10. Status pośredniczącego podmiotu węglowego ? obowiązek czy prawo podatnika.
Opodatkowanie na mocy ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej określanej jako: „ustawa”) wyrobów węglowych jest wynikiem implementacji na grunt prawa krajowego przepisów dyrektywy Rady 2003/96/WE z 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej. Fakt ten determinuje treść regulacji dotyczącej wyrobów węglowych w przedmiotowej ustawie, a w szczególności przesądza, że zgodnie z założeniem przyjętym w przez prawodawcę unijnego faktyczne opodatkowanie wyrobów węglowych powinno następować na ostatnim etapie obrotu, a więc nie w odniesieniu do sprzedaży między pośrednikami i dystrybutorami, lecz z tytułu sprzedaży na rzecz nabywców końcowych. Konsekwencją tego założenia jest dychotomiczne rozróżnienie w ustawie tzw. pośredniczących podmiotów węglowych oraz finalnych nabywców węglowych.
Pośredniczącym podmiotem węglowym, wedle definicji legalnej zawartej w art. 2 ust.1 pkt 23a ustawy, jest podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju:
- dokonujący sprzedaży, dostawy wewnątrzwspólnotowej, nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów węglowych, lub
- używający wyrobów węglowych do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów nieobjętych zwolnieniem od akcyzy, lub
- używający wyrobów węglowych do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów niepodlegających opodatkowaniu akcyzą
- który pisemnie powiadomił właściwego naczelnika urzędu skarbowego o tej działalności.
Uszczegółowieniem powyższej regulacji jest art. 16 ust. 3a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r,. zgodnie z którym podmiot zamierzający prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot węglowy, zamiast złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, jest obowiązany przed dniem rozpoczęcia tej działalności powiadomić pisemnie o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Powiadomienie powinno zawierać dane dotyczące podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, z uwzględnieniem jej rodzaju. Na podstawie art. 16 ust. 3c ustawy, dane te są bez zbędnej zwłoki publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej w formie aktualnej listy pośredniczących podmiotów węglowych.
W świetle art. 9a ust. 1 pkt 4 nie podlega opodatkowaniu akcyzą sprzedaż pomiędzy pośredniczącymi podmiotami węglowymi, jak również nabycie wewnątrzwspólnotowe i import wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy. Podlega natomiast akcyzie użycie wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy. Jednocześnie podatnik posiadający status pośredniczącego podmiotu węglowego może dokonywać czynności wymienionych w art. 31a ust. 1 ustawy, czyli użycia wyrobów węglowych przeznaczonych do celów opałowych, z zastosowaniem zwolnienia od podatku akcyzowego.
Należy zaznaczyć, że sam fakt dokonywania czynności wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 23a ustawy nie powoduje powstania obowiązku powiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot węglowy, a wykładnia systemowa przepisu art. 2 ust. 1 pkt 23a w związku z art. 16 ust. 3a ustawy prowadzi do wniosku, że brak jest możliwości uznania za pośredniczący podmiot węglowy z mocy samego prawa, bowiem wola prowadzenia działalności w przedmiotowym charakterze musi zostać wyraźnie przedstawiona właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego poprzez pisemne powiadomienie go o tej działalności. Złożenie takiego zawiadomienia jest wszakże fakultatywne i możliwość uzyskania statusu pośredniczącego podmiotu węglowego należy traktować jako prawo podatnika, z którego może on, zależnie od swojej woli, skorzystać lub nie.
Powyższą ocenę potwierdza stanowisko organów interpretacyjnych. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. 0111-KDIB3-3.4013.183.2019.1.PJ z dnia 17 października 2019 r. wskazano, że ?[?] Wnioskodawca nie ma obowiązku prowadzenia działalności jako pośredniczący podmiot węglowy, a tym samym i zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o prowadzeniu takiej działalności. Prowadzenie działalności jako pośredniczący podmiot węglowy nie jest obowiązkiem a uprawnieniem podmiotu. [?] Jednocześnie w sytuacji, w której Spółka nie złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego ww. zawiadomienia to będzie posiadać status finalnego nabywcy węglowego.?
Także w świetle szeregu interpretacji indywidualnych wydanych na gruncie analogicznych regulacji dotyczących odpowiednio statusu pośredniczącego podmiotu gazowego i finalnego nabywcy gazowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23d oraz pkt 19a ustawy, dopuścić należy wnioski tożsame do przedstawionych powyżej. Uprawniają do nich w szczególności stanowiska:
Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, który w interpretacji o sygn. IBPP4/443-437/14/BP z dnia 19 stycznia 2015 r. w stwierdził, że ?prowadzenie działalności jako pośredniczący podmiot gazowy nie jest obowiązkiem. Jednocześnie podmiot posiadający siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju, który spełnia warunki bycia takim podmiotem, ma prawo do prowadzenia działalności jako pośredniczący podmiot gazowy. Jeżeli zatem podmiot decyduje się prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot gazowy winien o tym powiadomić, przed rozpoczęcia takiej działalności, właściwego naczelnika urzędu celnego. Konkludując, to podmiot decyduje o tym czy chce prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot gazowy. [?] w przypadku, gdy Spółka nie złoży pisemnego powiadomienia do właściwego naczelnika urzędu celnego o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot gazowy, to brak podstaw do uznania jej za pośredniczący podmiot gazowy i tym samym Spółka wówczas jest finalnym nabywcą gazowym?,
Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2016 r., który w interpretacji o sygn. IPPP3/4513-60/16-3/SM za prawidłowy uznał pogląd wnioskodawcy, że ?konstrukcja definicji PPG zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 23d AkcU jest spójna z dyspozycją art. 16 ust. 3a AkcU. Ustawodawca pozostawił podmiotom swobodę wyboru w przypadku spełnienia przesłanek materialnych (pozwalających na uzyskanie statusu PPG) ? to bowiem podmiot decyduje, czy chce, czy też nie chce uzyskać status PPG? jak też Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 25 kwietnia 2014 r. IBPP4/443-8/14/EK, w której stwierdzono: ?mając zatem na uwadze powyższe stwierdzić należy, że prowadzenie działalności jako pośredniczący podmiot gazowy nie jest obowiązkiem. [?] podmiot posiadający siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju, który spełnia warunki bycia takim podmiotem, ma prawo do prowadzenia działalności jako pośredniczący podmiot gazowy […] konkludując to podmiot decyduje o tym, czy chce prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot gazowy?.
Wobec powyższego w świetle dogmatycznej wykładni przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. wolno przyjąć, że woli podatnika pozostawiono możliwość rezygnacji ze statusu pośredniczącego podmiotu węglowego.
dr Joanna Kiszka
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50
