Pojęcia rynkowości lub nierynkowości ceny są stosowane w transakcjach zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Zgodnie z art. 11c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Jeżeli w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (stratę wyższą) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań. Określając wysokość dochodu (straty) podatnika w sytuacji, o której mowa powyżej, organ podatkowy bierze pod uwagę faktyczny przebieg i okoliczności zawarcia i realizacji transakcji kontrolowanej oraz zachowanie stron tej transakcji. W przypadku gdy organ podatkowy uzna, że w porównywalnych okolicznościach podmioty niepowiązane kierujące się racjonalnością ekonomiczną nie zawarłyby danej transakcji kontrolowanej lub zawarłyby inną transakcję, lub dokonałyby innej czynności, organ ten określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia transakcji kontrolowanej, a w przypadku gdy jest to uzasadnione, określa dochód (stratę) podatnika z transakcji właściwej względem transakcji kontrolowanej.
Aktualnie obowiązujące przepisy określają limity transakcyjne dla transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi, które zobowiązują podatnika po przekroczeniu owych limitów do sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Należy jednak stwierdzić, że brak obowiązku dokumentacyjnego nie zwalnia podatnika z konieczności stosowania cen rynkowych w transakcjach kontrolowanych, bowiem organ ma prawo zażądać sporządzenia i przedłożenia lokalnej dokumentacji cen transferowych niezawierającej analizy porównawczej lub analizy zgodności dla wskazanych przez organ podatkowy transakcji kontrolowanych w roku podatkowym, w terminie 30 dni od dnia doręczenia takiego żądania, w przypadku wystąpienia prawdopodobieństwa zaniżenia wartości transakcji kontrolowanej.
Aby ustalić rynkowość ceny należy dokonać analizy funkcjonalnej. Należy więc uznać, że nawet jeżeli wystąpi brak obowiązku dokumentacyjnego, podatnik będzie zobowiązany do posiadania danych potwierdzających rynkowość zastosowanej ceny w transakcji kontrolowanej.
Aleksandra Szczęsny
Konsultant podatkowy, Śląski Oddział Instytutu Studiów Podatkowych
aleksandra.szczesny@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50