Użyczenie nieruchomości fundacji rodzinnej a podatek od towarów i usług

Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej stworzyła nowe możliwości planowania sukcesji w Polsce. W interpretacji indywidualnej z dnia 20 grudnia 2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (0113-KDIPT1-3.4012.742.2024.4.ALN) pochylił się nad zagadnieniem skutków podatkowych użyczenia nieruchomości przez fundatora na rzecz fundacji rodzinnej.

Wnioskodawca, będący właścicielem kilkudziesięciu nieruchomości, które wynajmuje długoterminowo osobom fizycznym, planował utworzenie fundacji rodzinnej. Zamierzał przekazać jej w użyczenie lokale mieszkalne i miejsca postojowe, które były wcześniej wykorzystywane w jego działalności gospodarczej w zakresie wynajmu. Wnioskodawca chciał, aby fundacja kontynuowała wynajem tych nieruchomości czerpiąc z nich pożytki w postaci przychodów z tytułu najmu i realizując za ich pomocą cele statutowe. Wnioskodawca stał na stanowisku, że użyczenie nieruchomości nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT, ponieważ nieruchomości zostały wycofane z działalności gospodarczej i włączone do majątku prywatnego, a użyczenie ma charakter nieodpłatny, ponieważ Wnioskodawca, jako fundator, nie będzie uzyskiwał korzyści z tytułu użyczenia.

Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. W interpretacji wskazano, że nieruchomości, mimo wycofania z działalności gospodarczej, nadal były wykorzystywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych (wynajem). Dyrektor KIS stwierdził, że w odniesieniu do planowanego nieodpłatnego użyczenia nieruchomości mieszkalnych, garaży i miejsc postojowych Wnioskodawca będzie działał w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: ustawa z dnia 11 marca 2004 r.), a nieodpłatne użyczenie będzie dokonywane w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy. Z uwagi na to, że nieruchomości (tj. wszystkie lokale mieszkalne nabyte na rynku pierwotnym i wtórnym), garaże i miejsca postojowe użyczyć fundacji rodzinnej, której Wnioskodawca będzie fundatorem, a zarazem beneficjentem, na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, a fundacja rodzinna użyczone nieruchomości będzie wynajmować zatrzymując z tego tytułu zyski z najmu, należy uznać, że przedstawiona w opisie zdarzenia sytuacja będzie mieściła się w założeniach przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., z uwagi na użycie towarów stanowiących część Pana przedsiębiorstwa. W związku z powyższym, użyczenie nieruchomości podlega opodatkowaniu VAT, chyba że podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu.

Dyrektor KIS stanął na stanowisku, że „W stosunku do wszystkich lokali mieszkalnych nabytych na rynku pierwotnym i wtórnym będziemy mieli do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem nieruchomości do celów innych niż prowadzona przez Pana działalność gospodarcza, tj.: do celów działalności odrębnego podmiotu – fundacji rodzinnej, jednakże nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych lokali lub ich części składowych. Zatem nie zostaną wypełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy i opisana czynność nieodpłatnego użyczenia nieruchomości (tj. wszystkich lokali mieszkalnych nabytych na rynku pierwotnym i wtórnym) będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

W stosunku do garaży i miejsc postojowych nabytych na rynku pierwotnym będziemy mieli również do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem nieruchomości do celów innych niż prowadzona przez Pana działalność gospodarcza, tj. do celów działalności odrębnego podmiotu – fundacji rodzinnej. Jednakże w stosunku do garaży i miejsc postojowych nabytych na rynku pierwotnym przysługiwało Panu prawo do obniżenia w części podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu ich nabycia na zasadzie korekty z tytułu zmiany przeznaczenia. Przeznaczenie zmieniło się, gdy jako podatnik VAT czynny ww. garaże i miejsca postojowe wynajmował Pan opodatkowując taki wynajem stawką podstawową 23% VAT, a same garaże i miejsca postojowe zaczęły służyć wyłącznie czynnościom opodatkowanym. Bez znaczenia jest fakt, że nie skorzystał Pan z prawa do odliczenia podatku naliczonego na zasadzie korekty podatku naliczonego przy nabyciu tych garaży, miejsc postojowych za rok, w którym doszło do zmiany przeznaczenia oraz lata, w których garaże i miejsca postojowe służyły wyłącznie do czynności opodatkowanych.

Zatem zostaną wypełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy i opisana czynność nieodpłatnego użyczenia garaży i miejsc postojowych nabytych na rynku pierwotnym będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podkreślić należy, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku. Przepis art. 8 ust. 2 ustawy odnoszący się do opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług, nie znajduje zastosowania w odniesieniu do tych czynności, które w razie ich uznania za podlegające opodatkowaniu zostałyby zwolnione od podatku. W tym przypadku pozostawienie ich poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług nie prowadzi do naruszenia powołanych powyżej zasad, które należy uznać za uzasadniające zrównanie takich czynności z czynnością odpłatnego świadczenia usług.

Jednakże przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych nie przewidują zwolnienia dla usługi użyczenia zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług.

Zatem w stosunku do garaży i miejsc postojowych nabytych na rynku pierwotnym w stosunku do których przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego będziemy mieli do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem nieruchomości do celów innych niż prowadzona przez Pana działalność gospodarcza, tj.: do celów działalności odrębnego podmiotu – fundacji rodzinnej. Zatem zostaną wypełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy i opisana czynność nieodpłatnego użyczenia garaży i miejsc postojowych nabytych na rynku pierwotnym będzie stanowić czynność opodatkowaną podatkiem VAT.”

Wobec powyższego należy wskazać, że użyczenie nieruchomości przez fundatora na rzecz fundacji rodzinnej, która będzie je wykorzystywać do działalności gospodarczej, co do zasady podlega opodatkowaniu VAT. Wyłączenie od opodatkowania ma miejsce, gdy fundatorowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości. W przypadku, gdy fundatorowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, użyczenie nieruchomości będzie podlegało opodatkowaniu VAT według stawki właściwej dla najmu.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu