Zakres prowadzonej działalności gospodarczej przez fundację rodzinną, a podatek dochodowy od osób prawnych

Zakres prowadzonej przez fundację rodzinną działalności gospodarczej został w znacznym stopniu ograniczony przez przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (dalej: „ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r.”). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1-7 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą jedynie w zakresie:

1. zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia,
2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie,
3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach,
4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze,
5. udzielania pożyczek:
   1. spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
   2. spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
   3. beneficjentom,
6. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej,
7. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu,
8. gospodarki leśnej.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.”) zwalnia się od podatku m.in. fundację rodzinną. Przykładowo więc zwolnione z opodatkowania są zyski osiągane przez fundację z tytułu dywidendy otrzymanej od spółek zależnych oraz sprzedaży udziałów i akcji w tych spółkach. Zwolnienie takie nie ma jednak zastosowania do działalności gospodarczej fundacji rodzinnej wykraczającej poza zakres określony w art. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. Ustawa nie zabrania więc wprost prowadzenia działalności gospodarczej, która wykracza poza zakres określony w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. ale prowadząc taką działalność gospodarczą należy liczyć się z utratą prawa do zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych oraz z koniecznością uregulowania tzw. podatku sankcyjnego. W takim przypadku stawka podatku zgodnie z art. 24r. ust. 1 wynosi 25 % podstawy opodatkowania.