W dniu 20 kwietnia 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok sygn. II OSK 1348/20, w którym orzekł, że ekrany akustyczne należy zaliczyć do urządzeń budowlanych w rozumieniu art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego, jeżeli są objęte pozwoleniem na budowę drogi. Natomiast jeżeli mają być ustawiane przy drodze po jej zbudowaniu i nie były objęte pozwoleniem na budowę, wymagają pozwolenia na budowę, tak jak wszystkie inne obiekty budowlane i roboty budowlane niewymienione w art. 29 Prawa budowlanego.
Przedmiotowa sprawa dotyczyła budowy ekranów akustycznych bez wymaganego pozwolenia na budowę. W wyroku sąd wskazał, że „(…) ekrany akustyczne należy zaliczyć do urządzeń budowlanych w rozumieniu art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego, jeżeli są objęte pozwoleniem na budowę drogi. Natomiast jeżeli mają być ustawiane przy drodze po jej zbudowaniu i nie były objęte pozwoleniem na budowę, wymagają pozwolenia na budowę, tak jak wszystkie inne obiekty budowlane i roboty budowlane niewymienione w art. 29 Prawa budowlanego (por. wyrok NSA 11 stycznia 2013 r. sygn. akt II OSK 1603/11, wyrok NSA z dnia 13 lutego 2019 r., sygn. II OSK 3352/18, wyrok WSA w Krakowie z dnia 4 listopada 2014 r., II SA/Kr 1204/14, wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 października 2018 r., sygn. VII SA/Wa 395/18).
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, na pełną aprobatę zasługuje stanowisko Sądu pierwszej instancji, według którego, powyższy pogląd co do charakteru ekranów akustycznych zachowuje aktualność również w odniesieniu do ekranów akustycznych realizowanych przy innych inwestycjach, niż drogowe. Niezależnie bowiem od lokalizacji (czy to od strony drogi, czy uciążliwej działalności gospodarczej), tożsama pozostaje ich funkcja polegająca na zmniejszeniu natężenia dźwięku na sąsiednich nieruchomościach.
Wbrew stanowisku przedstawionemu w skardze kasacyjnej, a poprzednio w skardze, przedmiotowe ekrany nie stanowią urządzeń budowlanych. Trafny jest wywód Sądu pierwszej instancji, według którego, definicja urządzenia budowlanego zawarta w cytowanym art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego wymaga aby urządzenie było związane z obiektem budowlanym i jednocześnie zapewniało możliwość korzystania z niego. Urządzenie budowlane z natury swojej pozostaje bowiem w związku funkcjonalnym z określonym obiektem budowlanym (budowlą), w stosunku do którego spełnia funkcję służebną, umożliwiającą prawidłowe użytkowanie tego obiektu. W odniesieniu do omawianych ekranów akustycznych, przesłanki wymienione w cytowanym przepisie nie zostały spełnione. Przedmiotowe ekrany stanowią odrębną od pozostałych obiektów budowlanych znajdujących się na działce budowlę i nie służą zapewnieniu możliwości użytkowania tych obiektów zgodnie z przeznaczeniem. Brak jest więc stosownego powiązania funkcjonalnego. Ich główną funkcją jest, jak wyżej wskazano, zmniejszenie natężenia dźwięku na sąsiednich nieruchomościach.
W konsekwencji, nie jest zasadny zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a.p.p.s.a. w zw. z art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego, poprzez jego błędną wykładnię skutkującą uznaniem budowy ekranów za roboty budowlane, które można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę.
Powtórzyć można, w ślad za organami oraz Sądem pierwszej instancji, że z przepisów art. 29 Prawa budowlanego nie wynika aby wykonanie ekranów akustycznych jako budowli, a więc obiektów budowlanych, było zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę”.
Katarzyna Wawrzonkiewicz
Specjalista ds. obsługi ubezpieczenia podatkowego
katarzyna.wawrzonkiewicz@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 76