Procedura unijna dotycząca niektórych dostaw towarów oraz świadczenia niektórych usług, czyli nowe oblicze procedury MOSS

Stosowana obecnie na podstawie przepisów rozdziału 6a i 7 w dziale XII ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (określanej dalej jako: ?ustawa z 11 marca 2004 r.?), procedura szczególna dla usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług świadczonych drogą elektroniczną (funkcjonująca do 30 czerwca 2021 r. jako mały punkt kompleksowej obsługi, tzw. Mini One Stop Shop, zwany dalej ?MOSS?), pozwalająca podatnikom uniknąć rejestracji oraz obowiązków ewidencyjno-sprawozdawczych w każdym państwie członkowskim, w którym znajdują się ich usługobiorcy (tzw. państwa członkowskie konsumpcji), w wyniku wdrożenia pakietu VAT e-commerce, od 1 lipca 2021 r. po odpowiedniej modyfikacji znajdzie zastosowanie jako procedura unijna dotycząca nie tylko świadczenia niektórych usług ale również niektórych dostaw towarów.

Rozwiązanie takie przewidziano w uchwalonej przez Sejm w dniu 20 maja 2021r. i skierowanej w toku prac legislacyjnych do Senatu ustawie o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (dalej określanej jako: ?ustawa nowelizująca?).

Nowe przepisy rozszerzają zakres przedmiotowy dotychczas stosowanej procedury unijnej MOSS, która od 1 lipca 2021 r. jako procedura unijna dotycząca niektórych dostaw towarów oraz świadczenia niektórych usług będzie oznaczała procedurę szczególną dla:

1. wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość;
2. dostaw towarów w państwie członkowskim (dostawy krajowe) dokonywanych zgodnie z art. 7a ust. 2 ustawy przez interfejsy elektroniczne ułatwiające takie dostawy;
3. niektórych usług świadczonych przez podatników mających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium UE, ale nieposiadających takiej siedziby w państwie członkowskim konsumpcji.

Poprzez ?usługi? są przy tym rozumiane usługi świadczone na rzecz konsumentów, których miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego konsumpcji. Są to zatem usługi, do których nie ma zastosowania ogólna zasada określona w art. 28c ustawy z 11 marca 2004 r. (zgodnie z którą miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada, co do zasady, siedzibę działalności gospodarczej). Powyższe oznacza zaś, że procedurą unijną będą mogły być objęte np. usługi, o których mowa w art. 28e, art. 28f ust. 1, 2, 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h?28k ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

Istotą procedury jest rozliczenie VAT należnego z tytułu czynności określonych wyżej w pkt 1-3 państwu członkowskiemu konsumpcji za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji.

Jako ?państwo członkowskie konsumpcji? traktowane jest odpowiednio:

1. w przypadku wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość ? państwo członkowskie zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy,
2. w przypadku dostaw towarów dokonanych przez podatnika ułatwiającego takie dostawy (zgodnie z art. 7a ust. 2) przez interfejsy elektroniczne, jeżeli wysyłka lub transport towarów będących przedmiotem takich dostaw rozpoczyna się i kończy na terytorium tego samego państwa członkowskiego ? to państwo członkowskie, a
3. w przypadku świadczenia usług ? państwo członkowskie, na terytorium którego ma miejsce świadczenie usług.

Natomiast państwem członkowskim identyfikacji jest państwo członkowskie:

1. w którym podatnik posiada siedzibę działalności gospodarczej albo
2. w którym podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, albo
3. w którym podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, które wybiera w celu złożenia zgłoszenia informującego o zamiarze skorzystania z procedury unijnej, jeżeli nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale posiada więcej niż jedno stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, albo
4. rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów, a w przypadku większej liczby takich państw członkowskich ? państwo członkowskie, które podatnik wybiera w celu złożenia zgłoszenia informującego o zamiarze skorzystania z procedury unijnej, pod warunkiem że nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej.

Podsumowując, od 1 lipca 2021 r. z przedmiotowej procedury unijnej będą mogli korzystać podatnicy:

1. posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium UE w celu deklarowania i płacenia podatku od towarów i usług za:
   • świadczone przez nich usługi na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem w państwie członkowskim, w którym usługodawca nie ma siedziby,
   • dokonywane przez nich dostawy w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość; przy czym usługi świadczone na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem w państwie członkowskim, w którym usługodawca ma siedzibę, muszą zostać zadeklarowane w krajowej deklaracji podatkowej właściwej dla danego państwa członkowskiego;
2. nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w UE w celu deklarowania i płacenia podatku VAT za dokonywane przez nich dostawy w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość;
3. ułatwiający dostawy zgodnie z projektowanym art. 7a ust. 2 (niezależnie od tego, czy posiadają siedzibę działalności gospodarczej na terytorium UE, czy w kraju trzecim) dla:
   • dokonywanych przez nich dostaw w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość oraz
   • krajowych dostaw towarów; przy czym dokonywanie krajowych dostaw (tzn. dostaw, w przypadku których towar i jego nabywca, niebędący podatnikiem, znajdują się w tym samym państwie członkowskim) może być rozliczane w OSS wyłącznie przez podatników uznanych za ułatwiających takie dostawy, zgodnie z art. 7a ust. 2, czyli przez operatorów interfejsów elektronicznych.

Zastosowanie omawianej procedury oznacza, że wymienieni wyżej podatnicy świadcząc usługi lub dokonując dostaw na rzecz konsumentów w UE, nie muszą rejestrować się do celów podatku VAT we wszystkich państwach członkowskich, w których świadczone są wskazane usługi lub dokonywane są dostawy. Zamiast tego podatek należny od tych transakcji mogą zadeklarować i zapłacić w jednym państwie członkowskim (państwie członkowskim identyfikacji) w ramach omawianej procedury.

Korzystanie z przedmiotowej procedury ma charakter fakultatywny. Zgodnie bowiem z art.130b ust. 1 znowelizowanej ustawy, podatnik może złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury unijnej w państwie członkowskim identyfikacji. Jednakże w przypadku dokonania rzeczonego wyboru procedura unijna ma zastosowanie do wszystkich dostaw towarów lub każdego świadczenia usług mogących być jej przedmiotem. Podatnik nie może zatem deklarować i rozliczać usług lub dostaw wybiórczo, a więc części w deklaracji VAT właściwej dla omawianej procedury unijnej, a część w krajowych deklaracjach podatkowych państw członkowskich konsumpcji. Zgodnie z art.130b ust.3 ustawy z 11 marca 2004 r. podatnik będzie mógł zmienić państwo członkowskie identyfikacji dopiero po upływie dwóch kolejnych lat, licząc od końca roku, w którym rozpoczął korzystanie z procedury unijnej.

Należy podkreślić, że nowe przepisy nie zmieniają dotychczasowych zasad ustalania miejsca świadczenia tych usług, a jedynie wprowadzają uproszczoną procedurę deklarowania podatku VAT należnego w innych państwach członkowskich UE.

Stosownie do art.130c ustawy z 11 marca 2004 r. podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury unijnej obowiązani są składać za pomocą środków komunikacji elektronicznej deklaracje na potrzeby rozliczenia VAT, zwane dalej ?deklaracjami VAT?, do właściwego urzędu skarbowego, niezależnie od tego, czy dostawy towarów i świadczenia usług objęte procedurą unijną miały miejsce. Składanie deklaracji VAT następuje za okresy kwartalne w terminie do końca miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

W przypadku stwierdzenia błędów w złożonej deklaracji VAT, zgodnie z nowym art. 130c ust. 5a ustawy z 11 marca 2004 r. korekta tych błędów dokonywana jest w deklaracji VAT składanej za bieżący okres rozliczeniowy, nie później jednak niż w ciągu 3 lat, licząc od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji VAT, w której stwierdzono błędy. W deklaracji VAT, w której dokonuje się korekty, podatnik powinien wskazać właściwe państwo członkowskie konsumpcji, okres rozliczeniowy i kwotę VAT, w odniesieniu do której dokonywana jest korekta.

Podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury unijnej są obowiązani prowadzić w postaci elektronicznej ewidencję transakcji objętych procedurą unijną, zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 63c rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, w brzmieniu ustalonym rozporządzeniem Rady (UE) 2019/2026 z 21 listopada 2019 r.

Ewidencję tę należy udostępniać drogą elektroniczną na każde żądanie państwa członkowskiego identyfikacji oraz państwa członkowskiego konsumpcji, a w przypadku wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających udostępnienie ewidencji drogą elektroniczną ewidencja podlega udostępnieniu w sposób i w terminie wskazanych przez właściwy organ podatkowy.