Obywatelstwo i miejsce zamieszkania darczyńcy a zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla członków najbliższej rodziny

     Czy w przypadku otrzymania darowizny od rodzica, który nie ma polskiego obywatelstwa i nie mieszka na terytorium RP, możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn?

     Kwestia ta została poruszona w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 listopada 2020 r. (0111-KDIB2-2.4015.80.2020.1.PB), w której stwierdzono: ?Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1813, ze zm.) ? podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

     W myśl art. 2 tej ustawy ? nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

     Stosownie do treści art. 3 pkt 1 ww. ustawy ? podatkowi nie podlega nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

     Jak z powyższych przepisów wynika, nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:

• nabywane rzeczy znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
• nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą; jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

     Natomiast nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:

• nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą, jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca nie jest obywatelem polskim lub nie ma miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
• nabywane rzeczy ruchome znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale w dniu nabycia zarówno darczyńca jak i obdarowany nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

     Uogólniając, należy stwierdzić, że ustawodawca w ustawie o podatku od spadków i darowizn określił dwa samoistne stany prawne ? normujące odmienne zdarzenia ? w zakresie przysporzenia majątkowego, z którymi prawo wiąże powstanie obowiązku podatkowego. Pierwszy, określony w treści art. 1 ww. ustawy, odnosi się do nabycia rzeczy lub praw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od obywatelstwa czy też miejsca zamieszkania uprawnionej osoby fizycznej.

     Drugi stan prawny, określony w art. 2 cyt. ustawy, odnosi się do posiadania obywatelstwa polskiego lub miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawodawca jako wiodącą przyjął zasadę domicylu, zgodnie z którą obowiązek podatkowy ciąży na osobie mającej stałe miejsce zamieszkania w Polsce, nawet gdy chodzi o nabycie rzeczy lub praw majątkowych za granicą. Drugą zaś z zasad w zakresie przedmiotu opodatkowania jest zasada obywatelstwa i miejsca stałego pobytu, stosownie do której obowiązek podatkowy powstaje z momentem otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny, jeżeli nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

     Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest obywatelem Ukrainy, na stałe mieszkającym w Rzeczypospolitej Polskiej od 6 lat. Obecnie posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, wydanego przez Wojewodę (?). Wnioskodawca rozlicza wszelkie podatki w Urzędzie Skarbowym (?). Wnioskodawca zamierza otrzymać darowiznę w formie środków pieniężnych od matki, będącej obywatelką Ukrainy oraz zamieszkałej na stałe na terenie Ukrainy. Matka Wnioskodawcy nie posiada żadnych uprawnień do zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Darowizna będzie wysłana w formie przelewu bankowego w Euro z konta bankowego na Ukrainie na konto bankowe w Polsce. Wartość darowizny, czyli kwota przelewu, przekroczy 10000 Euro, czyli przekroczy 9637 zł, biorąc pod uwagę obecny oraz historyczny kurs walut.

     Dokonując analizy przedmiotowej sprawy w pierwszej kolejności należy zauważyć, iż przedmiot darowizny, który mają stanowić środki pieniężne, w chwili zawarcia umowy nie będzie znajdował się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z treści wniosku jasno wynika, iż darowana Wnioskodawcy suma pieniężna zostanie mu przekazana w formie przelewu z rachunku bankowego matki, prowadzonego w banku na terenie Ukrainy. Matka Wnioskodawcy jest obywatelką Ukrainy oraz zamieszkuje na stałe na terenie Ukrainy. W przedmiotowej sprawie nie znajdzie zatem zastosowania art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten bowiem dotyczy rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

     Należy jednak wskazać, iż na mocy art. 2 ww. ustawy, przedmiotem ustawy o podatku od spadków i darowizn objęte jest również nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą. Jednakże, powołany przepis ma zastosowanie tylko wówczas, gdy w chwili zawarcia umowy darowizny (lub otwarcia spadku) nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

      (?) Stosownie do art. 4a ust. 1 ww. ustawy ? zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia ? w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1? udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

     Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060).

     Należy podkreślić, że w przypadku darowizny środków pieniężnych oba warunki wskazane w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy muszą być spełnione łącznie, aby można było zastosować zwolnienie?.

     Reasumując należy stwierdzić, że obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymania darowizny, a w konsekwencji możliwość korzystania ze zwolnienia z tego podatku dla członków najbliższej rodziny, jest uzależniony od tego, aby przedmiot darowizny w momencie zawarcia umowy darowizny znajdował się na terytorium RP lub od tego, aby obdarowany był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ? jeżeli przedmiot darowizny w momencie zawarcia umowy nie znajduje się na terytorium RP. Przepisy ustawy nie zawierają wyłączenia w przypadkach, gdy darczyńca nie ma polskiego obywatelstwa lub nie mieszka na terytorium RP, w związku z powyższym fakt, że darczyńca nie ma polskiego obywatelstwa lub nie mieszka na terytorium RP nie wyklucza możliwości skorzystania z przedmiotowego zwolnienia.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu