3. Elektronizacja wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą.
W wyniku zmian wprowadzonych na mocy ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (dalej określanej jako: „nowelizacja”) w celu implementacji dyrektywy Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019r. ustanawiającej ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego (przekształcenie), tj. tzw. „dyrektywy horyzontalnej” (dalej: „dyrektywa 2020/262”) do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej: „ustawa”) dodany został m.in. rozdział 1aa w Dziale III, w którym uregulowano wewnątrzwspólnotowe przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy z użyciem Systemu.
W drodze przedmiotowej nowelizacji wprowadzono przepisy art.46pa-art.46pg ustawy dotyczące objęcia przedmiotowych przemieszczeń monitorowaniem z użyciem Systemu EMCS, zastępujące regulacje, które obecnie zawarte są w art. 77 i art. 78 ustawy.
Nowe przepisy zakładają, że wewnątrzwspólnotowe przemieszczanie poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, od których została zapłacona akcyza odpowiednio na terytorium Polski albo na terytorium państwa członkowskiego odbywa się z użyciem Systemu, na podstawie e-SAD, a w przypadku niedostępności Systemu na podstawie dokumentu zastępującego e-SAD, jeżeli wyroby, będą przemieszczane w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej od uprawnionego wysyłającego na terytorium kraju do uprawnionego odbiorcy na terytorium państwa członkowskiego albo w ramach lub nabycia wewnątrzwspólnotowego do uprawnionego odbiorcy na terytorium kraju od uprawnionego wysyłającego na terytorium państwa członkowskiego.
Zgodnie z art.46 pb ustawy przemieszczanie rozpoczyna się z chwilą wyprowadzenia wyrobów akcyzowych z miejsca wysyłki i kończy z chwilą odbioru wyrobów akcyzowych przez uprawnionego odbiorcę w miejscu odbioru.
W zależności od przedmiotu przemieszczania – w przypadku przemieszczania wyrobów akcyzowych opodatkowanych zerową stawką akcyzy, podobnie jak w art. 41a ust. 3a ustawy, w związku z brakiem konieczności złożenia zabezpieczenia akcyzowego, przewidziano obowiązek umieszczania w projekcie e-SAD informacji na temat stosowania stawki zerowej. Jeżeli natomiast nabywane wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe są opodatkowane w Polsce stawką akcyzy inną niż zerowa, przed wyprowadzeniem takowych wyrobów z miejsca wysyłki przewidziano automatyczne odnotowanie obciążenia zabezpieczenia generalnego złożonego przez uprawnionego odbiorcę na terytorium kraju kwotą akcyzy albo kwotą akcyzy i opłaty paliwowej, wynikającymi z ilości i rodzaju przemieszczanych wewnątrzwspólnotowo wyrobów akcyzowych, albo automatyczne odnotowanie objęcia tych wyrobów zabezpieczeniem ryczałtowym, po przekazaniu złożonego na piśmie oświadczenia o zabezpieczeniu akcyzowym, którym będą objęte nabywane wewnątrzwspólnotowo przez ten podmiot wyroby akcyzowe.
Po prawidłowym wypełnieniu projektu e-SAD zgodnie z nową regulacją następuje automatycznie nadanie numeru referencyjnego i przesyłanie dokumentu do uprawnionego wysyłającego oraz do władz państwa UE właściwych dla uprawnionego odbiorcy.
Procedura ustalona w art. 46pd ustawy zakłada obowiązek przesłania do Systemu przez uprawnionego odbiorcę projektu raportu odbioru niezwłocznie po przeprowadzeniu kontroli celno-skarbowej odbieranych wyrobów akcyzowych, a w przypadku nieotrzymania do momentu zakończenia przemieszczania wyrobów informacji o zamiarze przeprowadzenia takiej kontroli w miejscu odbioru – przy zakończeniu przemieszczania wyrobów akcyzowych –nie później jednak niż w terminie 5 dni roboczych, licząc od dnia zakończenia przemieszczania. Przy czym, podobnie jak w przypadku procedury zawieszenia poboru akcyzy,
zakończenie przemieszczania uznaje się za dokonane z chwilą wpisu do ewidencji wyrobów odebranych przez odbiorcę.
Po prawidłowym uzupełniniu projektu raportu odbioru oraz złożeniu deklaracji uproszczonej i zapłaceniu akcyzy od nabytych wyrobów akcyzowych, a także złożeniu do właściwego naczelnika urzędu skarbowego informacji oraz obliczeniu i wpłaceniu opłaty paliwowej, której termin zapłaty w wyniku nowelizacji został zrównany z terminem zapłaty akcyzy, art. 46pd ust.7 ustawy przewiduje automatyczne odnotowanie zwolnienia zabezpieczenia generalnego uprawnionego odbiorcy z obciążenia albo automatyczne odnotowanie zwolnienia wyrobów akcyzowych z objęcia ich zabezpieczeniem ryczałtowym uprawnionego odbiorcy.
Jeśli jednak wyroby akcyzowe są nabywane wewnątrzwspólnotowo przez polskiego uprawnionego odbiorcę będącego jednocześnie podmiotem prowadzącym skład podatkowy i są przez niego wprowadzane do składu podatkowego oraz obejmowane procedurą zawieszenia poboru akcyzy, wówczas – w świetle art.46pd ust. 6 ustawy – zweryfikowany raport odbioru stanowi podstawę do jednoczesnego automatycznego odnotowania w Systemie: zwolnienia z obciążenia zabezpieczenia generalnego albo zwolnienia odebranych wyrobów akcyzowych z objęcia ich zabezpieczeniem ryczałtowym – w związku z zakończonym przemieszczaniem wyrobów oraz jednoczesnego obciążenia zabezpieczenia generalnego kwotą akcyzy lub kwotą akcyzy i opłaty paliwowej, wynikającymi z ilości i rodzaju odebranych wyrobów akcyzowych albo objęcia odebranych wyrobów zabezpieczeniem ryczałtowym albo objęcia tych wyrobów zwolnieniem z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego – w związku z objęciem tych wyrobów procedurą zawieszenia poboru akcyzy w składzie podatkowym.
Szczególne rozwiązanie ustanowione w art.46pd ust.9 ustawy odniesiono do sytuacji, gdy raport odbioru potwierdza odbiór większej ilości wyrobów akcyzowych niż określona w dokumencie e-SAD i przewidziano odpowiednio automatyczne obciążenie zabezpieczenia generalnego uprawnionego odbiorcy na terytorium kraju kwotą akcyzy lub kwotą akcyzy i opłaty paliwowej, wynikającymi z ilości oraz rodzaju odebranych wyrobów akcyzowych stanowiących nadwyżkę (gdy podmiot posiada odpowiednią wolną kwotę zabezpieczenia generalnego, która może być wykorzystana) albo automatyczne odnotowanie objęcia tych wyrobów zabezpieczeniem ryczałtowym.
Na podstawie art.46pe ustawy, gdy w momencie zakończenia przemieszczania System jest niedostępny lub do tego momentu nie uzyskano e-SAD, uprawniony odbiorca na terytorium kraju powinien przedstawić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 5 dni od dnia zakończenia przemieszczania, dokument zastępujący raport odbioru, potwierdzający, że przemieszczanie zostało zakończone. Jednocześnie naczelnik urzędu skarbowego obowiązany jest przesłać dokument zastępujący raport odbioru po jego uzyskaniu właściwym dla uprawnionego władzom państwa UE, chyba że poweźmie informację, że dostępność Systemu zostanie niezwłocznie przywrócona.
W przypadku braku raportu odbioru w nowym art.46pf ustawy przewidziano możliwość zastosowania alternatywnego dowodu potwierdzającego dostarczenie wyrobów akcyzowych przemieszczanych na podstawie e-SAD do uprawnionego odbiorcy w państwie członkowskim przeznaczenia.
Nowelizacja weszła w życie zasadniczo z dniem 1 stycznia 2022 r., niemniej zgodnie z art.19 pkt 6 nowelizacji przedstawione wyżej art.46pa-art.46pg ustawy wejdą w życie dopiero z dniem 13 lutego 2023 r.
dr Joanna Kiszka
Konsultant podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl tel. (32) 259 71 50
