Zasady proporcjonalności i neutralności podatkowej

Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 17 maja 2023 r., sprawa nr C-418/22 ustalał, czy art. 62 pkt 2 i art. 63, 167, 206, 250 i 273 dyrektywy 2006/112 WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej a także zasad proporcjonalności i neutralności podatkowej oraz zasady proporcjonalności i neutralności podatkowej należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, na mocy którego naruszenie obowiązku zadeklarowania i zapłaty VAT skarbowi państwa podlega sankcji w postaci ryczałtowej grzywny w wysokości 20 % kwoty VAT, który byłby należny przed zaliczeniem VAT podlegającego odliczeniu.

Należy przypomnieć, że z art. 2 i 273 dyrektywy 2006/112 w związku z art. 4 ust. 3 TUE wynika, iż państwa członkowskie są zobowiązane podjąć wszelkie działania ustawodawcze i administracyjne niezbędne do zapewnienia na ich terytorium poboru w pełnej wysokości należnego VAT i zwalczania oszustw podatkowych. W braku harmonizacji przepisów Unii w dziedzinie sankcji z tytułu niedochowania warunków przewidzianych w ramach systemu wprowadzonego przez te przepisy państwa członkowskie mają kompetencję do dokonania wyboru sankcji, które uznają za odpowiednie. Muszą one jednak wykonywać swoje kompetencje z poszanowaniem prawa Unii i jego zasad ogólnych, a w konsekwencji – z poszanowaniem zasad proporcjonalności i neutralności podatkowej.

W ocenie TSUE: po pierwsze, zasady proporcjonalności, sankcje wprowadzone w prawie krajowym na podstawie art. 273 dyrektywy 2006/112 nie mogą wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celów obejmujących zapewnienie prawidłowego poboru podatku i zapobieganie oszustwom podatkowym. Przy dokonywaniu oceny, czy sankcja jest zgodna z zasadą proporcjonalności, należy uwzględnić w szczególności charakter i wagę naruszenia, którego ukaraniu sankcja ta służy, oraz sposób ustalania jej kwoty. Znaczenie dla oceny proporcjonalności sankcji w świetle celu polegającego na zapewnieniu prawidłowego poboru podatku może mieć ponadto okoliczność, że w wyniku kontroli podatkowej podatnik, dobrowolnie lub nie, uregulował stwierdzoną przez właściwe organy niedopłatę podatku.

Po drugie, zasady neutralności podatkowej, wymaga ona, by prawo do odliczenia naliczonego VAT zostało przyznane w razie spełnienia wymogów materialnych, nawet jeśli podatnicy nie spełnili niektórych wymogów formalnych. W konsekwencji jeżeli organ podatkowy posiada informacje niezbędne do ustalenia, że zostały spełnione wymogi materialne, to nie może on nakładać dodatkowych warunków, które mogłyby w efekcie praktycznie uniemożliwić wykonanie prawa do odliczenia.

Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 273 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz zasady proporcjonalności i neutralności podatkowej należy interpretować w ten sposób, że:

nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, na mocy którego naruszenie obowiązku zadeklarowania i zapłaty podatku od wartości dodanej (VAT) skarbowi państwa podlega sankcji w postaci ryczałtowej grzywny w wysokości 20 % kwoty VAT, który byłby należny przed zaliczeniem VAT podlegającego odliczeniu, z zastrzeżeniem ustaleń, których powinien dokonać sąd odsyłający w odniesieniu do proporcjonalności grzywny nałożonej w sprawie w postępowaniu głównym.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu