W spółce z o.o. poza dywidendą istnieje również możliwość wypłaty zaliczki na poczet dywidendy. Zasady wypłaty takich zaliczek uregulowane są w art. 194-195 k.s.h.
Art. 194. Umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę.
Art. 195. § 1. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.
§ 11. W przypadku gdy w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy zwracają zaliczki w:
1) całości – w przypadku odnotowania straty albo
2) części odpowiadającej wysokości przekraczającej zysk przypadający wspólnikowi za dany rok obrotowy – w przypadku osiągnięcia zysku w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy.
§ 2. Do zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy nie stosuje się przepisu art. 197.
Powyższe oznacza, iż możliwość wypłaty zaliczki uzależniona jest od tego czy w umowie spółki są zapisy w tym zakresie. Zatem, aby zarząd miał możliwość wypłaty zaliczki na poczet dywidendy muszą zostać spełnione następujące warunki:
- Umowa spółki musi upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy.
- Spółka musi posiadać wystarczające środki na taką wypłatę.
- Zaliczka może zostać wypłacona, jeżeli zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk.
- Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego do końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.
Zaliczki wypłaca się wspólnikom w takich samych proporcjach jak dywidendę. Wypłata zaliczki na poczet dywidendy następuje tylko za bieżący rok podatkowy, jednak przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego z tego roku. Nie można dokonać wypłaty zaliczki za rok już zakończony, nawet jeśli nie zatwierdzono jego sprawozdania finansowego.
Z regulacji k.s.h. wynika, że tylko umowa spółki może upoważnić do wypłaty zaliczek wspólnikom, tylko zarząd może być organem upoważnionym do wypłaty zaliczek, a spółka musi posiadać wystarczające środki na wypłatę zgodnie z art. 195 k.s.h., tj. gdy sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zarząd może – działając na podstawie umowy spółki (a nie uchwały wspólników) – mieć upoważnienie z lat poprzednich i realizować wypłatę zaliczek.
Dodatkową przesłanką wynikającą z art. 194 jest posiadanie przez spółkę środków faktycznie wystarczających na wypłatę (tak W. Pyzioł, w: K. Kruczalak, Kodeks, 2001, s. 354; S. Sołtysiński, w: S. Sołtysiński, Kodeks, t. 2, 2002, s. 315). Chodzi tu w szczególności o to, aby na skutek wypłaty zaliczek dywidendowych nie zachwiać płynnością finansową spółki.
Jeśli została wypłacona zaliczka za dany rok obrotowy, a spółka jednak odnotowała stratę albo osiągnęła zysk mniejszy niż wypłacone zaliczki to wspólnicy w przypadku straty zwracają zaliczki w całości, a w części w przypadku osiągnięcia zysku w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek.
