2. Zwrot akcyzy od samochodu osobowego będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy a jego rejestracja
Na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
, zwanej dalej ustawą – Prawo o ruchu drogowym, dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu
samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub
przyczepy jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe.
Zgodnie natomiast z art. 72 ust. 1 pkt 6a i ust. 1b ww. ustawy rejestracji dokonuje
się na podstawie dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokumentu potwierdzającego brak
obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju albo zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy, w rozumieniu
przepisów o podatku akcyzowym, jeżeli samochód osobowy lub pojazd rodzaju „samochodowy inny”, podrodzaj
„czterokołowiec” (kategoria homologacyjna L7e) lub podrodzaj „czterokołowiec lekki” (kategoria homologacyjna L6e)
został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy.
W przypadku nabycia samochodu osobowego lub pojazdu, o których mowa w ust. 1 pkt 6a,
od wyspecjalizowanego salonu sprzedaży w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, dokument potwierdzający zapłatę
akcyzy na terytorium kraju może być zastąpiony oświadczeniem wyspecjalizowanego salonu sprzedaży, że posiada
oryginał lub kopię dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju od tego samochodu osobowego lub
pojazdu (ust. 1b art. 72 ustawy – Prawo o ruchu drogowym).
Stosownie do art. 74 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym czasowej rejestracji
pojazdu dokonuje, w przypadkach określonych w ust. 2, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania
(siedzibę) właściciela pojazdu, wydając pozwolenie czasowe i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne.
W myśl art. 74 ust. 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym czasowej rejestracji dokonuje
się:
1. z urzędu – po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu;
2. na wniosek właściciela pojazdu – w celu umożliwienia:
- wywozu pojazdu za granicę,
- przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, - przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub
naprawy;
3. na wniosek jednostki uprawnionej lub jednostki badawczej producenta pojazdu,
przedmiotu wyposażenia lub części – w celu umożliwienia odpowiednich badań
Z powyższych przepisów wynika, że jednym z warunków umożliwiających zwrot akcyzy od
samochodu osobowego będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy albo eksportu jest brak jego rejestracji na
terytorium kraju.
Użyte w art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym
sformułowanie, że zwrot zapłaconej akcyzy przysługuje jeżeli samochód osobowy nie był zarejestrowany „na terytorium
kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym w momencie dokonywania jego dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu”
oznacza, że w momencie wywozu samochodu za granicę samochód nie tylko nie jest zarejestrowany, ale i nie był
zarejestrowany na terytorium kraju w przeszłości.
Zatem należy stwierdzić, że w przypadku gdy nabywca zakupi samochody osobowe, od
których została zapłacona w Polsce akcyza a następnie niezarejestrowane przemieści na terytorium kraju do klienta
zagranicznego z Unii Europejskiej albo spoza UE, tj. dokona ich dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu będzie
uprawniony do wystąpienia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o zwrot kwoty akcyzy na podstawie art. 107
ustawy o podatku akcyzowym. Przy czym, ubiegając się o zwrot będzie musiał zastosować się do dyspozycji zawartych w
art. 107 ustawy oraz rozporządzenia. Zaznaczyć należy, że o zasadności zwrotu podatku rozstrzyga właściwy naczelnik
urzędu skarbowego, o którym mowa w art. 107 ust. 5ustawy.
Ustawa o podatku akcyzowym w zakresie opodatkowania samochodów osobowych podatkiem
akcyzowym, nie rozróżnia typów rejestracji, o których mowa w ustawie – Prawo o ruchu drogowym. Natomiast przepis
art. 72 ust. 1 ustawy o ruchy drogowym zawiera ogólną normę odnoszącą się do każdej rejestracji, a więc również i do
rejestracji czasowej pojazdu, o której mowa w art. 74 tej ustawy. Zarówno przy rejestracji czasowej jak i
rejestracji pojazdu, o których mowa w art. 72 i 74 ustawy o ruchu drogowym, warunkiem dokonania takiej rejestracji
jest wymóg uprzedniej zapłaty akcyzy. Bez znaczenia jest także, w przypadku rejestracji czasowej dla celów
podatkowych, cel dokonania takiej rejestracji (np. wywóz pojazdu za granicę lub tymczasowe dopuszczenie do ruchu
drogowego).
Gdyby wolą ustawodawcy, dla potrzeb podatku akcyzowego, było takie rozróżnienie
pojęcia „rejestracji” to wskazałby to w ustawie przez doprecyzowanie o jaki rodzaj rejestracji chodzi. Natomiast w
sytuacji gdy ustawodawca posłużył się ogólnym pojęciem „rejestracji” – czyli wpisanie kogoś lub czegoś (w tym
przypadku samochodu) do odpowiedniego rejestru zgodnie z przepisami o ruchu drogowym – bez odwoływania się do
poszczególnych rodzajów rejestracji przewidzianych w tych przepisach, to przyjęcie, że w art. 107 ustawy mowa jest
wyłącznie o rejestracji stałej albo też o czasowej ale bez uwzględnienia rejestracji, o której mowa w art. 74 ust. 2
pkt 2 lit. a ustawy o ruchu drogowy, jest bezzasadne.
Powyższa argumentacja znajduje potwierdzenie między innymi
w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (por. wyrok WSA z dnia 10 lutego 2016 r., sygn. akt. III
SA/Po 296/15), który podtrzymuje decyzję organów podatkowych o odmowie dokonania zwrotu akcyzy. Powołując się na
uzasadnienie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok NSA z dnia 30 października 2014 r., sygn. akt I GSK
124/13, CBOSA oraz wyrok NSA z dnia 18 maja 2011 r., sygn. akt I OSK 1168/10, CBOSA), WSA zauważył w tym orzeczeniu,
że przepis art. 72 ust. 1ustawy – Prawo o ruchu drogowym zawiera ogólną normę odnosząca się do każdej rejestracji, a
więc również i do rejestracji czasowej pojazdu, o której mowa w art. 74 tej ustawy: „Gdyby rzeczywiście zamiarem
racjonalnie działającego ustawodawcy miało być zróżnicowanie określonych w art. 107 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu
drogowym skutków prawnopodatkowych rejestracji stałej oraz rejestracji czasowej, to z pewnością wyraziłby swoją wolę
w omawianej kwestii w zdecydowanie inny sposób, niż to uczynił”.
Podobne stanowisko Sąd przyjął również w wyroku z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. akt
III Sa/Po 324/15. Ponadto, w wyroku NSA z dnia 22 września 2016 r., sygn. akt I GSK 896/15, oddalającym skargę
kasacyjną w przedmiocie odmowy zwrotu podatku akcyzowego, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w odniesieniu do
instytucji rejestracji ” (…) ustawa o podatku akcyzowym nie wprowadza w tej kwestii jakiegokolwiek zróżnicowania
na rejestrację czasową albo rejestrację stałą. Językowe brzmienie przepisu wskazuje, że prawo zwrotu podatku
akcyzowego warunkowane jest tym, aby samochód osobowy był pojazdem wcześniej w ogóle niezarejestrowanym na
terytorium kraju”.
Należy pamiętać iż dokonanie jakiejkolwiek rejestracji samochodu – również
rejestracji czasowej – wyklucza zatem możliwość zwrotu akcyzy w świetle przepisu art. 107 ust. 1 ustawy o podatku
akcyzowym. W związku z powyższym, jeśli nabywca dokona wewnątrzwspólnotowej dostawy albo eksportu samochodu
osobowego, który został uprzednio czasowo zarejestrowany na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym,
nie spełni on wszystkich warunków, o których mowa w ww. przepisie, a co za tym idzie, zwrot akcyzy nie będzie mu
przysługiwał.
Malwina Sik
konsultant prawny
aplikant
adwokacki
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel.
(22) 517 30 67
