Akcyza i Podatek Akcyzowy – Serwis ISP – Nr. 7/2018

2. Zmiany w systemie monitorowania drogowego przewozu tzw. towarów wrażliwych – wykorzystanie danych geolokalizacyjnych

System monitorowania drogowego przewozu tzw. towarów wrażliwych poddawany jest
kolejnym modyfikacjom. W dniu 1 sierpnia 2018 r. podpisana została przez Prezydenta RP ustawa z dnia 15 czerwca 2018
r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (dalej określana jako:
?nowelizacja?), przewidująca m.in. zwiększenie efektywności systemu poprzez wykorzystanie danych geolokalizacyjnych.
 

W drodze przedmiotowej nowelizacji wprowadzono nowe środki techniczne służące do
monitorowania przewozu towarów, w postaci tzw. ?lokalizatora? oraz zewnętrznego systemu lokalizacji.

W wyniku zmian system monitorowania drogowego przewozu towarów składa się z dwóch
podstawowych komponentów: teleinformatycznego rejestru prowadzonego przez Szefa KAS oraz telekomunikacyjnego
urządzenia końcowego wyposażonego w moduł GPS, GALILEO lub GLONASS z oprzyrządowaniem i oprogramowaniem, które
umożliwia bieżące nadzorowanie trasy przewozu towarów. W rejestrze gromadzone będą dane geolokalizacyjne środka
transportu wykonującego przewóz towaru. Dane te będą poddawane analizie przez powołane do tego jednostki, a wyniki
analizy będą przekazywane na bieżąco Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, w celu podejmowania decyzji np. o
przeprowadzeniu kontroli.
W związku z powyższymi zmianami, w art. 2 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie
monitorowania drogowego przewozu towarów (dalej ?ustawa?) dodano pkt 2a zawierający pojęcie lokalizatora,
rozumianego jako telekomunikacyjne urządzenie końcowe wykorzystujące technologie pozycjonowania satelitarnego i
transmisji danych, na którym zainstalowano oprogramowanie udostępnione nieodpłatnie przez Szefa KAS służące do
monitorowania trasy przewozu towaru.

Wprawdzie mocą nowego art.10a ustawy, na przewoźników nałożono obowiązek wyposażenia
środków transportu w przedmiotowe lokalizatory, niemniej równocześnie przewidziano, że zamiast danych z
lokalizatorów możliwe będzie wykorzystanie danych z systemów lokalizacji obecnie użytkowanych przez przewoźników,
nazywanych w nowelizacji ?zewnętrznymi systemami lokalizacji?. Istotne jest bowiem jedynie to, by w trakcie całej
trasy przewozu towaru objętego zgłoszeniem, zapewnione było przekazywanie aktualnych danych geolokalizacyjnych
środka transportu objętego tym zgłoszeniem.

Dlatego też wedle znowelizowanej ustawy obowiązkiem kierującego będzie uruchomienie
(włączenie bez możliwości wyłączenia w trakcie realizacji przewozu) lokalizatora przed rozpoczęciem przewozu albo
niezwłocznie po wjeździe na terytorium kraju. Kierujący jest również obowiązany do wyłączenia lokalizatora po
dokonaniu przewozu towarów i dostarczeniu ich do miejsca przeznaczenia albo wyjazdu z terytorium kraju.
Niedopełnienie obowiązku włączenia lokalizatora i jego wyłączenie przez kierującego przed dostarczeniem towaru do
miejsca przeznaczenia na terytorium kraju albo zakończenia przewozu na terytorium kraju będzie sankcjonowane grzywną
przewidzianą w art. 32 ust. 1 ustawy. W przypadku gdy towary znajdujące się w jednym środku transportu będą miały
być dostarczone do kilku miejsc przeznaczenia (jednego lub kilku podmiotów odbierających) na terytorium kraju,
kierujący winien wyłączyć lokalizator dopiero z chwilą dostarczenia towarów do ostatniego miejsca przeznaczenia na
terytorium kraju.
W dodanym do art.2 ustawy pkt 15a, jako ?zewnętrzny system lokalizacji? zdefiniowano ?system
używany przez przewoźnika gromadzący dane geolokalizacyjne środka transportu przekazywane z zainstalowanego w tym
środku transportu urządzenia wykorzystującego technologie pozycjonowania satelitarnego i transmisji danych?.

W celu prawidłowej realizacji powyższych zadań, przewoźnicy zobowiązani zostali do
uzupełnienia zgłoszenia przewozu towaru o indywidulany numer lokalizatora albo urządzenia zainstalowanego w środku
transportu. Ponadto przyjęto, że przewoźnik, który nie  zapewni przekazywania aktualnych danych geolokalizacyjnych
środka transportu objętego tym zgłoszeniem w trakcie całej trasy przewozu towaru objętego zgłoszeniem. będzie
podlegał karze w wysokości 10 000 zł. Jeżeli jednak w trakcie kontroli przewozu towaru stwierdzone zostanie
nieprawidłowe funkcjonowanie lokalizatora albo zewnętrznego systemu lokalizacji i kierujący będzie kontynuował
przewóz albo lokalizator nie zostanie włączony lub wyłączony przez kierującego, wówczas zgodnie ze znowelizowaną
ustawą, kara grzywny w wysokości od 5000 zł do 7500 zł może zostać nałożona na kierującego.

W wyniku nowelizacji, dane geolokalizacyjne co do zasady będą przechowywanie nie
dłużej niż przez 12 miesięcy, licząc od daty zakończenia przewozu towaru, chyba że przed upływem tego terminu
wszczęte zostanie postępowanie administracyjne, w którym dane te okażą się niezbędne; wówczas przedmiotowe dane będą
mogły być przechowywane przez dłuższy okres, ale tylko do czasu prawomocnego zakończenia tego postępowania.
Dodatkowo nowym przepisem (ust. 5a) nałożono na Szefa KAS obowiązek przeglądu baz danych w celu usunięcia zbędnych
danych. Przepis ten określa, że przegląd winien być dokonywany nie rzadziej niż raz na 3 miesiące.

Nowelizacja  wchodzi w życie zasadniczo z dniem 1 października 2018 r., niemniej od
dnia następującego po jej ogłoszeniu w Dz.U. będą obowiązywały przepisy dotyczące m.in. nieodpłatnego udostępnienia
przez KAS oprogramowania służącego do monitorowania trasy przewozu towaru. Z kolei z dniem 1 stycznia 2019 r. wejdą
w życie przepisy penalizujące niewykonanie przewidzianych ustawą obowiązków.  

dr Joanna Kiszka
Konsultant
podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel.
(32) 259 71 50