Opłata od opakowań objętych systemem kaucyjnym na gruncie VAT

Z dniem 13 października 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi ora niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1852). Ustawą wprowadzono zmiany m.in. w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2023 r. poz. 1570) oraz ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1658).

Zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r., które weszły w życie z dniem 13 października 2023 r. (art. 29a ust. 11a, ust.12a i ust. 12b oraz art. 109 ust. 11ia – ust. 11ic) mają zastosowanie wyłącznie do opakowań wielokrotnego użytku oraz do wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 49 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. przez opakowania wielokrotnego użytku rozumie się opakowanie, o którym mowa w poz. 3 załącznika nr 1a do ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, objęte systemem kaucyjnym w rozumieniu art. 8 pkt 13a tej ustawy. W poz. 3 załącznika nr 1a do ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. wymieniono butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra. Tym samym nowelizacja w zakresie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. dotyczy wyłącznie butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra objętych systemem kaucyjnym. Nie dotyczą one opakowań jednorazowych, np. puszek i butelek z tworzywa sztucznego, nawet jeśli te mogą być objęte zasadami systemu kaucyjnego.

Przez wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje (art. 2 pkt 50 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.) rozumie się podatnika będącego podmiotem, o którym mowa w art. 8 pkt 21a lub 21b ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r., tj.

1. wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje – przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa w załączniku nr 1a do tej ustawy, będących napojami, z wyłączeniem sprzedaży bezpośredniej polegającej na dostarczaniu napojów w opakowaniach przez wprowadzającego bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje (pkt 21a),
2. wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje – przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w opakowaniach na napoje wielokrotnego użytku, o których mowa w poz. 3 załącznika nr 1a do ustawy, będących napojami, dokonujący wyłącznie sprzedaży bezpośredniej polegającej na dostarczaniu napojów w opakowaniach przez wprowadzającego bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje do miejsca ustalonego między tym wprowadzającym a nabywającym i jednocześnie odbieraniu przez tego wprowadzającego opakowań po produktach tego samego rodzaju, wprowadzonych do obrotu przez tego samego wprowadzającego,

• uczestniczącego w systemie kaucyjnym w rozumieniu art. 8 pkt 13a tej ustawy.

W zakresie systemu kaucyjnego w art. 9 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. wskazano, że:

1. Opakowania, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy zmienianej w art. 1, w których produkty będące napojami zostały wprowadzone do obrotu przez wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje lub wprowadzających bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje przed dniem przystąpienia do systemu kaucyjnego, mogą być wykorzystywane do momentu ich zużycia, zwrotu lub wyczerpania zapasów.
2. Za opakowania, o których mowa w ust. 1, nie pobiera się kaucji.
3. Przedsiębiorcy, którzy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy utworzyli system pobierania i zwracania kaucji za opakowania, w tym zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy zmienianej w art. 1, mogą prowadzić ten system do dnia 31 grudnia 2024 r. na zasadach dotychczasowych, przy czym opakowania, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy zmienianej w art. 1, w których produkty będące napojami zostały wprowadzone do obrotu przez wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje lub wprowadzających bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje przed dniem 1 stycznia 2025 r., mogą być zbierane, a pobrana kaucja może być zwracana na zasadach dotychczasowych po tym terminie, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2025 r.

Z powyższego przepisu można wnioskować, że system kaucyjny obowiązywać będzie od dnia 1 stycznia 2025 r. Tym samym, rodzi się wątpliwość, czy pomimo że nowelizacja weszła w życie z dniem 13 października 2023 r. to faktycznie zmienione przepisy ustawy z dnia 11marca 2004 r. będą miała zastosowanie dopiero od daty obowiązywania systemu kaucyjnego, tj. od dnia 1 stycznia 2025 r.