Wydanie nagrody w loterii a obowiązek ewidencjonowania przy użyciu kasy fiskalnej

W niniejszym artykule autorka omówiła problematykę ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej wydania nagród w loterii na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług.

W zakresie obowiązku ewidencjonowania wydawania nagród przez podatnika przy użyciu kasy fiskalnej należy wskazać, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług¹ opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 tej ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Dla celów podatku od towarów i usług ustawodawca zrównał z odpłatną dostawą towarów niektóre czynności nieodpłatne.

I tak zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

• jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z powołanego wyżej przepisu art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. wynika zatem, że obowiązek opodatkowania czynności przekazania towarów dotyczy takich towarów, w odniesieniu do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, i nie zależy od tego, na jaki cel takie przekazanie nastąpiło. Przy czym towarami – w myśl art. 2 pkt 6 przywołanej ustawy – są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 wspomnianej ustawy podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Kwestie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących².

Rozporządzenie to przewiduje zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na wysokość obrotu (zwolnienie podmiotowe) oraz ze względu na rodzaj prowadzonej działalności (zwolnienie przedmiotowe).

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2023 r., podatników, u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł. Z kolei podatnikom, którzy rozpoczęli w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwolnienie przysługuje, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 tys. zł. Powyższe zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej ma charakter podmiotowy. Zgodnie z § 3 ust. 2 przywołanego rozporządzenia zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie stosuje się do podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym byli obowiązani do ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania.

Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2023 r., czynności wymienione w załączniku do tego rozporządzenia. Powyższe zwolnienie jest zwolnieniem przedmiotowym, tzn. dotyczy konkretnych czynności.

Należy jednak zauważyć, że świadczenie niektórych usług oraz dostawa niektórych towarów powodują, że podatnik nie może skorzystać z prawa do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej, o którym mowa w § 2 i 3 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. Szczegółowo zostały one wymienione w § 4 powołanego rozporządzenia.

Zgodnie z § 5 ust. 6 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2, zwolnienie to traci moc z chwilą wykonania czynności, o której mowa w § 4.

Bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących, niezależnie od przysługującego podatnikowi zwolnienia od tego obowiązku na podstawie § 2 i § 3 powołanego rozporządzenia, podlegają zatem czynności wymienione w § 4, dokonywane na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w § 2 i 3, nie stosuje się w przypadku dostawy:

1. gazu płynnego,
2. części do silników (CN 8409 91 00 i 8409 99 00),
3. silników do napędu pojazdów i motocykli, silników spalinowych tłokowych z zapłonem iskrowym i samoczynnym do różnego rodzaju jednostek, w tym motocykli (CN 8407 i 8408),
4. nadwozi do pojazdów silnikowych (CN 8707),
5. przyczep i naczep (CN 8716 10, 8716 31 00, ex 8716 39, 8716 40 00); kontenerów (CN 8609 00),
6. części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (CN 8716 90),
7. części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (CN 8708 i 9401 90 80), z wyłączeniem motocykli, to jest do: ciągników; pojazdów silnikowych do przewozu 10 lub więcej osób z kierowcą; samochodów i pozostałych pojazdów silnikowych przeznaczonych zasadniczo do przewozu osób, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi; pojazdów silnikowych do transportu towarów; pojazdów silnikowych specjalnego przeznaczenia, innych niż te zasadniczo przeznaczone do przewozu osób lub towarów, w szczególności: pojazdów pogotowia technicznego, dźwigów samochodowych, pojazdów strażackich, betoniarek samochodowych, zamiatarek, polewaczek, przewoźnych warsztatów, ruchomych stacji radiologicznych,
8. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych oraz silników elektrycznych, prądnic i transformatorów (PKWiU ex 26 i ex 27.11),
9. sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),
10. wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.,
11. zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych,
12. wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol CN,
13. wyrobów tytoniowych (CN 2401, 2402, 2403), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
14. napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5% (bez względu na kod CN), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
15. perfum i wód toaletowych (CN 3303 00 10, 3303 00 90), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów.

§ 4 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. zawiera katalog czynności, do których nie mają zastosowania zwolnienia przedmiotowe, podmiotowe oraz podmiotowo-przedmiotowe.

Oznacza to, że podatnik dokonujący czynności wymienionych w powyższym przepisie nie ma prawa do korzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania przy pomocy kasy rejestrującej. Wyłączenie to dotyczy jednak konkretnych wskazanych przez ustawodawcę czynności.

Ponadto zgodnie z brzmieniem § 5 ust. 7 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r. podatnik traci prawo do zwolnienia ze względu na nieprzekroczenie limitu obrotów w przypadku wykonania czynności podlegających obowiązkowi ewidencjonowania. Podatnicy, którzy rozpoczną wykonywanie lub wykonują czynności wyłączone w ogóle ze zwolnienia (wymienione w § 4), nie mogą zatem korzystać ze zwolnienia przysługującego ze względu na wysokość obrotów (zwolnienia podmiotowego).

Tym samym podatnik, który wydaje osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej lub rolnikom ryczałtowym nagrody w postaci towarów, dokonuje odpłatnej dostawy towarów mieszczącej się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Jeżeli nagrody wydawane przez podatnika są towarami wymienionymi w § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2021 r., podatnikowi nie przysługuje zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Tym samym podatnik powinien ewidencjonować wydawanie nagród w loterii za pomocą kasy rejestrującej.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 stycznia 2020 r., gdzie wskazano, że: „[…] obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z zapisu art. 111 ust. 1 ustawy [z dnia 11 marca 2004 r.]. Zgodnie z tym przepisem, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

[…]

W tym miejscu należy zaznaczyć, że Wnioskodawca wskazał, że nagrodami w Akcji promocyjnej są nagrody rzeczowe np. sprzęt RTV. Dlatego nie można się zgodzić, ze stwierdzeniem Wnioskodawcy, że nie dokonuje dostaw towarów wymienionych w § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, gdyż m.in. dostawa sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego wymieniona jest w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. i) powoływanego rozporządzenia.

W stosunku do pozostałych czynności, innych niż wymienione w § 4 ust. 1 rozporządzenia, podatnicy mogą korzystać z innych tytułów zwolnienia (podmiotowo-przedmiotowych, określonych w § 3 ust. 1 pkt 3 i 4, oraz przedmiotowych, określonych w § 2 rozporządzenia), o ile spełniają warunki dla nich przewidziane.

Ponieważ Wnioskodawca rejestruje sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, to również dostawa nagród przez Wnioskodawcę, jako odpłatna czynność winny być ewidencjonowane przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy o podatku VAT [tj. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. – przyp. red.], podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na mocy art. 106b ust. 2 ustawy o podatku VAT, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Fakt bowiem, że zapłaty dokonuje osoba inna niż nabywca nie zmienia tego, że nastąpiła odpłatna dostawa towarów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Wnioskodawca wskazał, że powstał u niego obowiązek ewidencji na kasie rejestrującej. Zatem w przypadku wydania przez Wnioskodawcę nagród rzeczowych i bonu jednego przeznaczenia osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej i rolnikom ryczałtowym, należy kierować się przepisami regulującymi kwestie prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego zawartymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących”³.

Podobne stanowisko Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zajął w interpretacjach indywidualnych: z dnia 13 sierpnia 2021 r.⁴, z dnia 11 sierpnia 2020 r.⁵ oraz z dnia 30 maja 2018 r.⁶

W przypadku natomiast gdy podatnik przekazuje nagrody należące do kontrahenta, czyli niebędące jego własnością, nie ma obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej ich wydania.

 Powyższe stanowisko potwierdza np. interpretacja indywidualna z dnia 23 sierpnia 2018 r., w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że: „W konsekwencji, w przypadku świadczenia Usług marketingowych na zlecenie Kontrahenta, w ramach których wydaje Nagrody należące do Kontrahenta, Wnioskodawca nie ma obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku VAT należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej z tytułu dostawy Nagród, niebędących jego własnością. Innymi słowy Wnioskodawca dokonując przekazania Nagród, których właścicielem jest jego Kontrahent nie powstaje po stronie Wnioskodawcy obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku VAT należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej z tytułu dostawy Nagród. W tym przypadku bowiem, ewentualny obowiązek naliczenia podatku VAT oraz ewidencjonowania obrotu i kwot podatku VAT spoczywać będzie na Kontrahencie”⁷.

 

Przypisy

¹     Tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., dalej: ustawa z dnia 11 marca 2004 r.

²     Dz.U. poz. 2442 ze zm., dalej: rozporządzenie z dnia 22 grudnia 2021 r.

³     0113-KDIPT1-3.4012.636.2019.2.ALN, https://eureka.mf.gov.pl/informacje/podglad/397180, dostęp: 21.06.2022.

⁴     0114-KDIP1-3.4012.261.2021.3.ISK.

⁵     0114-KDIP1-3.4012.315.2020.2.MT.

⁶     0113-KDIPT1-3.4012.154.2018.3.OS.

⁷     0114-KDIP1-1.4012.374.2018.1.IZ, https://eureka.mf.gov.pl/informacje/podglad/373742, dostęp: 21.06.2022.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu