Sposób udokumentowania częściowych dopłat do kosztów produkcji, w związku ze wzrostem cen surowców energetycznych

          W następstwie zmian m.in. na rynkach surowców energetycznych wiele przedsiębiorstw zmaga się z poważnymi problemami, które przejawiają się gwałtownym wzrostem cen gazu oraz energii elektrycznej. Dotychczas bez trudu możliwe było oszacowanie kosztów produkcji przez przedsiębiorstwa w perspektywie najbliższych kilku miesięcy a nawet kolejnego roku. Jednak sytuacja z początku 2022 roku uniemożliwiła wstępne oszacowanie kosztów produkcji, z uwagi na niespodziewane wzrosty cen surowców energetycznych. Przedsiębiorcy, chcąc utrzymać założony próg zyskowności, podejmują nierzadko rozmowy ze swoimi kontrahentami na temat częściowych dopłat rekompensat z tytułu wspomnianego wzrostu cen, jednak często nie posiadają wiedzy, w jaki sposób należy otrzymane dopłaty prawidłowo udokumentować.

 

1. Dokumentacja w przypadku kontrahentów krajowych

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa z dnia 11 marca 2004 r.”) podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2021 r. (sygn.0114-KDIP4-1.4012.593.2020.1.BS) wskazał, że za usługę uchodzi tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynność.
Analizując niniejsze wskazania Dyrektora KIS należy stwierdzić, że częściowa dopłata do kosztów energii przez kontrahentów ma charakter bezpośredni co oznacza, że płatność następuje w ramach dostawy towaru poprzez wystawienie faktury VAT. Dodatkowo kwotę otrzymanej rekompensaty należy potraktować jako kwotę brutto i wyliczyć należną kwotę podatku od towarów i usług rachunkiem „w stu”.

 

2. Dokumentacja w przypadku kontrahentów zagranicznych w krajach członkowskich UE

          W przypadku kontrahentów zagranicznych częściowa dopłata ze względu na wewnątrzwspólnotowy charakter, wymaga osobnego rozpatrzenia. Przedsiębiorca chcąc obciążyć kontrahenta zagranicznego kosztami z tytułu częściowych dopłat w związku z gwałtownymi wzrostami cen gaz oraz energii powinien ich otrzymanie udokumentować za pomocą zbiorczej faktury korygującej in plus.
Zgodnie z art. 106j ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. może wystawić fakturę korygującą w sytuacji, gdy podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana na fakturze uległa zmianie. W przypadku faktury korygującej in plus, faktura taka musi zawierać wszystkie elementy wymienione w art. 106j ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. W rezultacie przepisy pozwalają na wystawienie zbiorczej faktury korygującej dla faktur z danego okresu, zwiększającej podstawę opodatkowania, ale możliwość zastosowania uproszczonej formy przewidują jedynie w przypadku korekty in minus.
Powyższe potwierdza stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zawarte w interpretacji indywidualnej z dnia 19 lutego 2020 r. (sygn. 0111-KDIB3-3.4012.471.2019.1.JS.). Przedsiębiorca chcąc wystawić zbiorczą fakturę korygującą w zakresie wszystkich dostaw musi w niej zawrzeć dane określone w art. 106j ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., natomiast w przypadku korekty niektórych dostaw zawrzeć dane przedstawione w art. 106j ust. 2 ww. ustawy. Przedsiębiorca może wystawić zbiorczą fakturę korygującą za okres inny niż jeden okres rozliczeniowy.
Istotną znaczenie posiada kwestia kursu, który należy zastosować do przeliczenia kwot wskazanych w walucie obcej na fakturach korygujących. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 lutego 2020 r., 0111-KDIB3-3.4012.471.2019.1.JS.) w przypadku korekt z przyczyn o charakterze wtórnym, które nie istniały w momencie realizacji transakcji pierwotnej, mamy do czynienia z nowymi okolicznościami, które podlegają rozliczeniu w momencie ich zaistnienia. W związku z tym nie ma podstaw, aby stosować do nich taki sam kurs waluty obcej, jaki został zastosowany przy rozliczeniu transakcji pierwotnej. Zgodnie zatem ze stanowiskiem organów podatkowych w przypadku korekty powodującej podwyższenie (in plus), jak również powodującej obniżenie (in minus) podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w sytuacji, w której:
a) przyczyna istnieje już w chwili powstania obowiązku podatkowego przeliczenia kwot wykazanych w walucie obcej na zbiorczych fakturach korygujących wystawianych przez podatnika należy dokonać według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski (bądź ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego;
b) występuje nowa okoliczność (zdarzenie, które zaistniało po dokonaniu transakcji udokumentowanej fakturą) przeliczenia kwot wykazanych w walucie obcej na zbiorczych fakturach korygujących wystawianych przez podatnika należy dokonać w okresie rozliczeniowym, w którym powstała przyczyna korekty, według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski (bądź ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny) na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej.

W myśl art. 29a ust. 17 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. korekty podstawy opodatkowania, która uległa zwiększeniu dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania. Dodatkowo zgodnie z ust. 18 niniejszego przepisu w przypadku eksportu towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zwiększenie podstawy opodatkowania, o którym mowa w ust. 17, następuje nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wykazane zostały te transakcje.