Czy otrzymane środki pieniężne z gwarancji ubezpieczeniowej są przychodem podatkowym?

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. W myśl art. 12 ust. 3 tej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Jednocześnie w art. 12 ust. 4 ustawy został zawarty zamknięty katalog zdarzeń, które nie stanowią przychodu podatkowego. Powyższe wyłączenia nie mają jednolitego charakteru. Wśród kategorii przychodów tzw. neutralnych podatkowo, a więc niestanowiących podstawy ustalania dochodu podatnika podlegającego opodatkowaniu, wymienia się m.in. wyłączenia systemowe, mające na celu zachowanie spójności systemu podatkowego lub uniknięcie podwójnego opodatkowania. Do tej kategorii jest zaliczany również art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Brak zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów winno jednakże wynikać bądź z ustawowego wyłączenia tego wydatku z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1 powołanej ustawy, bądź z braku związku poniesionego wydatku z przychodami (art. 15 ust. 1 tej ustawy). W ocenie autora przepis art. 12 ust. 4 pkt 6a powołanej ustawy nie ma zastosowanie w przypadku oceny skutków podatkowych otrzymania kwoty pieniężnej tytułem gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy. Warunkiem wypłaty tej kwoty jest fakt niewywiązania się np. wykonawcy względem np. zamawiającego z obowiązków wynikających z zawartej umowy. Podstawą do wypłaty tej kwoty nie są konkretne koszty (wydatki), w szczególności niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Nie można uznać, że kwota uzyskana z tytułu gwarancji należytego wykonania umowy stanowi zwrot konkretnych wydatków niepodlegających zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Powyższe oznacza, że otrzymana kwota tytułem gwarancji ubezpieczeniowej należytego wykonania umowy stanowić będzie przychód podatkowy na podstawie art. 12 ust. 1 tej ustawy.

Przepisy u.p.d.o.p. nie przewidują zwolnienia z opodatkowania środków otrzymanych z gwarancji bankowych przez podatników. Dlatego też otrzymane środki będą opodatkowane podatkiem dochodowym. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 20.01.2011 r., IPPB3/ 423-716/10-5/AG, w której możemy przeczytać:

„(…)otrzymana przez Spółkę kwota z tytułu gwarancji zabezpieczającej jej roszczenia stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Chociaż działanie kontrahenta naraziło Spółkę na dodatkowe koszty (do których poniesienia Spółka nie byłaby zobowiązana w normalnych warunkach, tj. w przypadku wywiązania się kontrahenta z postanowień umowy), to środki pieniężne uzyskane przez Spółkę w ramach gwarancji kontrahenta bez wątpienia stanowią przysporzenie majątkowe po stronie Spółki, wpływające na stan jej aktywów. Spółka błędnie przyjęła, iż skoro została narażona prze działanie kontrahenta na dodatkowe wydatki (koszty) i kwota gwarancji ma charakter odszkodowawczy z tego tytułu, to nie można mówić w takiej sytuacji o wzroście jej aktywów, a jedynie o przywróceniu stanu sprzed powstania szkody. Przychód w prawie podatkowym nie jest definiowany wynikowo (jako strata lub zysk podmiotu), a jako jakiekolwiek trwałe przysporzenie majątkowe, uzyskane poprzez przyrost aktywów lub zmniejszenie pasywów podatnika. Jak określił ustawodawca podatkowy w art. 12 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, przychód podatkowy stanowią „otrzymane pieniądze, wartości pieniężne”. (…)”.

Wróć do spisu treści serwisu