Śmierć przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną rodzi szereg skutków prawnych, w tym również w zakresie podatku od towarów i usług (VAT). Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Śmierć przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną powoduje ustanie bytu prawnego tego podmiotu, a tym samym utratę statusu podatnika VAT. W konsekwencji działalność gospodarcza prowadzona przez zmarłego przedsiębiorcę nie podlega opodatkowaniu VAT-em.
W przypadku gdy w skład masy upadłości zmarłego przedsiębiorcy wchodzą nieruchomości, syndyk masy upadłości może je wynajmować w celu generowania środków na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 stycznia 2025 r. (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.794.2024.4.AK), najem nieruchomości przez syndyka, będących składnikiem masy upadłości zmarłego, po ogłoszeniu upadłości, nie podlega opodatkowaniu VAT-em.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług. W przypadku najmu nieruchomości przez syndyka masy upadłości zmarłego przedsiębiorcy, brak jest podstaw do wystawienia faktury VAT, ponieważ syndyk nie jest podatnikiem VAT w rozumieniu ustawy.
Analogicznie, syndyk nie ma obowiązku wystawiania rachunku na podstawie art. 87 Ordynacji podatkowej, ponieważ obowiązek ten ciąży na podatniku prowadzącym działalność gospodarczą, a syndyk takim podmiotem nie jest.
Reasumując najem nieruchomości należących do zmarłego przedsiębiorcy, dokonywany przez syndyka masy upadłości, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Syndyk nie ma również obowiązku wystawiania faktur VAT ani rachunków w związku z tym najmem.
