Akcyza i Podatek Akcyzowy – Serwis ISP – Nr. 2/2018

3. Brak oświadczenia nabywców oleju opałowego nie powoduje automatycznie zmiany stawki podatku akcyzowego

Stosowanie oświadczeń o przeznaczeniu wyrobów akcyzowych niejednokrotnie budził
kontrowersje. Niezależnie od licznych wyroków (w tym wyroku TK), przed Naczelny Sąd Administracyjny wciąż trafiają
kolejne sprawy dotyczącego tego właśnie zagadnienia. Jak wskazał NSA w wyroku z dnia 21 listopada 2017 r. (Sygn.
akt. I GSK 2269/15) ?Natomiast Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 2 czerwca 2016 r. w
sprawie C-418/14, rozpoznając pytanie prejudycjalne sądu krajowego, orzekł, że „Dyrektywę Rady 2003/96/WE z dnia 27
października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów
energetycznych i energii elektrycznej, zmienioną dyrektywą Rady 2004/75/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r., oraz zasadę
proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że:

1. nie sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na podstawie których sprzedawcy paliw są
   zobowiązani do złożenia w wyznaczonym terminie miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców, według których
   nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych, oraz
2. sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na mocy których w braku złożenia takiego
   zestawienia w wyznaczonym terminie, do sprzedanego paliwa stosowana jest stawka podatku akcyzowego przewidziana
   dla paliw silnikowych, podczas gdy zostało stwierdzone, że przeznaczenie tego produktu do celów opałowych nie
   budzi wątpliwości”.

Zatem Trybunał Konstytucyjny uznał, z uwagi na rolę, jaką złożone w terminie i
prawidłowo sporządzone zestawienia oświadczeń spełniają w zakresie kontroli obrotu olejem opałowym, że wprowadzenie
przez ustawodawcę tego warunku oraz wynikające w razie jego niespełnienia konsekwencje nie naruszają postanowień
Konstytucji RP. Podobne zdanie, co do zgodności z prawem unijnym, wyraził TSUE. Podkreślić należy, że TSUE nie
zakwestionował zasady nałożenia na sprzedawców paliw obowiązku składania zestawień oświadczeń, lecz ze względu na
wynikającą z ogólnej systematyki jak i celu dyrektywy energetycznej zasadę opodatkowania wyrobów energetycznych, w
przypadku ich zużycia zgodnie z ich faktycznym przeznaczeniem. Wskazał bowiem, że produkty energetyczne są
opodatkowane zgodnie z ich faktycznym wykorzystaniem. Oznacza to, że w przypadku niedochowania ustawowego wymogu
sporządzenia i złożenia w ustawowym terminie miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców oleju opałowego,
zastosowanie podwyższonej stawki akcyzy jak dla oleju napędowego jest możliwe dopiero po ustaleniu, że sprzedany
olej nie został zużyty zgodnie z przeznaczeniem. Tak więc, w razie stwierdzenia zużycia oleju opałowego zgodnie z
przeznaczeniem – brak jest podstaw do zastosowania dla tego wyrobu stawki akcyzy – określonej w art. 89 ust. 4 pkt 1
u.p.a. W takim wypadku więc należy odmówić zastosowania art. 89 ust. 16 w zw. z ust. 14 tego przepisu. W
konsekwencji należy uznać, że wynikająca z wyroku TSUE niezgodność normy prawa krajowego, tj. art. 89 ust. 16 u.p.a.
z prawem unijnym, naruszająca zasadę proporcjonalności oraz ogólną systematykę i cel dyrektywy energetycznej,
dotyczy także przewidzianej tym przepisem możliwości zastosowania stawki podatku akcyzowego przewidzianej dla paliw
silnikowych w przypadku niespełnienia warunków dla zestawień oświadczeń określonych w art. 89 ust. 14 u.p.a.?

Alan Lipnicki
Młodszy Konsultant
podatkowy
alan.lipnicki@isp-modzelewski.pl
tel.
(22) 517 30 60