Czy w ramach umowy cash poolingu powstają świadczenia nieodpłatne na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych?

W związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu, w umowie cash poolingu po stronie ich uczestników, zasadniczo, nie wystąpi przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychód stanowi wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. W przepisach podatkowych nie ma wyjaśnienia, co należy rozumieć przez wspomniane nieodpłatne świadczenia. Uznaje się, że podatkowe pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” ma szerszy zakres niż w sensie cywilnym i obejmuje ono wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne w działalności osób prawnych, których: następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar majątkowy.

Dla celów podatkowych za nieodpłatne świadczenia należy przyjmować te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem było nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku osoby prawnej, mające konkretny wymiar finansowy. Pod pojęciem świadczenia częściowo odpłatnego należy natomiast rozumieć świadczenie, które podatnik otrzymuje za wartość niższą aniżeli realna wartość otrzymanego świadczenia.

Powyższe stanowisko potwierdzane jest w interpretacjach organów podatkowych+, jak również w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz piśmiennictwie. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 lutego 2021 r. znak 0111-KDIB2-1.4010.532.2020.3.BJ wskazano, że: „Powyższe stanowisko zostało zaprezentowane w komentarzu do art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pod red. K. Gil (K. Gil, A. Obońska, A. Wacławczyk, A. Walter (red.), Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz Wyd. 3. Warszawa 2019), w którym wskazano: „Sposób rozumienia pojęcia „świadczenia nieodpłatnego” był przedmiotem częstej analizy doktryny, jak również sądów administracyjnych. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na uchwałę NSA (7) z dnia 18 listopada 2002 r. (FPS 9/02. ONSA 2003, Nr 2, poz. 47). W myśl tej uchwały pojęcie nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma szerszy zakres niż jego odpowiednik w prawie cywilnym. Zgodnie z poglądem wyrażonym przez NSA, pojęcie to obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub mną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Stanowisko to znalazło następnie potwierdzenie w uchwale NSA (7) z dnia 16 października 2006 r. (II FPS 1/06, ONSAiWSA 2006, Nr 6, poz. 153). Zgodnie z tą uchwałą, o ile w prawie cywilnym nie ma świadczenia bez świadczącego, to w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest istotne kto świadczył ani czy w ogóle działanie innego podmiotu było źródłem przysporzenia majątkowego. Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Skoro nie jest ważne źródło przychodów, lecz sam fakt osiągnięcia dochodu, to tym bardziej nie jest ważne, czy osiągnięty dochód był następstwem działania (zaniechania) innej osoby, czy też nie. Przytoczone rozważania są powielane w aktualnym orzecznictwie NSA (np. w wyroku NSA z dnia 8 grudnia 2016 r., sygn. akt II FSK 3424/14, Legalis)”.

Cash pooling jest usługą należącą do zakresu usług bankowych, polegających na umożliwieniu przez bank grupie kapitałowej, do której należa uczestnicy, bardziej efektywnego, codziennego zarządzania środkami pieniężnymi i kredytami oraz korzystania przez poszczególne spółki z grupy ze wspólnej płynności finansowej całej grupy kapitałowej. Działania podejmowane przez poszczególnych uczestników, stanowią konsekwencję usługi świadczonej przez bank i mają wyłącznie pomocniczy wobec niej charakter. Nie stanowią one odrębnych, niezależnych transakcji o określonej wartości rynkowej, ale niezbędny element funkcjonowania całej struktury systemu, konieczny do efektywnego wykonywania usługi przez bank.

Powyższy pogląd zostało wyrażony m.in. w interpretacji podatkowej z dnia 4 kwietna 2018 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.394.2017.1.EN), w której wskazano, że: „W świetle powyższego, nie można stwierdzić, że w wyniku zerowania sald na rachunku Spółki będącej uczestnikiem systemu cash poolingu, otrzyma ona nieodpłatne bądź częściowo odpłatne świadczenie ze strony innych uczestników tego systemu.

 

 

Wróć do spisu treści serwisu