Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych ( zwanej dalej u.p.o.l.) przez budowlę należy rozumieć obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Z kolei w myśl art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane budowla oznacza każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Natomiast art. 4 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. stanowią, że podstawę opodatkowania stanowi:
– dla gruntów – powierzchnia;
– dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 4-6 – wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego Przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. wprowadza zróżnicowanie stawek od 1 m2 gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od gruntów pozostałych. Z kolei art. 5 ust. 1 pkt 1 i 3 tej ustawy stanowi, że stawka od budowli – wynosi 2% ich wartości określonej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7.
Ponadto art. 137 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach stanowi, że cena za przyjęcie odpadów do składowania na składowisku odpadów uwzględnia w szczególności koszty budowy, prowadzenia, w tym zamknięcia i rekultywacji, oraz nadzoru, w tym monitoringu składowiska odpadów. Z kolei zgodnie art. 121 ust. 1 tej ustawy zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do składowania odpadów na składowisku odpadów w sposób selektywny, mając na uwadze uniknięcie szkodliwych dla środowiska reakcji pomiędzy składnikami tych odpadów, możliwość dalszego ich wykorzystania oraz rekultywację i ponowne zagospodarowanie terenu składowiska odpadów.
Działalność składowisk polega na przyjmowaniu odpadów w zamian za opłatę, a następnie na rekultywacji instalacji i monitoringu składowiska po jego zamknięciu podyktowanym jego zapełnieniem. Przychód uzyskany przez podmiot prowadzący składowisko w trakcie przyjmowania odpadów powinien uwzględniać koszty budowy, prowadzenia, w tym zamknięcia i rekultywacji, oraz nadzoru, w tym monitoringu składowiska odpadów. Po zapełnieniu składowiska powinno ono zostać zamknięte i wówczas składowisko nie przynosi przychodów, a generuje jedynie koszty związane z rekultywacją instalacji oraz monitoringiem. Obowiązki w tym zakresie wynikają z przepisów prawa. Ponadto na podstawie obecnych przepisów powszechnie obowiązującego prawa należy stwierdzić, że na gruncie podatku od nieruchomości składowisko odpadów jest budowlą, bowiem ustawodawca uregulował to wprost przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. W związku z powyższym należy uznać, że podstawą opodatkowania jest w ich przypadku wartość początkowa przyjęta dla celów amortyzacji, a stawka podatku od nieruchomości może wynieść nawet 2%. Analizując linię orzeczniczą sądów administracyjnych należy stwierdzić, że sądy stoją na stanowisku, że działalność po zamknięciu składowiska jest nierozerwalna z działalnością wykonywaną w trakcie przyjmowania odpadów. Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2011 r. (II FSK 58/11) stwierdzono, że rekultywacja gruntów poeksploatacyjnych nie jest odrębną działalnością prowadzoną przez przedsiębiorcę, lecz jest immanentnie związana z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Pogląd ten jest utrwalony w orzecznictwie sądowym, a został zapoczątkowany uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1994 r. (III AZP 5/94) , w której stwierdzono, że tereny poeksploatacyjne podlegające rekultywacji, które pozostają we władaniu przedsiębiorstwa wydobywającego kopaliny, są gruntami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. Z powyższego należy wysnuć wniosek, iż zdaniem sądów administracyjnych rekultywacja jest traktowana jako kolejny etap działalności gospodarczej składowiska niezależnie od powodu zaprzestania przyjmowania odpadów.
Maciej Sobiech
dyrektor Oddziału Wielkopolskiego
doradca podatkowy nr 09809
radca prawny nr wpisu 1845
