Interpretacja ogólna w sprawie skutków zmian w umowie leasingu oraz sprzedaży przedmiotu umowy

     Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej 15 lutego 2021 r. wydał interpretację ogólną Nr DD6.8202.4.2020 w sprawie podatkowych skutków zmian w umowie leasingu oraz sprzedaży przedmiotu umowy.

     Interpretacja dotyczy przepisów art. 17a pkt 2 ustawy o CIT i art. 23a pkt 2 ustawy o PIT, w zakresie możliwej modyfikacji postanowień umowy leasingu, w tym co do okresu jej trwania, czy wysokości rat leasingowych, a także ustalenia skutków (wysokości przychodu) po stronie finansującego w przypadku sprzedaży przedmiotu leasingu w trakcie trwania umowy, na rzecz osoby trzeciej.

     Modyfikacja postanowień umowy leasingu, a zachowanie warunków klasyfikacji umowy jako leasing operacyjny albo finansowy. W sytuacji, gdy strony decydują się na zmianę postanowień umowy leasingu operacyjnego konieczne jest zbadanie, czy nowe warunki umowy spełniają kryteria wynikające z art. 17b ust. 1 ustawy o CIT (art. 23b ust. 1 ustawy o PIT). Analogicznie, w przypadku planowanej zmiany postanowień umowy leasingu finansowego konieczne jest zbadanie wpływu projektowanych modyfikacji na kryteria przewidziane w art. 17f ust. 1 ustawy o CIT (art. 23f ust. 1 ustawy o PIT). Modyfikacje umowy leasingu mogą dotyczyć w szczególności zmiany harmonogramu płatności poprzez:

• obniżenie wartości wymagalnych rat leasingowych wskutek wydłużenia okresu trwania umowy,
• zwiększenie wartości wymagalnych rat leasingowych wskutek skrócenia okresu trwania umowy(jednak na okres nie krótszy niż 40% normatywnego okresu amortyzacji danego przedmiotu leasingu),
• zawieszenie przez określony okres płatności rat,
• obniżenie przez określony okres płatności rat,
• wydłużenie okresu trwania i obniżenie wartości wymagalnych rat leasingowych, przy jednoczesnym zawieszeniu przez określony okres płatności rat oraz zwiększenie/zmniejszenie wysokości rat leasingowych po upływie danego okresu (o wartość niespłacanej przez dany okres części kapitałowej rat leasingowych).

     W kontekście brzmienia art. 17a pkt 2 ustawy o CIT (art. 23a pkt 2 ustawy o PIT),jeżeli wymienione modyfikacje (w tym dotyczące harmonogramu płatności) nie powodują naruszenia warunków uznania danej umowy za leasing operacyjny, czy finansowy, nie wpływają również na późniejsze stosowanie przez finansującego art. 17c albo art. 17g ustawy o CIT (art. 23calbo art. 23gustawy o PIT) w odniesieniu do transakcji sprzedaży na rzecz korzystającego przedmiotu umowy leasingu po jej zakończeniu. Jednocześnie, niedopuszczalna jest taka zmiana warunków umowy, która prowadziłaby do przekształcenia umowy leasingu jednego rodzaju w drugi (zmiana kwalifikacji umowy) ?obligatoryjnie musi bowiem zachodzić ciągłość strony dokonującej amortyzacji podatkowej środka trwałego, stanowiącego przedmiot leasingu.

     Modyfikacja postanowień umowy leasingu wymienionych w powyższym punkcie w połączeniu ze zmianą stron umowy. W przypadku modyfikacji treści umowy leasingu, połączonej ze zmianą stron umowy w drodze cesji lub wstąpienia w stosunek leasingu (finansujący albo korzystający), należy odwołać się ponownie do art. 17a pkt 2 ustawy o CIT (art. 23a pkt 2 ustawy o PIT) in fine, zgodnie z którym w przypadku zmiany strony lub stron tej umowy podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie. Ustawy o CIT i PIT nie wyjaśniają pojęcia „innych postanowień umowy”. Mając jednak na uwadze literalne brzmienie przepisu, należy przyjąć, że zwrot ten odnosi się do tych postanowień (warunków umowy), które determinują byt prawny umowy leasingu dla celów podatku dochodowego. Ponadto, wskazane pojęcie zawiera się w zakresie regulacji odwołującej się do podstawowego okresu umowy leasingu jako jednego z zasadniczych warunków uznania za leasing operacyjny bądź finansowy. Przepis ten powinien być zatem rozpatrywany z uwzględnieniem całości uregulowań ustawy o CIT (ustawy o PIT) dotyczących opodatkowania leasingu. Należy wziąć pod uwagę również regulacje kc. Umowa leasingu określona przez przepisy podatkowe stanowi zasadniczo umowę leasingu w rozumieniu prawa cywilnego, jednak dla wywołania skutków podatkowych kluczowe znaczenie mają jedynie jej szczególne, określone w ustawie o CIT lub w ustawie o PIT elementy. Pozostałe kwestie, uregulowane w kc, pozostają zaś nieistotne. W następstwie, wstąpienie do wykonywanej umowy leasingu w czasie jej trwania, powoduje wejście nowego podmiotu w ogół praw i obowiązków danej strony umowy. Są to jednak prawa i obowiązki wynikające z treści umowy, która wskutek cesji umowy leasingu nie uległa zmianie i tym samym nie wymaga ponownego podatkowego jej weryfikowania. Wspomniane prawa i obowiązki nie są uzależnione od tego, jaki podmiot występuje w charakterze strony umowy, jeżeli wykonuje on zgodną z wymogami prawa cywilnego i prawa podatkowego niezmienioną przedmiotowo umowę leasingu NSA uchwałą siedmiu sędziów z dnia 23 maja 2016 r., sygn. akt II FPS 1/169), rozstrzygnął zagadnienie prawne związane bezpośrednio ze skutkami cesji umowy leasingu zawartej wstanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2013 r., tj. przed nowelizacją art. 17a pkt 2 ustawy o CIT (art. 23a pkt 2ustawy o PIT). NSA orzekł, że zmiana strony umowy leasingu dokonana w trakcie trwania podstawowego okresu umowy, przy niezmienionych pozostałych jej postanowieniach, nie skutkowała koniecznością ponownej jej analizy z perspektywy spełnienia wymogów określonych wart. 17b ustawy o CIT. Zmiana brzmienia, z dniem 1 stycznia 2013 r., definicji podstawowego okresu umowy leasingu miała umożliwiać cesję umowy leasingu w sposób nieskutkujący koniecznością ponownej analizy co do spełnienia warunków umowy leasingu podatkowego. Biorąc zatem pod uwagę, iż celem ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce była poprawa warunków wykonywania działalności, w tym poprzez zniesienie lub ograniczenie barier w rozwoju przedsiębiorczości, nie sposób uznać, że z dniem 1 stycznia 2013 r. pozycja prawna podatników uległa pogorszeniu w porównaniu do stanu sprzed tej zmiany. Oznacza to, iż zmianą „innych postanowień umowy” jest wyłącznie taka zmiana, w rezultacie której umowa przestałaby spełniać warunki uznania jej za umowę leasingu dla celów podatkowych. Zmiana stron umowy leasingu powoduje często zmianę innych warunków, istotnych z punktu widzenia cywilistycznego dotyczących np.:

• ustanowionych zabezpieczeń do umowy leasingu,
• danych adresowych strony umowy leasingu,
• zasad obciążania korzystającego dodatkowymi opłatami (poza opłatami mogącymi pojawić się w trakcie trwania umowy leasingu (dotyczy to w szczególności przypadków, gdy w prawa i obowiązki korzystającego wejdzie podmiot prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą).

     Przyjmuje się, że tego typu modyfikacje postanowień umowy leasingu, które nie wpływają na jej klasyfikację jako umowy leasingu dla celów podatkowych, nie są zmianami „innych postanowień umowy”, o których mowa wart. 17a pkt 2 ustawy o CIT (art. 23a pkt 2 ustawy o PIT) in fine.

     Sprzedaż przedmiotu leasingu przez finansującego na rzecz podmiotu innego niż korzystający, w trakcie trwania umowy. Przeniesienie własności rzeczy (przedmiotu leasingu) w czasie trwania umowy leasingu powoduje zmianę podmiotu będącego stroną takiej umowy. Nabywca rzeczy wstępuje w stosunek leasingu w miejsce finansującego (w sytuację prawną zbywcy wynikającą z umowy leasingu). Skutek ten następuje z mocy samego prawa i w istocie oznacza, że nabywca staje się podmiotem wszystkich praw i obowiązków finansującego wynikających z tego stosunku prawnego. „Inne postanowienia umowy” w rozumieniu art. 17a pkt 2 in fine ustawy o CIT (art. 23a pkt 2 in fine ustawy o PIT) pozostają natomiast bez zmian. W tym kontekście zagadnieniem do rozstrzygnięcia, jest prawidłowe ustalenie kwoty przychodu w związku ze zmianą finansującego (przeniesienia prawa własności przedmiotu leasingu na nowego finansującego), tj. czy będzie nią przychód ze sprzedaży przedmiotu leasingu w wysokości równej wartości niespłaconego przez korzystającego kapitału (ekspozycji).Przepis art. 14 ustawy o CIT (art. 19 ustawy o PIT) stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest, co do zasady, ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Należy jednocześnie zauważyć, że określenie przychodu finansującego w wartości równej cenie rynkowej rzeczy, wyłącznie na podstawie przesłanek z art. 14 ustawy o CIT (art. 19 ustawy o PIT), prowadziłoby do powstania ryzyka braku spłaty przez korzystającego wartości przedmiotu leasingu przy założeniu kontynuacji dotychczasowej umowy leasingu). W konsekwencji, przychodem finansującego jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie z jednoczesnym zastrzeżeniem, że jeśli cena sprzedaży będzie na poziomie wartości kapitału niespłaconego przez korzystającego, należy przyjąć, że jest zgodna z wartością rynkową.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu