Nowe uprawnienia dla Krajowej Administracji Skarbowej w związku z uchwaleniem ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw¹ wprowadza nowe narzędzia do walki z szarą strefą i wyłudzeniami podatku od towarów i usług. Dodatkowo zmiany mają na celu m.in. poprawę systemu egzekwowania zaległości podatkowych oraz zwalczanie karuzel podatkowych.

 

1. Nabycie sprawdzające

Na mocy ustawy z dnia 29 października 2021 r. do ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej² dodano w dziale V rozdział 1b.

Zawiera on przepisy wprowadzające nowy rodzaj kontroli, tj. nabycie sprawdzające. Jest ono dokonywane w miejscu sprzedaży towarów lub świadczenia usług przez sprawdzanego. Polega na nabyciu towarów lub usług przez sprawdzającego w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego w zakresie:

• ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących;
• wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.

Na podstawie nowego art. 94l ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. sprawdzającym może być:

• osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), wykonująca czynności służbowe w jednostce organizacyjnej, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 4 albo 5 (tj. w urzędzie skarbowym albo w urzędzie celno-skarbowym lub podległym oddziale celnym);
• funkcjonariusz pełniący służbę w jednostce organizacyjnej, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 5 (tj. w urzędzie celno-skarbowym lub podległym oddziale celnym).

Sprawdzający będzie wykonywać czynności kontrolne na podstawie legitymacji służbowej oraz stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego.

Zgodnie z art. 94v naczelnik urzędu skarbowego i naczelnik urzędu celno-skarbowego może dokonywać nabycia sprawdzającego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadku gdy przedmiotem nabycia w ramach nabycia sprawdzającego jest towar, wówczas jest on niezwłocznie zwracany sprawdzanemu wraz z paragonem fiskalnym dokumentującym jego sprzedaż. Mogą się zdarzyć sytuacje, w których towar nie będzie podlegał zwrotowi z uwagi na jego rodzaj lub szczególne właściwości uniemożliwiające ponowną sprzedaż. Zwrotowi nie podlega również towar stanowiący dowód popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego, podlegający zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów.

Z kolei gdy przedmiotem nabycia sprawdzającego jest usługa, wówczas nie podlega ona zwrotowi. Jeżeli usługa, za którą sprawdzający zapłacił, nie została wykonana, sprawdzany jest obowiązany do zwrotu otrzymanej zapłaty.

Nabycie sprawdzające kończy się sporządzeniem notatki służbowej, w przypadku gdy nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Protokół jest natomiast sporządzany wtedy, gdy:

1. w toku nabycia sprawdzającego stwierdzono naruszenie w zakresie wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków określonych w art. 94k ustawy z dnia 16 listopada 2016 r.;
2. towar nie podlega zwrotowi, ponieważ z uwagi na jego rodzaj lub szczególne właściwości nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż, albo odstąpiono od zwrotu towaru stanowiącego dowód popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego, podlegającego zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów;
3. nabycie sprawdzające dotyczy usługi;
4. sprawdzający odmówił:
   1. przyjęcia zwracanego towaru,
   2. zwrotu otrzymanej zapłaty za zwracany towar,
   3. przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż zwracanego towaru.

 

2. Tymczasowe zajęcie ruchomości

Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. została dodatkowo rozszerzona o kolejne narzędzie, określone w dziale V w rozdziale 1c, czyli tymczasowe zajęcie ruchomości w celu zwiększenia efektywności egzekucji administracyjnej należności pieniężnych w toku wykonywania przez funkcjonariusza kontroli celno-skarbowej. Funkcjonariusz będzie miał prawo do dokonania tymczasowego zajęcia ruchomości należącej do podatnika (np. samochód, biżuteria, komputer itp.). Czas trwania zajęcia ruchomości nie będzie mógł być dłuższy niż 96 godzin od chwili podpisania protokołu tymczasowego zajęcia ruchomości przez funkcjonariusza dokonującego tego zajęcia.

Rozwiązanie to będzie stosowanie do egzekucji należności pieniężnych objętych tytułami wykonawczymi przekraczającymi łącznie 10 tys. zł. Przy czym zastrzeżono, że tymczasowemu zajęciu nie podlegają ruchomości o wartości znacznie przewyższającej kwotę potrzebną do zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności.

Funkcjonariusz nie dokona tymczasowego zajęcia ruchomości w przypadku:

• gdy zobowiązany okazał funkcjonariuszowi dowody stwierdzające wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku, odroczenie terminu wykonania obowiązku albo rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnych;
• gdy ruchomości podlegają wyłączeniu lub zwolnieniu z egzekucji administracyjnej;
• zwierząt oraz ruchomości ulegających łatwemu zepsuciu.

Zajęta tymczasowo ruchomość zostaje wpisana przez funkcjonariusza do protokołu tymczasowego zajęcia ruchomości.

 

3. Działalność analityczna Szefa KAS

Na mocy art. 15a dodanego do ustawy z dnia 16 listopada 2021 r. Szef KAS (który jest sekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów i któremu podlegają KAS oraz izby administracji skarbowej) w ramach działalności analitycznej może podejmować działania informujące podatnika o ryzyku występowania w obrocie towarami lub usługami dostarczanymi temu podatnikowi lub jego kontrahentowi co najmniej jednego dostawcy mogącego odgrywać rolę znikającego podatnika.

Znikającym podatnikiem jest podmiot zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług, który z zamiarem popełnienia oszustwa nabywa towary lub usługi i zbywa je jako opodatkowane podatkiem od towarów i usług, lecz nie wpłaca podatku od towarów i usług do właściwego urzędu skarbowego.

Ujawnienie przez Szefa KAS podatnikowi danych kontrahentów mogących odgrywać rolę znikającego podatnika nie narusza przepisów o tajemnicy skarbowej oraz przepisów o tajemnicy przedsiębiorstwa. Ponadto podatnik, względem którego Szef KAS podjął powyższe działania informujące, może wystąpić do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o przeprowadzenie kontroli podatkowej w zakresie przedmiotu tych działań informujących.

 

Przypisy

¹     W dniu 2 listopada 2021 r. ustawę przekazano do podpisu Prezydentowi RP. Zob. druk sejmowy nr 1532, przebieg procesu legislacyjnego: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1532, tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu: https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/1532_u.htm, dostęp: 22.11.2021. Dalej: ustawa z dnia 29 października 2021 r.

²     Tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 422 ze zm., dalej: ustawa z dnia 16 listopada 2016 r.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu