładni art. 2 pkt 6 oraz art. 9 pkt 11 lit. a) przedmiotowej ustawy w związku z art. 5 ust. 1 lit. e i art. 4 ust. 2 Dyrektywy Rady Nr 2008/7/WE z dnia 12 lutego 2008 r. dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (dalej: „Dyrektywa”).

     NSA skonstatował, że Sąd pierwszej instancji, dokonując wykładni art. 2 pkt 6 i art. 9 pkt 11 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie dostrzegł istoty tych regulacji prawnych, a w szczególności zrównał z punktu widzenia skutków podatkowych wyłączenie ze zwolnieniem podatkowym. Tymczasem, o ile następstwem zastosowania wyłączenia podatkowego jest brak obowiązku podatkowego na gruncie danego podatku, o tyle zastosowanie zwolnienia podatkowego skutkuje tym, że w określonym stanie faktycznym lub prawnym obowiązek podatkowy powstaje, ale nie przekształca się w całości lub w części (w zakresie tego zwolnienia) w zobowiązanie podatkowe.

     Wobec powyższego NSA uznał, że ?twierdzenie „o zwolnieniu przewidzianym w art. 2 pkt 6 i art. 9 pkt 11 lit. a u.p.c.c.” samo w sobie stanowi o błędnej wykładni tych przepisów prawa i jest wystarczającą podstawą do uchylenia zaskarżonego wyroku?. Zdaniem NSA ?dokonując kontroli zaskarżonej interpretacji indywidualnej sąd pierwszej instancji powinien dostrzec różnice między wyłączeniem podatkowym opisanym w art. 2 pkt 6 u.p.c.c., a zwolnieniem podatkowym, o którym mowa w art. 9 pkt 11 lit. a?. Wystąpienie przesłanek wyłączenia z art. 2 pkt 6 ustawy wyklucza zastosowanie art. 9 pkt 11 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast uznanie, że w sprawie nie ma zastosowania art. 2 pkt 6 tejże ustawy wymaga odrębnego przeanalizowania warunków zwolnienia podatkowego, o którym mowa w jej art. 9 pkt 11 lit. a.

     Jednocześnie NSA zgodził się z oceną zawartą w skardze kasacyjnej, że zarówno Organ podatkowy, jak i WSA niezasadnie przyjął, iż wymienione przepisy ustawy rozpatrywane łącznie z art. 5 ust. 1 lit. e i art. 4 ust. 2 Dyrektywy wyłączają lub zwalniają z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zmiany umowy spółki związane z łączeniem spółek, ograniczając je jednak wyłącznie do jednego zachowania, jednej czynności – połączenia spółek kapitałowych, podczas gdy wskazane przepisy nie zawierają takiego ograniczenia i bez znaczenia pozostaje czy jest to jedna, czy też kilka zmian umowy spółki, dokonanych w jednym lub kilku aktach notarialnych, jeżeli zmiany związane są z łączeniem spółek.

     Wyrok NSA z dnia 15 grudnia 2020 r. (II FSK 2043/18) jest prawomocny.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu