Estoński CIT ? nowelizacja podatku dochodowego od osób prawnych

     Z dniem 1 stycznia 2021 r. wejdzie w życie nowelizacja ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych¹, wprowadzająca do polskich przepisów podatkowych instytucję tzw. estońskiego CIT.

   W dniu 28 października 2020 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw². Wejście w życie jej przepisów jest przewidziane na dzień 1 stycznia 2021 r. Przyjęta ustawa przewiduje wiele zmian w podatku dochodowym od osób prawnych, w tym wdrożenie nowego systemu opodatkowania, tzw. estońskiego CIT, a zgodnie z językiem ustawy ? ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych. Jest to sposób opodatkowania promujący inwestycje, minimalizujący formalności przy rozliczeniu podatków. Istotą tego rozwiązania jest wspieranie płynności finansowej podatników poprzez odroczenie powstania zobowiązania podatkowego do momentu wypłaty zysku przez spółkę.

   Estoński CIT polega na tym, że spółki, które wybiorą opodatkowanie w tej formie, nie będą płacić podatku dochodowego od osób prawnych w miesięcznych lub kwartalnych zaliczkach, a także nie będą dokonywać rocznych rozliczeń. Zobowiązanie podatkowe powstanie dopiero w momencie, gdy wspólnicy zdecydują się przeznaczyć zysk osiągnięty przez spółkę na własne potrzeby.

   Cele wprowadzenia nowej formy opodatkowania są następujące:

1. brak zobowiązania podatkowego tak długo, jak długo zysk pozostaje w spółce;
2. zminimalizowanie obowiązków rozliczeniowych;
3. prostota rozwiązania ? brak zobowiązania podatkowego oznacza również brak konieczności poszukiwania rozwiązań optymalizacyjnych.

   Z estońskiego CIT będą mogły skorzystać następujące podmioty:

1. podatnik posiadający siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegający obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania;
2.    małe i średnie spółki kapitałowe (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne).

   Co istotne, podmioty te muszą łącznie spełnić następujące warunki:

1. łączne przychody podmiotu z działalności osiągnięte w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 100 mln zł lub wartość średnich przychodów z działalności, obliczona na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego z okresu opodatkowania tym ryczałtem, nie przekroczyła 100 mln zł, przy czym przychody te są liczone z uwzględnieniem kwoty należnego podatku od towarów i usług;
2. mniej niż 50% przychodów wymienionych w pkt 1 pochodzi:
   1. z wierzytelności,
   2. z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek,
   3. z części odsetkowej raty leasingowej,
   4. z poręczeń i gwarancji,
   5. z praw autorskich lub praw własności przemysłowej (w tym z tytułu zbycia tych praw),
   6. ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,
   7. z transakcji z podmiotami powiązanymi ? w przypadku, gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma;
3. udziałowcami mogą być wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
4. podmiot nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
5. podmiot:
   1. zatrudnia co najmniej 3 pracowników (poza udziałowcami lub akcjonariuszami) na podstawie umowy o pracę w przeliczeniu na pełne etaty przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych ? przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym, bądź też
   2. ponosi miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych, niebędących udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych³;
6. podmiot nie sporządza za okres opodatkowania ryczałtem sprawozdań finansowych zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości;
7. podmiot musi wykazywać nakłady inwestycyjne;
8. podmiot musi złożyć zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem, według ustalonego wzoru, do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma być opodatkowany ryczałtem.

   Podatnik może wybrać omawiane rozwiązanie na czteroletni okres. Korzystanie z tej formy opodatkowania zostanie przedłużone na kolejne 4 lata, jeżeli w ostatnim roku korzystania z tego systemu podatnik wciąż spełnia opisane wyżej kryteria, chyba że złoży informację o rezygnacji w deklaracji o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy.

   Podatnik opodatkowany powyższym ryczałtem jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób, który zapewni prawidłowe określenie:

1. wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku oraz
2. w kapitale własnym:
   1. kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych odniesione na kapitały, wypracowanych w latach opodatkowania ryczałtem, oraz
   2. kwoty niepokrytych strat poniesionych w latach opodatkowania ryczałtem.

Rokiem podatkowym podatnika opodatkowanego ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych jest rok obrotowy w rozumieniu przepisów o rachunkowości.

Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany ponosić bezpośrednie nakłady na cele inwestycyjne w wysokości większej o:

1. 15%, nie mniejszej jednak niż 20 tys. zł ? w okresie 2 kolejno następujących po sobie lat podatkowych opodatkowania ryczałtem, albo
2. 33%, nie mniejszej jednak niż 50 tys. zł ? w okresie 4 lat podatkowych, które podatnik wskazał w zawiadomieniu o wyborze opodatkowania ryczałtem
   • w stosunku do ustalonej na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego odpowiednio dwuletni lub czteroletni okres opodatkowania ryczałtem wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), z wyłączeniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku służących głównie celom osobistym udziałowców albo akcjonariuszy lub członków ich rodzin.

   Przez nakłady na cele inwestycyjne należy rozumieć faktycznie poniesione w roku podatkowym:

1. wydatki na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych lub wytworzenie środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego;
2. opłaty ustalone w umowie, o której mowa w art. 3 ust. 4 lub 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości⁴, z wyłączeniem umowy leasingu operacyjnego, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego.

   Przy czym postanowienia powyższego pkt 2 stosuje się do podatnika, który realizuje znaczącą dla prowadzonej działalności inwestycję oraz poinformuje przed upływem dwuletniego okresu kolejno następujących po sobie lat podatkowych opodatkowania ryczałtem właściwego naczelnika urzędu skarbowego o przedmiocie inwestycji, roku poniesienia nakładów na cele inwestycyjne i terminie planowanego zakończenia inwestycji.

   Powyższych uregulowań dotyczących obowiązku ponoszenia bezpośrednich nakładów na cele inwestycyjne nie stosuje się, jeżeli podatnik w dwuletnim okresie kolejno następujących po sobie lat podatkowych opodatkowania ryczałtem poniósł wydatki na wynagrodzenia zatrudnionych osób fizycznych, z wyjątkiem udziałowców albo akcjonariuszy tego podatnika, w wysokości większej o 20%, nie mniejszej jednak niż 30 tys. zł, w stosunku do kwoty takich wydatków poniesionych w roku podatkowym poprzedzającym dwuletni okres opodatkowania ryczałtem. Do wydatków na wynagrodzenia nie zalicza się wydatków, które na podstawie odrębnych przepisów obciążają bezpośrednio podatnika.

   W przypadku utraty prawa do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych podatnik może ponownie złożyć zawiadomienie o korzystaniu z tego systemu po upływie 3 lat podatkowych, nie wcześniej jednak niż po upływie 36 miesięcy, następujących po roku kalendarzowym, w którym podatnik utracił prawo do opodatkowania ryczałtem.

   Opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych podlega dochód odpowiadający wysokości:

1. zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej zysk ten został uchwałą o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto przeznaczony:
   1. do wypłaty udziałowcom albo akcjonariuszom (dochód z tytułu podzielonego zysku) lub
   2. na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat);
2. ukrytych zysków;
3. wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą;
4. nadwyżki wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników ? w przypadku łączenia, podziału, przekształcenia podmiotów lub wniesienia w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części;
5. sumy zysków netto osiągniętych w każdym roku podatkowym stosowania opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej te zyski nie były zyskami podzielonymi lub nie zostały przeznaczone na pokrycie straty ? w przypadku podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem;
6. wartości przychodów i kosztów podlegających zgodnie z przepisami o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto.

   Podstawę opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych stanowi:

1. suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat ustalona w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto;
2. suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku;
3. dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego;
4. dochód z tytułu zysku netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończył opodatkowanie ryczałtem.

   Wysokość ryczałtu wynosi:

1. 15% podstawy opodatkowania ? w przypadku małego podatnika oraz podatnika, u którego wartość średnich przychodów obliczona zgodnie z wyżej opisanymi zasadami nie przekracza wartości maksymalnych przychodów określonych dla małego podatnika;
2. 25% podstawy opodatkowania ? w przypadku pozostałych podatników.

   Jeśli podstawa opodatkowania ustalana jest od dochodu z tytułu zysku netto, stawka podatku podlega obniżeniu o 5 punktów procentowych, pod warunkiem że nakłady na cele inwestycyjne wynosiły co najmniej 50% w każdym dwuletnim okresie lub 110% w każdym czteroletnim okresie, w zależności od przyjętego sposobu rozliczania nakładów inwestycyjnych.

   Podatnik ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych jest obowiązany do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego złożyć do urzędu skarbowego deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy.

   Osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem podatnika opodatkowanego ryczałtem składa temu podatnikowi oświadczenie, według ustalonego wzoru, o podmiotach, w których posiada, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 5% udziałów w kapitale, ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub instytucji wspólnego inwestowania lub innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, w terminie do końca pierwszego miesiąca każdego roku podatkowego podatnika, w którym stosuje opodatkowanie ryczałtem, a w przypadku zmiany stanu faktycznego ? w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych zmian.

   Jeśli osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem podatnika opodatkowanego ryczałtem nie wykona obowiązku, podatnik ten informuje o niewykonaniu tego obowiązku naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla tej osoby fizycznej w terminie 30 dni od dnia upływu terminu na jego wykonanie.

   Podatnik jest zobowiązany do zapłaty:

1. ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat oraz domiaru zobowiązania podatkowego od tych dochodów ? do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego;
2. ryczałtu od dochodu z tytułu zysku netto oraz domiaru zobowiązania podatkowego od tego dochodu ? do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem;
3. ryczałtu od dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych oraz domiaru zobowiązania podatkowego od tego dochodu ? do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane;
4. ryczałtu od dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą oraz domiaru zobowiązania podatkowego od tych dochodów ? do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty lub wydatku;
5. ryczałtu od dochodu z tytułu zmiany wartości składników majątku oraz domiaru zobowiązania podatkowego od tego dochodu ? do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu przejęcia, przekształcenia lub wniesienia wkładu niepieniężnego.

 

Przypisy:

¹     Tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 1406.

²     W dniu przekazania artykułu do publikacji prace nad ustawą nie były zakończone. Przebieg procesu legislacyjnego: http://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=643, dostęp: 27.11.2020. Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu, http://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/643_u.htm, dostęp: 27.11.2020.

³     Tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 266.

⁴     Tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 351 ze zm.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu