Wyrok TSUE w sprawie C-279/19

W dniu 10 czerwca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie C-279/19 dotyczący odpowiedzialności z tytułu niezapłaconego na wcześniejszym etapie obrotu podatku akcyzowego.

Wyrok dotyczył kierowcy, który w 2013 r. został zatrzymany przez brytyjskie organy celne z towarem akcyzowym (piwo), które na skutek mechanizmu wyłudzenia podatku (dublowanie numerów listów przewozowych w stosunku do dostaw takich samych towarów do składu podatkowego) nie było przewożone w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, a zatem podatek od tych wyrobów stał się wymagalny z chwilą przekroczenia brytyjskiej granicy. W konsekwencji towar został skonfiskowany, a organy celne domagały się zapłaty należnego podatku akcyzowego od kierowcy. Kierowca zaskarżył decyzję organu podatkowego, wskazując że jako pośrednik nie miał pojęcia o fakcie, że towar przez niego przewożony jest elementem oszustwa podatkowego, a zatem nie powinien ponosić odpowiedzialności za próbę przemytu. Ostatecznie pytanie prejudycjalne w przedmiotowej sprawie trafiło do sądu unijnego.

W ocenie TSUE wykładnia art. 33 ust. 1 dyrektywy 2008/118 prowadzi do wniosku, ze organy celne słusznie domagają się uiszczenia przez kierowcę należności z tytułu podatku akcyzowego. Zgodnie z treścią tego przepisu w przypadku gdy wyroby akcyzowe dopuszczone już do konsumpcji w jednym państwie członkowskim są przechowywane do celów handlowych - to znaczy przez osobę inną niż osoba prywatna lub przez osobę prywatną do celów innych niż na użytek własny i przewożone przez nią samą - w innym państwie członkowskim do celów ich dostawy lub wykorzystania w tym państwie, podatek akcyzowy staje się wymagalny w tym drugim państwie członkowskim. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu osobą zobowiązaną do zapłaty podatku akcyzowego, który stał się wymagalny, jest 'osoba, która realizuje dostawę, osoba, która przechowuje wyroby przeznaczone do dostawy, lub osoba, której dostarczono wyroby w innym państwie członkowskim. Zdaniem TSUE osobą, która przechowuje wyroby przeznaczone do dostawy, jest ten, kto pozostaje w ich fizycznym posiadaniu – w tym również kierowca, a przepis nie odnosi się do kwestii dobrej wiary lub świadomości uczestniczenia w mechanizmie wyłudzenia. Intencją ustawodawcy unijnego była taka redakcja przepisu, aby objąć nim jak najszerszy krąg podmiotów odpowiedzialnych z tytułu zapłaty podatku akcyzowego.

Przedmiotowy wyrok stanowi ważne rozwinięcie tez z wyroku TSUE z dnia 5 kwietnia 2001 r. (sygn. C-325/99 w sprawie G. Van de Water), który wskazywał na możliwość opodatkowania posiadacza lub nabywcy wyrobów akcyzowych, jeżeli wcześniej akcyza nie została zapłacona. Czerwcowy wyrok TSUE wpisuje się również w dominującą linię orzeczniczą polskich sądów administracyjnych, które jednoznacznie odrzucają stosowanie w podatku akcyzowym koncepcji dobrej wiary znanej w podatku od towarów usług: (zob. wyroki NSA z 30 listopada 2017 r., sygn. akt I GSK 908/17, z 8 listopada 2017 r., sygn. akt I GSK 1996/15, z 31 października 2017 r., sygn. akt I GSK 1857/15).