Obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej ciąży zarówno na podmiocie, który jako prosument nie posiadający koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, wyprodukował a następnie zużył pozyskaną energię elektryczną na własne potrzeby, jak i na podatniku sprzedającym wytworzoną tak energię na rzecz nabywców końcowych (najemców). W pierwszym przypadku źródłem przedmiotowego obowiązku jest art. 138h ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 138h ust. 5 pkt 5 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej określanej jako: „ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r.”), w drugim natomiast art. 138h ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 138h ust. 5 pkt 2 tej ustawy. Przedmiotem wątpliwości bywa wpływ na te powinności zwolnienia od opodatkowania wynikającego z § 5 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 28 czerwca 2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (dalej: rozporządzenie), przewidzianego dla podmiotów produkujących energię z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW oraz ewentualnej rezygnacji z przedmiotowego zwolnienia.
Gdy wytworzona energia jest w części zużywana na własne potrzeby wytwórcy i podlega zwolnieniu na podstawie § 5 wzmiankowanego rozporządzenia, a w części jest odprzedawana na rzecz nabywców końcowych (najemców) i z tego tytułu podlega opodatkowaniu, przy czym podatnik napotyka na trudności w ustaleniu faktycznego stanu ilości energii produkowanej i dostarczanej na rzecz najemców, nie może on wyłączyć obowiązku prowadzenia ewidencji na zasadach określonych w art. 138h ust. 5 pkt 2 i 5 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. np. poprzez rezygnację ze zwolnienia od akcyzy i tym samym opodatkowanie oraz ewidencjonowanie 100% energii wyprodukowanej w instalacji fotowoltaicznej.
Stanowisko takie zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 21 lutego 2023r. (znak: 0111-KDIB3-3.4013.11.2023.2.AM). odpowiadając na wątpliwości podatnika co do możliwości opodatkowania całej wyprodukowanej, w ramach instalacji fotowoltaicznych, energii elektrycznej bez konieczności prowadzenia odrębnie ewidencji energii zużywanej przez Spółkę i odrębnie przez najemców. W uzasadnieniu interpretacji Organ skonstatował: „nawet jeżeli Państwo zrezygnują z możliwości skorzystania ze zwolnienia i opodatkują całą energię elektryczną, wówczas i tak nie będą Państwo zwolnieni z obowiązku prowadzenia odrębnie ewidencji energii zużywanej i odrębnie energii elektrycznej sprzedawanej najemcom”.
Należy zaznaczyć, że w świetle wymogów art. 138h ust.5 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r., w ewidencji powinny być ujmowane dane niezbędne do określenia w okresach miesięcznych, z dokładnością do 0,001 MWh, łącznej ilości:
- energii elektrycznej wyprodukowanej lub zakupionej na terytorium kraju;
- energii elektrycznej sprzedanej nabywcom końcowym na terytorium kraju ;
- energii elektrycznej sprzedanej podmiotom posiadającym koncesję w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.);
- energii elektrycznej zużytej na potrzeby własne;
- energii elektrycznej zwolnionej od akcyzy na podstawie art. 30 ust. 6, 7 i 7a oraz przepisów wydanych na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Na mocy art. 138h ust. 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. ewidencja ilościowa energii elektrycznej powinna być prowadzona na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych u nabywcy końcowego lub podmiotu zużywającego energię, a w przypadku braku urządzeń pomiarowych – na podstawie współczynnikowo określonego poziomu poboru energii przez poszczególne urządzenia, wskazanego w dokumentacji prowadzonej przez podatnika.
Jeśli natomiast brak jest urządzeń pomiarowych pozwalających na precyzyjne określenie ilości, energii elektrycznej zużytej na potrzeby własne i strat energii elektrycznej niepodlegających opodatkowaniu, art. 138h ust.6 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. przewiduje określanie ilości energii przez prowadzącego ewidencję w sposób szacunkowy.
Wobec powyższego w powołanej interpretacji indywidualnej z dnia 21 lutego 2023r., wydający ją Organ stwierdził: „nawet w przypadku rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania, są Państwo zobowiązani do prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej, w której powinni Państwo wykazać odrębnie energię elektryczną zużywaną przez Państwa oraz odrębnie energię elektryczną sprzedawaną najemcom. W przypadku trudności, które Państwo napotykają ze względu na brak posiadania urządzeń pomiarowo – rozliczeniowych, mają Państwo prawo określić ilość energii elektrycznej na podstawie metod szacunkowych”.
Dodać wypada, że w wyniku zmian wprowadzonych z dniem 1 stycznia 2023 r. na mocy ustawy z dnia 1 grudnia 2022r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw dodany został nowy art. 138h ust.7 ustawy, zgodnie z którym w odniesieniu do energii elektrycznej produkowanej z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, w przypadku braku urządzeń pomiarowych pozwalających na precyzyjne określenie ilości energii wyprodukowanej, o której mowa w ust. 5 pkt 1, prowadzący ewidencję, o której mowa w ust. 1, określa ilości szacunkowe tej energii, uwzględniając moc zainstalowaną elektryczną instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.
Uzupełnienia wymaga, że zgodnie z art. 2 pkt 19b) powołanej ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii moc zainstalowana elektryczna instalacji odnawialnego źródła energii oznacza łączną moc znamionową czynną:
- zespołu urządzeń służących do wytwarzania energii elektrycznej – zespołu prądotwórczego, podaną przez producenta na tabliczce znamionowej, a w przypadku jej braku, moc znamionową czynną tego zespołu określoną przez jednostkę posiadającą akredytację Polskiego Centrum Akredytacji – w przypadku instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującej do wytwarzania energii elektrycznej biogaz lub biogaz rolniczy,
- generatora, modułu fotowoltaicznego lub ogniwa paliwowego podaną przez producenta na tabliczce znamionowej – w przypadku instalacji innej niż wskazana w lit. a;
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50
Akcyza i podatek akcyzowy
Serwis Instytutu Studiów Podatkowych pod redakcją naukową prof. dr hab. Witolda Modzelewskiego zawierający informacje, interpretacje, komentarze, orzecznictwo oraz publicystykę dotyczącą akcyzy i podatku akcyzowego w Polsce i Unii Europejskiej
Akcyza i podatek akcyzowy