Opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn dziedziczenia ogółu praw i obowiązków

Nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej w drodze dziedziczenia spowoduje powstanie obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podatkowi od spadków i darowizn, podlega na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 d ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (dalej PodSpDarU), nabycie przez osoby fizyczne praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego polecenia testamentowego. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej jest niewątpliwie prawem majątkowym, o jakim mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn, gdyż w sensie rynkowym i ekonomicznym można określić jego wartość. Uznanie ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej za prawo majątkowe nie budzi wątpliwości. W swym orzeczeniu z dnia 27.10.2011 r. (sygn. akt II FSK 857/10, NSA stwierdził, iż ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej, stanowiący konglomerat uprawnień i obowiązków o charakterze majątkowo-korporacyjnym, składa się na jego udział w spółce. Wprawdzie nie jest to udział tożsamy z udziałem w spółce kapitałowej, ale na gruncie obrotu cywilnego stanowi prawo majątkowe.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego (chwila przyjęcia spadku). Do długów spadkowych, które miałyby wpływ na wysokość podstawy opodatkowania nie zalicza się zobowiązań podatkowych spadkodawcy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 25.10.2007 r. uznał w odniesieniu do spadkobierczyni, która po śmierci swego małżonka stała się, zgodnie z umową spółki, wspólnikiem prowadzącej przedsiębiorstwo spółki jawnej, że nie zachodzą warunki do zastosowania zwolnienia podatkowego, o którym stanowi art. 4 ust. 1 pkt 10 PodSpDarU, skoro nie nabyła ona w drodze spadku – zakładu (przedsiębiorstwa), o jakim w tym przepisie mowa. Sama okoliczność wstąpienia do spółki jawnej w miejsce zmarłego wspólnika, stanowiąca sukcesję wynikającą z umownego stosunku spółki jawnej, nie jest okolicznością przesądzającą o możliwości zastosowania takiego zwolnienia podatkowego.

Opodatkowaniu podlega nabycie majątku o wartości ponad kwotę wolną od podatku. W takim przypadku podatnik jest zobowiązany do złożenia we właściwym urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych lo ub wspólnego zeznania podatkowego Do zeznania należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania tj. dokumenty wskazujące wartość ogółu praw i obowiązków. Spadkobiercy, będący najbliższą rodziną podatnika nie poniosą ciężaru podatku, jeśli spełnią warunki wskazane w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 PodSpDarU. Na mocy tej regulacji zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2 PodSpDarU, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub wydania przez notariusza poświadczenia dziedziczenia.

Wróć do spisu treści serwisu