Akcyza i Podatek Akcyzowy – Serwis ISP – Nr. 27/2020

1.  Określając w toku postępowania podatkowego wartość samochodu na potrzeby akcyzy organ nie jest związany wartością wskazaną przez podatnika w deklaracji.

Czy w przypadku, gdy organ podatkowy wezwie podatnika do wskazania okoliczności mających wpływ na zadeklarowaną przez podatnika wartość samochodu, która odbiega znacznie od ceny rynkowej, a podatnik nie udzieli takich informacji, przez co organ przystąpi do określenia podstawy opodatkowania we własnym zakresie, to czy organ jest związany wartością wskazaną przez podatnika w deklaracji? Czy ta wartość ma w ogóle znaczenie w toku postępowania?

W kwestii tej wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 5 marca 2020 r. (I SA/Rz 17/20). Jak wskazał Sąd: ?Podstawą opodatkowania jest na mocy art. 104 ust. 1 pkt 2 u.p.a. kwota jaką podatnik jest zobowiązany zapłacić za samochód osobowy.

Kwota ta to suma jaka podatnik zapłacił za samochód w wyniku jego zakupu poza granicami kraju, na terenie innego państwa członkowskiego. W większości przypadków będzie więc to kwota transakcyjna ustalona pomiędzy sprzedającym a kupującym, a następnie dokonującym wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego.

Przepisy ustawy o podatku akcyzowym zawierają jednak uprawnienie dla organów podatkowych do weryfikacji tejże ceny transakcyjnej w sytuacji, gdy podstawa opodatkowania zadeklarowana przez podatnika budzi wątpliwości, a w szczególności bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości pojazdu na rynku krajowym. Oznacza to, że jakkolwiek podstawowym kryterium określenia podstawy opodatkowania jest cena nabycia pojazdu, to jednak w ramach pojęcia kwoty jaka podatnik jest zobowiązany do zapłaty za samochód mieścić się będzie takie jej ustalenie, które spowoduje, że nie będzie ona znacznie odbiegać od średniej wartości pojazdu na rynku krajowym, jeżeli nie zachodzą szczególne przyczyny dla których jest ona obniżona.

Wynika stąd wniosek, że nie może zostać uznana za podstawę opodatkowania taka wartość transakcyjna ceny nabycia samochodu nabytego wewnątrzwspólnotowo, jeżeli bez uzasadnionej przyczyny odbiega ona znacznie od średniej wartości rynkowej tego typu pojazdu na rynku wewnętrznym.

Przepis art. 100 ust. 8 u.p.a. stanowi mianowicie, że w sytuacji gdy wysokość podstawy opodatkowania w przypadku czynności, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2, bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego.

Jest to pierwszy krok w procedurze weryfikacji wartości podstawy opodatkowania określonej przez podatnika. Polega ona po pierwsze na ustaleniu, czy zadeklarowana wartość odbiega znacznie od średniej wartości rynkowej pojazdu, po drugie, czy różnica ta mieści się w pojęciu różnicy znacznej i po trzecie, czy następuje to bez uzasadnionej przyczyny. Dopiero po spełnieniu tych trzech przesłanek organ może przejść do samodzielnego określenia wartości podstawy opodatkowania.

(?) organ miał prawo określić wartość pojazdu dla potrzeb określenia podstawy opodatkowania podatkiem akcyzowym.

Ustalając tę wartość odwołał się do średniej rynkowej wartości tego typu pojazdu na rynku krajowym. Odwołał się do wartości pojazdu nieuszkodzonego, co jest oczywiste z tego względu, że katalogi te nie określają wartości pojazdów uszkodzonych. Nie jest możliwe ustalenia wartości pojazdów uszkodzonych skoro każde uszkodzenie ma swoją własna wartość naprawy i indywidualny sposób doprowadzenia do stanu używalności. Również przepis 104 ust. 11 u.pa. definiując pojęcie średniej wartości pojazdu nakazuje brać pod uwagę stan techniczny pojazdu jedynie w sytuacji, gdy jest to możliwe do ustalenia posługując się pojęciem tego samego stanu wyposażenia i przybliżonego stanu technicznego. W przedmiotowej sprawie skarżący nie podał dokładnych wycen naprawy, określając ją ogólnie.

Przy określaniu średniej wartości rynkowej pojazdu organ zasadnie przyjął wartości pojazdu w standardowym stanie technicznym, przy uwzględnieniu danego rocznika.

Zakwestionowanie wartości podanej przez podatnika uprawnia organ do dokonania własnej wyceny. Nie musi się on już odwoływać do wartości podanej przez podatnika, która została zdyskredytowana, lecz określa wartość pojazdu bądź to posługując się katalogami Info-Ekspert, a w bardziej skomplikowanych przypadkach z udziałem rzeczoznawcy, biegłego?.

Zatem w przypadku, gdy podatnik nie wskaże okoliczności, które powodowały obniżenie wartości samochodu i organ przystąpi do określenia podstawy opodatkowania we własnym zakresie, to organ nie jest już w ogóle związany wartością wskazaną przez podatnika w deklaracjiCzy w przypadku, gdy organ podatkowy wezwie podatnika do wskazania okoliczności mających wpływ na zadeklarowaną przez podatnika wartość samochodu, która odbiega znacznie od ceny rynkowej, a podatnik nie udzieli takich informacji, przez co organ przystąpi do określenia podstawy opodatkowania we własnym zakresie, to czy organ jest związany wartością wskazaną przez podatnika w deklaracji? Czy ta wartość ma w ogóle znaczenie w toku postępowania?

W kwestii tej wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 5 marca 2020 r. (I SA/Rz 17/20). Jak wskazał Sąd: ?Podstawą opodatkowania jest na mocy art. 104 ust. 1 pkt 2 u.p.a. kwota jaką podatnik jest zobowiązany zapłacić za samochód osobowy.

Kwota ta to suma jaka podatnik zapłacił za samochód w wyniku jego zakupu poza granicami kraju, na terenie innego państwa członkowskiego. W większości przypadków będzie więc to kwota transakcyjna ustalona pomiędzy sprzedającym a kupującym, a następnie dokonującym wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego.

Przepisy ustawy o podatku akcyzowym zawierają jednak uprawnienie dla organów podatkowych do weryfikacji tejże ceny transakcyjnej w sytuacji, gdy podstawa opodatkowania zadeklarowana przez podatnika budzi wątpliwości, a w szczególności bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości pojazdu na rynku krajowym. Oznacza to, że jakkolwiek podstawowym kryterium określenia podstawy opodatkowania jest cena nabycia pojazdu, to jednak w ramach pojęcia kwoty jaka podatnik jest zobowiązany do zapłaty za samochód mieścić się będzie takie jej ustalenie, które spowoduje, że nie będzie ona znacznie odbiegać od średniej wartości pojazdu na rynku krajowym, jeżeli nie zachodzą szczególne przyczyny dla których jest ona obniżona.

Wynika stąd wniosek, że nie może zostać uznana za podstawę opodatkowania taka wartość transakcyjna ceny nabycia samochodu nabytego wewnątrzwspólnotowo, jeżeli bez uzasadnionej przyczyny odbiega ona znacznie od średniej wartości rynkowej tego typu pojazdu na rynku wewnętrznym.

Przepis art. 100 ust. 8 u.p.a. stanowi mianowicie, że w sytuacji gdy wysokość podstawy opodatkowania w przypadku czynności, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2, bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego.

Jest to pierwszy krok w procedurze weryfikacji wartości podstawy opodatkowania określonej przez podatnika. Polega ona po pierwsze na ustaleniu, czy zadeklarowana wartość odbiega znacznie od średniej wartości rynkowej pojazdu, po drugie, czy różnica ta mieści się w pojęciu różnicy znacznej i po trzecie, czy następuje to bez uzasadnionej przyczyny. Dopiero po spełnieniu tych trzech przesłanek organ może przejść do samodzielnego określenia wartości podstawy opodatkowania.

(?) organ miał prawo określić wartość pojazdu dla potrzeb określenia podstawy opodatkowania podatkiem akcyzowym.

Ustalając tę wartość odwołał się do średniej rynkowej wartości tego typu pojazdu na rynku krajowym. Odwołał się do wartości pojazdu nieuszkodzonego, co jest oczywiste z tego względu, że katalogi te nie określają wartości pojazdów uszkodzonych. Nie jest możliwe ustalenia wartości pojazdów uszkodzonych skoro każde uszkodzenie ma swoją własna wartość naprawy i indywidualny sposób doprowadzenia do stanu używalności. Również przepis 104 ust. 11 u.pa. definiując pojęcie średniej wartości pojazdu nakazuje brać pod uwagę stan techniczny pojazdu jedynie w sytuacji, gdy jest to możliwe do ustalenia posługując się pojęciem tego samego stanu wyposażenia i przybliżonego stanu technicznego. W przedmiotowej sprawie skarżący nie podał dokładnych wycen naprawy, określając ją ogólnie.

Przy określaniu średniej wartości rynkowej pojazdu organ zasadnie przyjął wartości pojazdu w standardowym stanie technicznym, przy uwzględnieniu danego rocznika.

Zakwestionowanie wartości podanej przez podatnika uprawnia organ do dokonania własnej wyceny. Nie musi się on już odwoływać do wartości podanej przez podatnika, która została zdyskredytowana, lecz określa wartość pojazdu bądź to posługując się katalogami Info-Ekspert, a w bardziej skomplikowanych przypadkach z udziałem rzeczoznawcy, biegłego?.

Zatem w przypadku, gdy podatnik nie wskaże okoliczności, które powodowały obniżenie wartości samochodu i organ przystąpi do określenia podstawy opodatkowania we własnym zakresie, to organ nie jest już w ogóle związany wartością wskazaną przez podatnika w deklaracji.

Maciej Jendraszczyk

Doradca podatkowy

Nr wpisu 12 238

Konsultant Podatkowy

w Oddziale Wielkopolskim

maciej.jendraszczyk@isp-modzelewski.pl

tel. 618483348