Zabezpieczenie akcyzowe w formie hipoteki ? zasady stosowania
W wyniku nowelizacji ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej
określanej jako „ustawa”) dokonanej ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym
oraz ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych (dalej określanej jako „nowelizacja”) możliwe będzie
ustanowienie zabezpieczenia akcyzowego w formie hipoteki na prawie własności nieruchomości.
W obecnym stanie prawnym, zgodnie z art.67 ustawy, zabezpieczenie akcyzowe może
zostać złożone w formie:
- depozytu w gotówce;
- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej;
- czeku potwierdzonego przez osobę prawną mającą siedzibę na terytorium UE lub
terytorium państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o
Europejskim Obszarze Gospodarczym lub przez oddział banku zagranicznego, którzy prowadzą na terytorium kraju
działalność bankową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe; - weksla własnego;
- innego dokumentu mającego wartość płatniczą.
Nowelizacja wprowadza dodatkowo możliwość ustanowienia zabezpieczenia akcyzowego w
formie hipoteki na prawie własności nieruchomości, w sytuacji gdy nieruchomość stanowi wyłączną własność podmiotu
zobowiązanego do złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Rozwiązanie to wprowadza nowy art.69a ustawy.
Jako zabezpieczenia akcyzowe nie będą przyjmowane hipoteki na nieruchomości, których
podmiot zobowiązany jest jedynie współwłaścicielem albo dysponuje jedynie z ograniczonym prawem rzeczowym, a więc
jest np. użytkownikiem wieczystym, czy też posiada spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W art.69a ust. 1
ustawy przewidziano bowiem expressis verbis, że hipoteka na nieruchomości, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 6,
może zostać ustanowiona wyłącznie na prawie własności nieruchomości.
Zgodnie z art.69a ust. 8 ustawy nieruchomość, na której ma zostać ustanowiona
hipoteka, nie może być objęta ograniczeniami obrotu danym typem nieruchomości wynikającymi z odrębnych przepisów.
Oznacza to, że zabezpieczenie akcyzowe nie będzie mogło być ustanowione np. na nieruchomości rolnej, nieruchomości
objętej prawem pierwokupu, czy też prawem odkupu, ani na nieruchomości przeznaczonej na realizację na cele
publiczne. W przypadku takich nieruchomości mogłyby bowiem powstać przeszkody dla organu egzekucyjnego, mogące
utrudnić lub wręcz uniemożliwić ewentualną sprzedaż nieruchomości. W dacie ustanowienia hipoteki nieruchomość nie
będzie mogła być również obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi, które wpływałyby na zmniejszenie jej wartości.
W drodze wyjątku, w art.69a ust. 9 pkt 2 ustawy dopuszczono jedynie obciążenie służebnością przesyłu. Zbycie, bądź
obciążenia nieruchomości prawami rzeczowymi ograniczonymi, po przyjęciu zabezpieczenia akcyzowego będzie oznaczać
możliwość żądania przez organ podatkowy dodatkowego lub nowego zabezpieczenia akcyzowego.
Stosownie do art.69a ust. 2 ustawy hipoteka na nieruchomości będzie mogła zostać
ustanowiona do 65% wartości nieruchomości. Wartość nieruchomości przyjmowana będzie na podstawie jej wartości
rynkowej zadeklarowanej przez podmiot obowiązany do złożenia zabezpieczenia akcyzowego w kwocie pokrywającej
zobowiązanie podatkowe oraz opłatę paliwową. Przy czym, wartość nieruchomości powinna być zadeklarowana według stanu
nieruchomości na dzień złożenia wniosku o dokonanie wpisu do rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych albo
według stanu nieruchomości na dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej,
a w przypadku wniosku o zmianę wpisu do rejestru pośredniczących podmiotów tytoniowych albo wniosku o zmianę
zezwolenia – według stanu nieruchomości na dzień złożenia tego wniosku. Deklarowanie wartości ma następować z
uwzględnieniem miejsca jej położenia, stanu i stopnia zużycia nieruchomości oraz przeciętnych cen nieruchomości do
niej podobnych.
Analogicznie do zasad oznaczonych w pozostałych ustawach podatkowych, jeżeli wartość
nieruchomości deklarowana przez podmiot obowiązany do złożenia zabezpieczenia akcyzowego nie będzie odpowiadać –
według oceny organu podatkowego – wartości rynkowej, organ ten będzie wzywał podmiot do wskazania przyczyn
uzasadniających podanie danej wartości nieruchomości. W razie zaś nieudzielenia odpowiedzi lub niewskazania
przyczyn, które uzasadniają przyjęcie wartości nieruchomości w określonej wysokości, przyjmowana będzie wartość
nieruchomości określona w opinii sporządzonej w formie operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego, o którym
mowa w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. W przypadku gdy organ podatkowy powoła
biegłego rzeczoznawcę a wartość nieruchomości określona na podstawie jego opinii będzie różniła się o więcej niż 33%
od wartości rynkowej określonej przez podmiot zobowiązany do złożenia zabezpieczenia, koszty takiej opinii ponosił
będzie ten podmiot.
Zgodnie z art.7 ustawy nowelizującej, prezentowane zmiany wejdą w życie z dniem 1
czerwca 2018r.
dr Joanna Kiszka
Konsultant
podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel.
(32) 259 71 50
