Z rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (nr projektu UD411) wynika, że postanowienia tzw. pakietu SLIM VAT 3 mają wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2023 r. Projekt zawiera szereg zmian mających na celu uproszczenie stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Projekt ustawy został skierowany do Sejmu w dniu 8 lutego 2023 r.
W obowiązującym stanie prawnym prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) powstaje pod warunkiem, że podatnik otrzyma fakturę dokumentującą taką transakcję w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. W przypadku niedotrzymania powyższego terminu podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin. Powyższe zasady powodują, iż podatnicy ponoszą negatywne konsekwencje finansowe w postaci konieczności pomniejszenia podatku naliczonego, jeżeli w okresie 3 miesięcy od zadeklarowania WNT nie otrzymali faktury VAT. W przypadku nieotrzymania faktury w okresie 3 miesięcy od rozliczenia WNT pomniejszenie podatku naliczonego dokonywane jest zgodnie z art. 86 ust. 10g ustawy z dnia 11 marca 2004 r., tj. w bieżącej deklaracji podatkowej. Takie pomniejszenie podatku ma zasadniczo charakter czasowy. Późniejsze otrzymanie faktury, np. po upływie okresu 5 miesięcy, powoduje, że podatnik ponownie nabywa prawo do wykazania podatku naliczonego z tytułu WNT.
W świetle wyroku TSUE w sprawie C-895/19 prawo do odliczenia podlega wykonaniu co do zasady w tym samym okresie, w którym powstało, tj. z chwilą, gdy podatek stał się wymagalny. Oznacza to, że podatnikowi przysługuje zasadniczo prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu WNT w okresie rozliczeniowym, w którym zadeklarował podatek należny z tytułu WNT. W opinii TSUE państwa członkowskie mogą na podstawie art. 273 dyrektywy wdrożyć środki w celu zapewnienia prawidłowego poboru podatku i zapobiegania oszustwom podatkowym. Jednakże środki te nie mogą podważać neutralności VAT i wykraczać poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tych celów. W przypadku gdy podatnik po upływie 3 miesięcy od zadeklarowania WNT jest obowiązany do przejściowego (tj. do czasu uzyskania faktury) pomniejszenia podatku naliczonego, to zdaniem projektodawcy, może go to skłaniać do deklarowania podatku należnego z tytułu WNT już po terminie, tj. dopiero w przypadku gdy podatnik uzyska fakturę przez korektę odpowiedniej deklaracji podatkowej.
Z uwagi na powyższe zaproponowano zmiany w art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., w świetle których zniesiony ma zostać wymóg posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu (usunięcie ust. 10g i 10h w art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). Zatem po zmianie faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku. W konsekwencji podatek naliczony i należny z tytułu WNT mają być zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym. Wynika z tego, że VAT od WNT będzie mógł być w pełni neutralny dla podatnika. W konsekwencji wprowadzenia powyższej zmiany nie będzie konieczne monitorowanie czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony. Zdaniem projektodawcy nowelizacja ma prowadzić do pełnego urzeczywistnienia unijnej zasady neutralności VAT, jak również stanowić istotne uproszczenie dla przedsiębiorców.
Karolina Karaś
tel. 32 259 71 50
