Spłata pożyczek a różnice kursowe oraz inne przychody/koszty uzyskania przychodów

Zagadnienie spłaty pożyczek, zwłaszcza denominowanych lub walutowych, oraz ich wpływ na rozliczenia podatkowe, stanowi istotny aspekt działalności wielu przedsiębiorstw. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2023 r., poz. 2805, dalej jako: ustawa o CIT) reguluje kwestię różnic kursowych w art. 9b i 15a. Zgodnie z art. 9b ust. 1, podatnicy mają obowiązek ustalać różnice kursowe na podstawie art. 15a ustawy o CIT lub przepisów o rachunkowości, o ile spełnione są określone warunki. Kluczowe znaczenie ma tu moment powstania różnicy kursowej. W przypadku spłaty pożyczki, różnica kursowa powstaje w momencie jej faktycznej spłaty, a nie w momencie jej zaciągnięcia. Art. 15a ust. 2 pkt 5 i art. 15a ust. 3 pkt 5 ustawy o CIT precyzują, że różnice kursowe powstają z tytułu różnicy między wartością pożyczki w dniu jej otrzymania a wartością w dniu jej spłaty, przeliczoną według faktycznie zastosowanego kursu waluty. Należy podkreślić, że sposób rozliczania różnic kursowych zależy od metody wyceny aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, przyjętej przez podatnika. Podatnik może wybrać jedną z trzech metod: Wycena na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego, wycena na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego lub wycena tylko na ostatni dzień roku podatkowego. Wybrana metoda musi być stosowana konsekwentnie przez cały rok podatkowy i nie może być zmieniana w trakcie roku.

W przypadku spłaty pożyczki w walucie obcej, powstanie różnic kursowych jest możliwe. Pożyczki walutowe to pożyczki udzielane i spłacane w walucie obcej. W tym przypadku różnice kursowe powstają zawsze, gdy kurs waluty ulega zmianie między dniem otrzymania a dniem spłaty pożyczki. Oprócz różnic kursowych, spłata pożyczki może generować inne przychody i koszty uzyskania przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć m.in.: odsetki od pożyczki. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, odsetki od pożyczek (kredytów) są kosztem uzyskania przychodów, o ile pożyczka (kredyt) została zaciągnięta na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, prowizje i opłaty bankowe związane z udzieleniem i obsługą pożyczki. Kosztami uzyskania przychodów będą również opłaty i prowizje bankowe, o ile spełniają one kryteria określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, tj. są poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a także koszty związane z zabezpieczeniem pożyczki, np. koszty ustanowienia hipoteki. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie wydatki związane z pożyczką można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Przykładowo, kary umowne za nieterminową spłatę pożyczki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Organy podatkowe w Polsce konsekwentnie interpretują przepisy dotyczące różnic kursowych i kosztów uzyskania przychodów w kontekście spłaty pożyczek. W licznych interpretacjach indywidualnych potwierdzają one, że spłata pożyczki walutowej z rachunku złotówkowego z dyspozycją przelewu w walucie obcej powoduje powstanie różnic kursowych (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 października 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.460.2024.2.MK), do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć odsetki od pożyczki, prowizje i opłaty bankowe, o ile spełniają one kryteria określone w ustawie o CIT, a także, że kary umowne za nieterminową spłatę pożyczki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zagadnienie spłaty pożyczek a różnice kursowe oraz inne przychody/koszty uzyskania przychodów jest złożone i wymaga od podatników starannej analizy. Właściwe określenie momentu powstania różnicy kursowej, wybór metody wyceny aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także prawidłowe rozliczenie kosztów uzyskania przychodów mają istotny wpływ na wysokość zobowiązań podatkowych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 17 października 2024 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.460.2024.2.MK) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej rozpatrzył zagadnienie spłaty pożyczek a różnic kursowych. Z wniosku o interpretację wynikało, że spółka (Wnioskodawca) zaciągnęła pożyczkę w euro od swojego wspólnika. W związku z tym, że umowa pożyczki nie regulowała kwestii waluty, w jakiej ma być spłacana pożyczka, ani waluty przelewu, Wnioskodawca dokonywał spłaty pożyczki zarówno w euro, jak i w złotych, w zależności od potrzeb pożyczkodawcy. Wnioskodawca zadał pytanie, czy spłata pożyczki w złotych z rachunku złotówkowego z dyspozycją przelewu w euro spowoduje powstanie różnic kursowych.

W interpretacji wskazano, że aby powstały różnice kursowe przy spłacie pożyczki, konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

1. pożyczkę otrzymano w walucie obcej,
2. spłata pożyczki jest zrealizowana w walucie obcej,
3. powstaną różnice pomiędzy przeliczoną na polską walutę wartością pożyczki w dniu jej otrzymania oraz w dniu jej uregulowania.

Następnie organ podatkowy wskazał, że w przypadku regulowania płatności wyrażonych w walucie obcej za pośrednictwem konta złotówkowego, bank w momencie realizacji transakcji dokonuje w istocie zakupu waluty obcej od pożyczkodawcy (w przypadku udzielenia pożyczki) lub sprzedaży waluty obcej pożyczkobiorcy (w przypadku spłaty pożyczki). W rezultacie, pożyczkobiorca otrzymuje na konto złotówkowe równowartość wpłaconej przez pożyczkodawcę waluty obcej lub jego rachunek zostaje obciążony wartością środków walutowych przelanych na konto pożyczkodawcy. Oznacza to, że otrzymanie i spłata pożyczki następują w rzeczywistości w walucie obcej, mimo że pożyczkobiorca dysponuje jedynie złotówkami.

W związku z powyższym, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe i potwierdził, że spłata pożyczki w złotych z rachunku złotówkowego z dyspozycją przelewu w euro powoduje powstanie różnic kursowych.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu