Otrzymanie zapłaty za usługę w postaci waluty wirtualnej jako barter

Czy otrzymanie za wykonana usługę zapłaty w postaci waluty wirtualnej stanowi transakcję barterową na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych?

Przedmiotowa kwestia została poruszona w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 października 2022 r. (0111-KDIB1-1.4010.263.2022.2.SH), który to wskazał, że: „W praktyce obrotu gospodarczego zdarza się, że umowy zawierane między stronami transakcji przewidują, że zapłata za towar czy usługę następuje nie w formie pieniężnej, lecz w formie innego towaru i usługi (ewentualnie innych towarów i usług). Umowy takie, nazywane umowami barterowymi, stanowią rodzaj bezpośredniej wymiany towarów i usług (towarów na towary, usług na usługi, usług na towary lub towarów na usługi). Umowa barterowa jest umową wzajemną, a do istoty wzajemności należy to, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności, tj. równowartości. Innymi słowy, strony umowy barterowej uzgadniają wartość towarów, lub usług i dążą do tego, żeby bilans był zerowy.

W polskim prawie barter uważany jest za jeden z rodzajów umowy zamiany, choć tak naprawdę nie może być tak traktowany, ponieważ jest to równoważąca się wartościowo wymiana towaru na towar, usługi na usługę, towaru na usługę czy też usługi na towar. Barter jest więc pojęciem szerszym niż zamiana. Jest transakcją o charakterze bezgotówkowym, a w jej wyniku dochodzi do wymiany dóbr o tej samej wartości. Celem takiej transakcji jest niedokonywanie dodatkowych rozliczeń pieniężnych pomiędzy kontrahentami, a w konsekwencji maksymalne uproszczenie obrotu gospodarczego, w tym rozliczeń podatkowych.

Charakterystyczną cechą umowy barterowej jest istnienie wyłącznie dwóch stron transakcji. Obie strony występują zarówno w roli sprzedającego, jak i kupującego, obie strony są też względem siebie jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem. Każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej wartości, oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Umowa barterowa jest umową nienazwaną, która swoim charakterem jest zbliżona do umowy zamiany, a zatem w przypadku zawarcia umowy barterowej w praktyce stosuje się do niej przepisy dotyczące umowy zamiany, tj. przede wszystkim art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.), zgodnie z którym: przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Oznacza to, że przedmiotem umowy zamiany mogą być nie tylko rzeczy, lecz także wszelkie zbywalne dobra materialne, jak również niematerialne.

Zamiana jest czynnością prawną konsensualną, odpłatną i wzajemną, rodzi skutki zobowiązujące, a w warunkach określonych w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego – skutki rozporządzające.

Tym samym, w swej istocie umowa zamiany jest niewątpliwie podobna do umowy sprzedaży. Świadczy o tym również fakt, że ustawodawca nie reguluje odrębnie tej umowy, a jedynie w art. 604 Kodeksu cywilnego stwierdza, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Zamiana jest zatem formą odpłatnego zbycia.

Z przytoczonego powyżej przepisu jednoznacznie wynika, że zamiana to w efekcie forma zbycia jednej rzeczy (w tym prawa majątkowego), a w zamian – nabycie własności drugiej rzeczy. Istotą umowy zamiany jest zatem wymiana dóbr.

Skoro strony umowy barterowej przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy (świadczą wzajemnie usługi), w przedmiotowej sprawie – otrzymanie wynagrodzenia za świadczone usługi informatyczne w zamian za kryptowaluty – występując jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy, to pojawia się – co do zasady – konieczność rozpoznania, przez strony takiej umowy, odpowiednio przychodu jak i związanego z nim kosztu. Należy przyjąć, że rozliczenie na zasadzie barterowej, jako sposób wykonania zobowiązania skutkujące zaspokojeniem wierzyciela, są akceptowalne jako jedna z form poniesienia kosztu.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca planuje nawiązać współpracę w zakresie świadczenia usług informatycznych z A, mającą siedzibę na terytorium Zjednoczonych Emiratów Arabskich, która nie będzie podmiotem powiązanym kapitałowo, ani osobowo z Wnioskodawcą.

Płatność wynagrodzenia za wykonywane usługi, odbywać się będzie w walutach wirtualnych w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2021 r. poz. 1132 z późn. zm.), (dalej jako: „ustawa o AML”). Następnie środki otrzymane w walucie wirtualnej będą wymieniane na walutę fiducjarną np. euro, złote, dolary itp. (dalej jako: „FIAT”).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi informatyczne na rzecz Spółki A, otrzymując z tego tytułu umówione wynagrodzenie, które wypłacone zostanie w walucie wirtualnej.

W związku z tym Wnioskodawca, na podstawie art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, rozpozna przychód z działalności gospodarczej w kwocie wynagrodzenia określonego na fakturze (sprzedaż usług) oraz jednocześnie koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w treści art. 15 ust. 11 ustawy o CIT, (z tytułu nabycia waluty wirtualnej).

Wartość otrzymanego wynagrodzenia (określonego na fakturze) za usługi informatyczne stanowić będzie przychód z działalności gospodarczej zgodnie z treścią art. 12 ust. 3 ustawy o CIT (sprzedaż usług) w dacie określonej na podstawie art. 12 ust. 3a ustawy o CIT. 

Jednocześnie wartość wynagrodzenia, stanowić będzie dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 11 ustawy o CIT, (nabycie waluty wirtualnej).

Zatem, w związku z otrzymaniem waluty wirtualnej, jako płatności za świadczone usługi informatyczne w ramach transakcji barterowej. Wnioskodawca rozpozna przychód z działalności gospodarczej z tytułu sprzedaży usług na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz jednocześnie koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu nabycia waluty wirtualnej”.

Reasumując należy stwierdzić, że w przypadku otrzymania zapłaty za usługę w formie waluty wirtualnej podatnik powinien rozpoznać przychód z działalności gospodarczej zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. i jednocześnie wartość wynagrodzenia będzie stanowić dla niego koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 11 przedmiotowej ustawy, tj. koszt uzyskania przychodu związany z dochodami ze zbycia walut wirtualnych i podatkiem od tego dochodu, o którym mowa w art. 22d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu