Od kilku tygodni uczestniczę w debacie (nierelacjonowanej oczywiście przez „opiniotwórcze media”) na temat przejściowego obniżenia stawek podatku od towarów i usług na wszystkie bezpośrednie i (pośrednie) nośniki energii w okresie grzewczym czyli przez pierwszy kwartał przyszłego roku. Wiemy, że nowy rok zacznie się od super absurdu (czegoś podobnie niemądrego nie zrobiono w czasie minionych kilkudziesięciu lat), polegającego na podwyżce z 5% na 23% stawek podatku na energię elektryczną i cieplną, z 0% na 23% na gaz ziemny i z 8% na 23% na paliwa silnikowe. Jest to zdaniem wielu komentatorów SAMOBÓJSTWO POLITYCZNE: najważniejszym toastem, który będzie wznoszony o godz. 24:00 w najbliższego sylwestra może być (będzie?) życzenie odebrania władzy tym, którzy przez podwyżki opodatkowania faktycznie pozbawiają nas możliwości ogrzania naszych mieszkań, firm i budynków publicznych. Podatkami zajmuję się już prawie pół wieku (również jako członek władz, które swego czasu przeprowadziły dwie udane operacje fiskalne w naszym kraju), lecz takiego scenariusza jeszcze nikt rządzącym nie podrzucił. Wynik jesiennych wyborów może być już znany w czasie nocy sylwestrowej: dla ludzi o skromnych dochodach (a ci stanowią najważniejszy elektorat obecnej większości parlamentarnej) drastyczna podwyżka opodatkowania nośników energii może zapoczątkować zmianę preferencji wyborczych.
Dlaczego więc klasa polityczna konsekwentnie dążą do politycznej katastrofy? Słyszę na ten temat co najmniej dwie odpowiedzi. Pierwsza akcentuje brak jakiegokolwiek poważnego zaplecza merytorycznego obecnej władzy, które byłoby zdolna ostrzec przed tym błędem. Przecież gdy przed rokiem podrzucono politykom „Polski Ład” w podatkach, również nikt nie ostrzegł, że skończy się to wizerunkową katastrofą. Przecież funkcjonariusze publiczni, którzy formalnie przedstawiają te absurdalne projekty, powinni albo odmówić ich podpisania, albo lojalnie poinformować, że to, co się im poleca zrobić, jest kardynalnym błędem, albo podać się do dymisji. Mogę przy innej okazji opowiedzieć przypadki z dość odległej przeszłości, gdy wysocy funkcjonariusze resortu finansów odmawiali wykonania bezsensownych poleceń („ja tego nie podpiszę”) i … wygrywali, bo politycy odstępowali od głupich pomysłów. Bywało również tak, że wycofywano się z proponowanych nonsensów, lecz również odwoływano tych, którzy uratowali tyłek polityków – dotyczyło to również mojej skromnej osoby (w tym świecie każdy dobry uczynek będzie przykładnie ukarany). Gdyby w administracji publicznej, a zwłaszcza w organach zajmujących się podatkiem od towarów i usług zasiadali ludzie, którzy inaczej pojmowaliby swoją rolę, pomysł drastycznych podwyżek podatku od towarów i usług w nowym roku nigdy nie byłby przedmiotem jakiejkolwiek rządowej agendy. A może rządzą tam wciąż ludzie, którzy w nieodległej przeszłości byli współautorami klęski nie tylko „Polskiego Ładu”?
Jest również inna odpowiedź na powyższe pytanie: podrzucenie tego pomysłu nie jest wynikiem niekompetencji, lecz jest świadomą dywersja AntyPiSu, który miał, ma i pewnie będzie mieć duże wpływy w strukturach rządowych. Jeżeli przypomnielibyśmy słowa, których używali medialni przedstawiciele „międzynarodowego biznesu optymalizacyjnego” jeszcze w 2015 roku, oceniając ówczesny program podatkowy tej partii, to uzyskalibyśmy jednoznaczną odpowiedź: stanowili wówczas reprezentatywną część tworzącej się wówczas totalnej opozycji. Szczególnie konsekwentnie kwestionowali fakt masowej ucieczki od opodatkowania i wyłudzania zwrotów, a zwłaszcza oszustw w podatku od towarów i usług oraz konieczność zasadniczej naprawy tego podatku. Doprowadzili również do opóźnień we wdrażaniu skutecznych metod likwidacji tych patologii (likwidacji odwrotnego obciążenia), co kosztowało budżet dziesiątki miliardów złotych: praktycznie do marca 2017 roku nie zrobiono nic na tym polu.
A jaka jest prawda? Może ją kiedyś poznamy.
Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych
