Opodatkowanie dopłat w spółkach osobowych podatkiem od czynności cywilnoprawnych

Zgodnie z art. 1 ust.3 ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (zwanej dalej PodCzynnCywPrU) zarówno dopłaty w spółkach osobowych jak i kapitałowych uznawane są za zmianę umowy spółki. Pomimo, iż dopłaty nie są instytucją uregulowaną w odniesieniu do spółek osobowych, ustawodawca uznał, iż tego typu czynności podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Pomimo wątpliwości, co do możliwości stosowania i charakteru dopłat w spółkach osobowych, jeżeli wspólnicy postanowią o takiej formie dokapitalizowania spółki, muszą wkalkulować w koszty takiego wyboru konieczność zapłaty 0,5 % podatku od wartości wnoszonych dopłat.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą faktycznego dokonania dopłaty. Skoro ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamkniętą listę czynności podlegających opodatkowaniu, a przy określaniu katalogu czynności posługuje się pojęciami prawa prywatnego, bądź wprowadza własne pojęcia np. zmiana umowy spółki, to uzasadniona jest wątpliwość, czy dopłaty przekazywane przez wspólników w spółkach jawnych również podlegają opodatkowaniu.

Wykorzystanie na gruncie ustawy podatkowej pojęcia prawa prywatnego powoduje konieczność ustalenia, jaki zakres ma pojęcie, które a) występuje w prawie podatkowym, b) oznaczone jest terminem identycznym jak termin używany w prawie cywilnym, c) nie jest w prawie podatkowym objaśnione, ale d) jest objaśnione (tj. znany jest jego zakres) w prawie cywilnym. Niefortunna redakcja art.1 ust.3 pkt 1) PodCzynnCywPr w kwestii dopłat wynika z faktu, iż sam kodeks spółek handlowych posługuje się pojęciem dopłat w różnym kontekście (dopłaty w spółce z o.o., o których mowa w art. 177-179 KSH, należy odróżnić od dopłat uiszczanych przy połączeniu lub podziale spółek (art. 492 § 2 i art. 529 § 3 Kodeksu spółek handlowych), a w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych dopłaty pojawiają się zarówno w definicji „zmiany umowy spółki osobowej” jak i „zmiany umowy spółki kapitałowej”. Jedną z przyczyn niedoskonałości tej regulacji jest fakt, że pod formą prawną dopłaty, wykorzystywanej w spółkach osobowych na podstawie zasady swobody umów, może kryć się różna treść ekonomiczna. Ze względu na częstą praktykę takich wpłat w spółkach osobowych należałoby de lege ferenda określić, czy opodatkowaniu podlegają wpłaty zwiększające majątek spółki (bez względu na ich zwrotny lub bezzwrotny charakter), czy dopłaty w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych.

Wróć do spisu treści serwisu