W wyniku zmian, które wejdą w życie 1 stycznia 2023 r. status podatnika podatku od towarów i usług będzie mogła uzyskać również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT. W dniu 14 października 2022 r. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe dotyczące grup VAT (GV). Objaśnienia dotyczą m.in. spełnienia przesłanki istnienia powiazań organizacyjnych.
Definicję powiązań organizacyjnych określa art. 15a ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z przywołanym przepisem podatników uważa się za powiązanych organizacyjnie, jeżeli:
- prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub
- organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.
Ustawodawca określa więc dwie sytuacja, w których kryterium istnienia powiązań organizacyjnych zostanie spełnione.
Wspólne kierownictwo czyli jeden podmiot dominujący. Przepisy ustawowe nie definiują co dokładnie należy rozumieć przez „znajdowanie się pod wspólnym kierownictwem” i „wspólne kierownictwo”. Objaśnienia Ministra Finansów wskazują, że pod pojęciem wspólnego kierownictwa należy rozumieć podmiot dominujący, który zapewnia strategiczne przywództwo całej grupie VAT: „Całkowicie lub częściowo dzielone struktury zarządzania skutkują podejmowaniem decyzji w grupie VAT przez jeden podmiot, który zapewnia strategiczne przywództwo dla całej grupy VAT będącej już w rozumieniu VAT pojedynczym podatnikiem”.
Test wspólnego kierownictwa. W objaśnieniach wskazano w jaki sposób można ustalić czy w grupie VAT istnieje jeden podmiot, który zapewnia strategiczne przywództwo dla całej grupy VAT: „Obecność takiego podmiotu zarządzającego działającego poprzecznie w całej grupie VAT można ustalić na podstawie jego miejsca w hierarchii (np. dzielone kierownictwo najwyższego szczebla) lub rodzaju działań o których ma prawo decydować (np. wspólnego zarządzania sprawami prawnymi lub zagadnieniami finansowymi). Podmiot taki powinien być w stanie narzucić swoją wolę innym członkom grupy VAT podlegającym jakiejś formie nadzoru i weryfikacji”.
Organizowanie działań w porozumieniu. Kryterium spełniania powiazań organizacyjnych zostanie spełnione także w przypadku, gdy podmioty tworzące grupę VAT „organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu”. Jak wskazuje Minister Finansów w przedmiotowych objaśnieniach: „Możliwe w tym przypadku jest też zorganizowanie swoich działań na podstawie umownych ustaleń gwarantujących podejmowanie przez grupę VAT działań w koordynacji, uwzględniając wspólną wolę przedstawicieli członków grupy VAT. W takich przypadkach może zachodzić sytuacja, gdy występuje konieczność wcześniejszej zgody w odniesieniu do czynności zarządczych, takich jak mianowanie kadry kierowniczej lub innych kluczowych stanowisk, zawieranie dużych kontraktów, ustalanie cen towarów i usług.”. W objaśnieniach zawarto także przykłady organizacji działań w porozumieniu: „Organizacja działań w porozumieniu może przykładowo zmierzać do osiągnięcia wspólnego celu w postaci zaoferowania klientowi finalnej usługi o określonych wspólnie cechach lub też działania podmiotów z uwzględnieniem wspólnej strategii, np.: bank i spółka TFI (towarzystwo funduszy inwestycyjnych) wspólnie ustalają cechy oferowanych przez siebie usług tak żeby razem mogły stanowić spójny produkt dla klienta”.
Rafał Johaniuk
Konsultant podatkowy Instytutu Studiów Podatkowych
rafal.johaniuk@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 60 wew. 232