Zaniechanie inwestycji a skutki podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych
Nierzadko podmioty gospodarcze rozpoczynają inwestycję, która w przyszłości ma osiągnąć konkretny cel np. budowa/przebudowa/rozbudowa nieruchomości (budynku), z zamiarem wykorzystania jej w celach działalności gospodarczej. Jednakże zdarzają się sytuacje, że podmioty gospodarcze z różnych powodów np. ekonomicznych, technicznych, czy też prawnych, zaniechują inwestycji. W jaki wówczas sposób należy rozstrzygnąć zaniechanie inwestycji przez podmiot gospodarczy na tle ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych?
W świetle art. 16a ust. 1 ustawy, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
- budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
- maszyny, urządzenia i środki transportu,
- inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.
W związku z podjętą inwestycją należy pamiętać, że np. nieruchomość (budynek) nie jest ewidencjonowana ona jako środek trwały, który mógłby podlegać amortyzacji, a jedynie jako inwestycja (środek trwały w budowie). Dokonując jej modernizacji np. poprzez dostosowanie do potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej i ponosząc konkretne wydatki na tą inwestycję, a następnie ją burząc z uwagi na zmianę przeznaczenia, dochodzi wtedy do zaniechania takiej inwestycji.
W konsekwencji powyższego, zgodnie z art. 15 ust. 4f ustawy, koszty zaniechanych inwestycji są potrącalne w dacie zbycia inwestycji lub ich likwidacji. Innymi słowy do kosztów uzyskania przychodów mogą być zaliczane wydatki, które stanowić miały część kosztów wytworzenia środka trwałego, a w konsekwencji nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów w momencie poniesienia – art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy. Należy podkreślić, że zdarzenie takie powinno być odpowiednio udokumentowane np. poprzez protokół wskazujący na przyczynę takiego zaniechania oraz poniesione koszty zaniechanej inwestycji.
Tym samym koszty zaniechanej lub zbytej inwestycji powinny być zaliczone przez podmiot gospodarczy do kosztów uzyskania przychodu w momencie faktycznego jej zaniechania lub zbycia.
Z kolei w sytuacji, gdy w miejsce zaniechanej inwestycji tj. wyburzenie budynku, doszłoby do rozpoczęcia innej nowej inwestycji, wówczas zgodnie z art. 16g ust. 4 ustawy, za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
W praktyce oznacza to, że koszty wyburzenia budynku będą stanowić element prowadzonej inwestycji. Wydatki te będą zwiększały wartość początkową środka trwałego tj. koszt wytworzenia nowego środka trwałego.
