8. Podmiot zużywający ? definicja.
Ostatnim podmiotem uczestniczącym w obrocie wyrobami akcyzowymi, który został zdefiniowany w ustawie, jest podmiot zużywający. Jest to podmiot zużywający wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na ich szczególne przeznaczenie. W definicji tego podmiotu ustawodawca wskazał podmioty krajowe oraz podmioty zagraniczne. W przypadku podmiotów krajowych podmiot zużywający, aby był uprawniony do korzystania ze zwolnienia od akcyzy, musi posiadać miejsce zamieszkania, siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski.
W przypadku paliwa lotniczego oraz paliwa żeglugowego, zwolnionych od akcyzy na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, podmiotem zużywającym będą również podmioty zagraniczne niemające miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie kraju.
W takich przypadkach warunkiem jest, aby paliwo było zatankowane bezpośrednio do zbiornika, który jest na stałe zamontowany w samolocie lub statku. Fakt, do jakiego statku czy samolotu zostało zatankowane paliwo, musi być odnotowany w dokumencie dostawy. Istotne uproszczenie systemu dostaw paliwa lotniczego oraz żeglugowego nastąpiło 1 września 2010 r., kiedy weszła w życie zmiana przepisów pozwalająca na ograniczenie danych, jakie muszą być wpisywane w przypadku dostawy tych paliw do zagranicznych statków czy samolotów.
W wyniku tej zmiany wystarczające jest wskazanie znaków identyfikacyjnych w przypadku samolotów oraz nazwy statku w przypadku jednostek pływających. Zmiana ta uprościła proces dokumentowania dostawy dla zagranicznych jednostek pływających i latających. Często bowiem inne podmioty wykorzystywały statek i nabywały do niego paliwo, a inne były właścicielami czy armatorami. Kwestia ustalenia prawidłowych danych wpisywanych w dokumencie dostawy do 1 września 2010 r. sprawiała problemy.
Mając na uwadze powyższą definicję podmiotu zużywającego, należy zwrócić uwagę na to, że w przypadku podmiotów posiadających miejsce zamieszkania, siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terenie kraju ustawodawca nie wymaga nabycia wyrobu akcyzowego zwolnionego od akcyzy przez podmiot zużywający. Istotny natomiast jest fakt zużycia wyrobu akcyzowego przez podmiot zużywający do celów uprawniających do zwolnienia od akcyzy. W rezultacie podmiotem zużywającym uprawnionym do korzystania ze zwolnienia od akcyzy może być podmiot świadczący usługi wytwarzania towarów z wykorzystaniem materiałów powierzonych (ang. toll manufacturer).
Na przykład podmiot świadczący usługi wytwarzania kosmetyków lub artykułów chemii gospodarczej może być uznany za podmiot zużywający uprawniony do korzystania ze zwolnienia od akcyzy w sytuacji, gdy alkohol etylowy skażony zostanie nabyty przez podmiot zagraniczny w kraju oraz będzie przemieszczony ze składu podatkowego na terenie kraju bezpośrednio do podmiotu świadczącego usługi przetwarzania, tj. działającego jako podmiot zużywający.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że podmiotem zużywającym będzie zarówno podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jak i podmiot nieprowadzący takiej działalności (np. osoba prywatna zużywająca gaz płynny do celów grzewczych). W obydwu przypadkach przepisy nakładają różne obowiązki na podmioty zużywające. W sytuacji, gdy podmiotem zużywającym jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest on zobowiązany do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego dla celów podatku akcyzowego przed wykonaniem pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na przeznaczenie. Zgłoszenie takie, co do zasady, powinno zostać złożone przez podmiot zużywający przed odbiorem pierwszej partii wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy.
Ponadto podmiot zużywający prowadzący działalność gospodarczą jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy. Ewidencja wyrobów zwolnionych od akcyzy musi zawierać wszystkie informacje szczegółowo określone w rozporządzeniu w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy. Także sposób prowadzenia ewidencji jest w tym rozporządzeniu szczegółowo określony, m.in. forma, w jakiej może być prowadzona ewidencja, tj. papierowa lub elektroniczna (szczegółowo ta kwestia została przedstawiona w komentarzu do art. 32 w części wskazującej warunki korzystania ze zwolnienia od akcyzy). Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej nie są zobowiązane do prowadzenia tego rodzaju ewidencji.
Natomiast są one zobowiązane do okazania podmiotowi dostarczającemu wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość. Z kolei podmiot dostarczający wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy jest zobowiązany do odmówienia wydania tych wyrobów w sytuacji, gdy podmiot zużywający odmawia okazania dokumentu tożsamości lub gdy dane podane przez podmiot zużywający w dokumencie dostawy nie zgadzają się z danymi wynikającymi z dokumentu tożsamości.
Malwina Sik
Konsultant podatkowy, aplikant adwokacki
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
