Jednym z aspektów popularności fundacji rodzinnych jest rosnąca liczba interpretacji indywidualnych oraz sporów na ich tle rozstrzyganych przez sądy administracyjne. W wyroku z dnia 4 lipca 2024 r. (I SA/Po 66/24) WSA w Poznaniu odniósł się do skutków korzystania przez członków zarządu fundacji z samochodu osobowego zakupionego do spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów na gruncie art. 24q ust. 1 pkt 1 lub 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej określanej jako: „ustawa z dnia 15 lutego 1992 r”). Sąd po rozpatrzeniu skargi na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) z dnia 27 listopada 2023r. przyznał rację organowi.
Interpretacja wydana została na wniosek przyszłego fundatora fundacji rodzinnej (dalej: „Fundator”), która zgodnie ze statutem ma pokrywać koszty utrzymania, kształcenia i leczenia beneficjentów, w tym syna Fundatora, a do spełniania tych świadczeń dla celów statutowych, określonych w art. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (dalej: „ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r.”) ma m.in. dokonać zakupu samochodu osobowego oraz ponosić wydatki na jego utrzymanie w postaci paliwa, ubezpieczenia, kosztów remontów i napraw.
Wnioskując o wydanie interpretacji, Fundator założył, że korzystanie przez członków zarządu fundacji rodzinnej z pojazdu przeznaczonego do spełniania świadczeń na rzecz jej beneficjentów nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, w szczególności jako świadczenie z art. 24q ust. 1 pkt 1 lub 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. Uzasadniając swój pogląd w sprawie Fundator wskazał, że z pojazdu będzie korzystał tylko zarząd fundacji rodzinnej i pojazd nie będzie „oddany beneficjentowi do korzystania przez fundację”. Skoro zaś pojazd będzie wykorzystywany wyłącznie dla celów statutowych fundacji, to – zdaniem Fundatora – nie powstanie żadna korzyść osobista dla beneficjentów, zarówno w sposób pośredni jak i bezpośredni.
W interpretacji z dnia 27 listopada 2023 r. Dyrektor KIS uznał stanowisko Fundatora za nieprawidłowe. Przyjął, że korzystanie z samochodów osobowych przez członków zarządu fundacji rodzinnej do spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów wypełnia dyspozycję art. 24q ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r w zw. jej z art. 2 ust. 2, polega bowiem na postawieniu do korzystania beneficjentom przez fundację rodzinną w sposób pośredni jej składnika majątkowego w postaci samochodu osobowego i w konsekwencji podlega opodatkowaniu 15% podatkiem od osób prawnych.
Fundator zaskarżył powołaną interpretację do WSA w Poznaniu, jednakowoż Sąd po rozpoznaniu skargi uznał ją za bezzasadną.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 4 lipca 2024 r. (I SA/Po 66/24) WSA wskazał, że skoro art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. za świadczenie fundacji rodzinnej na rzecz beneficjenta uznaje m. in. zachowanie polegające na oddaniu przez fundację rzeczy beneficjentowi do korzystania, a w przepisie tym nie precyzuje się w jaki sposób beneficjent fundacji ma korzystać z oddanych mu do korzystania przez fundację składników majątkowych, to – zgodnie z zasadą lege non distinguente nec nostrum est distinguere – nieistotne jest czy dojdzie do oddania rzeczy do wyłącznego czy też niewyłącznego korzystania przez beneficjenta fundacji.
WSA potwierdził tym samym, iż „nawet w sytuacji oddania przez fundację rodzinną jej beneficjentowi rzeczy do niewyłącznego korzystania zachowanie tego rodzaju należy uznać za świadczenie, o którym mowa w art. 2 ust. 2 u.f.r. opodatkowane na zasadzie art. 24q ust. 1 pkt 1 ustawy o PDOP” i jednoznacznie za prawidłowe uznał stanowisko organu wyrażone w zaskarżonej interpretacji.
Przedstawiony wyrok nie jest prawomocny.
dr Joanna Kiszka
Dyrektor Śląskiego Oddziału Instytutu Studiów Podatkowych
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. 32 259 71 50
