Art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych określa podstawową zasadę wykorzystywania środków funduszu, stanowiącą, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej.
Ustawa ta nie zawiera przepisu upoważniającego do tworzenia zasad podziału funduszu będących w sprzeczności z przepisem art. 8 ust. 1 ustawa z dnia 4 marca 1994 r., jest to więc przepis bezwzględnie obowiązujący. Brzmienie powołanego przepisu nie upoważnia do przyznawania osobom uprawnionym prawa do świadczeń socjalnych w takiej samej wysokości. Byłoby to bowiem w istocie przyznawanie tym osobom dodatku do wynagrodzenia czy emerytury. Przepis ten określa związek pomiędzy wartością przyznawanego świadczenia a łącznie rozpatrywaną sytuacją życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej.
Należy wskazać, że zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. podstawy wymiaru składek nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jak już wskazano, zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Ten ostatni przepis bywa w specyficzny sposób interpretowany przez jednostki ZUS. W niektórych przypadkach bowiem ZUS kwestionuje nienaliczenie przez płatników składek na ubezpieczenia społeczne od przekazanych pracownikom z Funduszu świadczeń, w sytuacji, gdy płatnik przy ich przyznawaniu nie zastosował kryterium sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osób uprawnionych do korzystania z Funduszu (tzw. kryterium socjalnego), czyli krótko mówiąc, dał „wszystkim po równo” albo tylko nieznacznie zróżnicował wysokość świadczeń lub w oparciu o niewłaściwie ustalone kryterium. W takich przypadkach ZUS uznaje, że do wydanych świadczeń nie ma zastosowania § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r., wobec czego zdaniem ZUS takie świadczenia otrzymane przez pracowników należy traktować jako dodatek do wynagrodzenia stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
