Czy fakt, że dane czynności są objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych w związku z ich wykonywaniem towarów i usług?
Kwestia ta została poruszona w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oznaczonej w Systemie Informacji Podatkowej numerem 563133/I (na moment przygotowywania niniejszego tekstu w Systemie Informacji Podatkowej nie opublikowano jej sygnatury i daty wydania), w której wnioskodawca zajął następujące stanowisko: „Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będzie świadczyć usługi na rzecz kontrahentów z państw spoza UE (głównie podmiotu mającego siedzibę na terytorium Stanów Zjednoczonych, nieposiadającego na terytorium kraju filii, ani oddziału). Współpraca pomiędzy Wnioskodawcą a kontrahentem zostanie potwierdzona umową współpracy. Wnioskodawca odpowiadać będzie za właściwe przygotowanie projektu i grafiki komputerowej, a kontrahent zgodnie z warunkami umowy odpowiadać będzie za dalszą sprzedaż grafiki komputerowej, jej reklamę i pobranie zapłaty za jej dalszą sprzedaż od klientów indywidualnych. Wnioskodawca nie będzie pobierał zapłaty za sprzedaż usług dla poszczególnych odbiorców kontrahenta, formą zapłaty będzie wynagrodzenie otrzymywane od kontrahenta za wyświadczoną usługę w rozliczeniach miesięcznych.
W przypadku świadczenia tej usługi w kraju byłaby ona opodatkowana podatkiem VAT. Wnioskodawca będzie przechowywał faktury dokumentujące poniesienie kosztów realizacji usług, koszty funkcjonowania biura oraz pozostałe koszty pośrednie wraz z potwierdzeniem ich zapłaty. Wnioskodawca może również posiadać dokumentację potwierdzającą dokonanie określonych czynności opodatkowanych poza terytorium kraju i ich związek z importem lub nabyciem towarów i usług na terytorium kraju.
W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
(…) Kontrahent mający siedzibę na terytorium Stanów Zjednoczonych, nieposiadający na terytorium kraju filii, ani oddziału, na rzecz którego Wnioskodawca świadczyć będzie usługi, spełnia definicję podatnika w myśl art. 28a ustawy VAT.
Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy VAT – miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
Od powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy VAT zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.
Wobec powyższego, usługa świadczona przez Wnioskodawcę nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce podatkiem od towarów i usług z uwagi na to, że kontrahent jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy VAT, a miejscem świadczenia tych usług – na podstawie art. 28b ustawy VAT będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca ma siedzibę działalności gospodarczej, tj. terytorium Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (USA).
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywanymi usługami od innych firm oraz ponoszonymi pozostałymi kosztami związanymi ze świadczonymi usługami (projektowania, grafiki komputerowej oraz programowania) dla kontrahenta z państw spoza UE (np. USA).
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy VAT. W myśl tego przepisu – w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
(…) Jednak jak stanowi art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy VAT – podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Z treści art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy VAT wynika, że podatnik podatku od towarów i usług, który dokonuje dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, zachowuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, przy spełnieniu określonych warunków. Przepis ten winien być rozumiany w ten sposób, że upoważnia do odliczenia podatku naliczonego nie tyle w sytuacji, gdy podatnik podatku od towarów i usług wykazuje podatek należny z tytułu wykonywania na terytorium kraju czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, ale gdy wykazuje fakt dostawy towarów lub świadczenia usług, które z uwagi na przepisy dotyczące miejsca świadczenia opodatkowane są poza terytorium kraju.
Przepis ten wprowadza dwa podstawowe warunki, których łączne spełnienie uprawnia do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług związanych z usługami świadczonymi poza terytorium kraju:
- pierwszym z nich jest to, aby hipotetycznie – w przypadku świadczenia takich samych usług w kraju podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady zatem świadczenie usług poza terytorium kraju powinno mieć charakter sprzedaży opodatkowanej;
- drugi z tych warunków dotyczy posiadania przez podatnika dokumentów, z których wynika związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności opodatkowanych poza terytorium kraju i ich związek z importem lub nabyciem towarów i usług na terytorium kraju, które będą jednocześnie opisywać te czynności.
W przedmiotowej sprawie powyższe przesłanki są spełnione. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę gdyby były wykonywane na terytorium kraju byłyby opodatkowane podatkiem od towarów i usług, wobec tego Wnioskodawca posiadając stosowne dokumenty, z których wynika związek poniesionych wydatków – w związku z nabyciem towarów i usług na terytorium kraju oraz dowodów zapłat za poniesione koszty związane ze świadczonymi usługami (projektowania, grafiki komputerowej, programowania) – z usługami świadczonymi poza terytorium kraju na rzecz kontrahenta będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego na fakturach dokumentujących te zakupy przy założeniu, że nie zachodzą inne ograniczenia przewidziane w art. 86a i 88 ustawy.
Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy będzie on miał możliwość odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług na terytorium kraju oraz dowodów zapłat za poniesione koszty związane ze świadczonymi usługami (projektowania, grafiki komputerowej, programowania)”.Organ uznał stanowisko wnioskodawcy w całości za prawidłowe i odstąpił od przedstawienia własnego uzasadnienia prawnego.
Reasumując należy uznać, że fakt wykonywania czynności objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia co do zasady nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego. Jednym z warunków do skorzystania z tego prawa jest jednak okoliczność, że dana czynność, gdyby miejscem opodatkowania było terytorium kraju, byłaby opodatkowana podatkiem od towarów i usług (nie byłaby zwolniona z tego podatku). Dodatkowo podatnik musi posiadać dokumenty potwierdzające nabycie danych towarów i usług (faktury) oraz musi wykazać ich związek z przedmiotowymi czynnościami.
Maciej Jendraszczyk
Doradca podatkowy nr 12 238
Wicedyrektor Oddziału Wielkopolskiego ds. Doradztwa Podatkowego i Audytu Podatkowego
maciej.jendraszczyk@isp-modzelewski.pl
tel. 61 848 33 48