W dniu 4 czerwca 2020 r. w sprawie C?430/19 TSUE orzekał w sprawie dotyczącej rozliczenia podatku VAT w przypadku, gdy kontrahenci podatnika dopuścili się oszustwa podatkowego.
Jedną z najważniejszych kwestii rozważanych przez TSUE, istotnych również z perspektywy postępowań przed krajowymi organami podatkowymi oraz sądami administracyjnymi, była odpowiedź na pytanie, czy w przypadku istnienia zwykłych, nieudowodnionych podejrzeń krajowego organu podatkowego co do rzeczywistego dokonania transakcji gospodarczych, w wyniku których wystawiono fakturę, z punktu widzenia zasady neutralności podatkowej i pewności prawa, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, aby podatnikowi będącemu odbiorcą owej faktury odmówiono możliwości skorzystania z prawa do odliczenia VAT, gdy nie jest on w stanie przedstawić ? poza rzeczoną fakturą ? innych dowodów na rzeczywisty charakter dokonanych transakcji gospodarczych. TSUE podkreślił przede wszystkim rolę organów podatkowych, które są zobowiązane wykazać, w świetle obiektywnych przesłanek i bez wymagania od odbiorcy faktury, aby dokonał ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że odbiorca faktury wiedział lub powinien był wiedzieć, iż transakcja mająca stanowić podstawę prawa do odliczenia wiązała się z oszustwem w zakresie VAT. Dalej w przedmiocie samego odliczenia i wiedzy nabywcy towarów o oszustwach podatkowych dokonywanych przez dostawcę, TSUE wskazał, iż nawet jeśli taki podatnik (nabywca, odbiorca faktury), gdy posiada informacje pozwalające podejrzewać istnienie nieprawidłowości lub oszustwa, może być zobowiązany do uzyskania informacji o podmiocie, od którego zamierza nabyć towary lub usługi, aby upewnić się co do jego wiarygodności, to jednak właściwe krajowe organy podatkowe nie mogą w sposób generalny wymagać, żeby podatnik ten badał, czy wystawca faktury za towary lub usługi, których odliczenie ma dotyczyć, dysponuje danymi towarami i jest w stanie je dostarczyć oraz czy wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty VAT, w celu upewnienia się, że podmioty działające na wcześniejszych etapach obrotu nie dopuszczają się nieprawidłowości lub oszustwa, ani żeby podatnik ten posiadał potwierdzające to dokumenty (teza 47). TSUE podkreślił, że przedstawienie takich dodatkowych dokumentów nie jest przewidziane w art. 178 lit. a) dyrektywy VAT i może naruszyć w sposób nieproporcjonalny korzystanie z prawa do odliczenia oraz, w rezultacie, zasadę neutralności, właściwy krajowy organ podatkowy nie może wymagać w sposób ogólny ich przedstawienia. Konkludując TSUE rozstrzygnął, iż w przypadku istnienia zwykłych, nieudowodnionych podejrzeń krajowego organu podatkowego co do rzeczywistego dokonania transakcji gospodarczych, w wyniku których wystawiono fakturę ? stoją one na przeszkodzie temu, aby podatnikowi będącemu odbiorcą owej faktury odmówiono możliwości skorzystania z prawa do odliczenia VAT, gdy nie jest on w stanie przedstawić ? poza rzeczoną fakturą ? innych dowodów na rzeczywisty charakter dokonanych transakcji gospodarczych.
Przedmiotowe orzeczenie może istotnie pomóc podatnikom w sporach z organami podatkowymi, a także w odniesieniu do zakończonych postępowań stanowić podstawę do analizy sytuacji w świetle wznowienia postępowań.
