3. Nakładania na produkty energetyczne oraz energię elektryczną podatku akcyzowego w kontekście aktu prawnego Unii Europejskiej
Art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej[3](zwany dalej: ,,TFUE??) ma znaczący wpływ w harmonizacji podatku akcyzowego od produktów energetycznych i energii elektrycznej.
W myśl art. 288 TFUE dyrektywa wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Dyrektywy są podstawowym źródłem wtórnego prawa Unii Europejskiej i jednocześnie instrumentem harmonizacji prawa.
Harmonizacja wiąże się z ujednolicaniem prawa wewnątrz Unii Europejskiej, ale nie ma na celu wyeliminowania narodowych systemów prawnych. Realizacja dyrektyw polega na tym, że wspólnie ustalone zostają tylko cele, natomiast ich urzeczywistnienie odbywa się zgodnie z ustawodawstwem narodowym [B. Brzeziński, J. Głuchowski, C. Kosikowski, Harmonizacja prawa podatkowego Unii Europejskiej i Polski, Warszawa 1998, s. 151]. W prawie podatkowym proces harmonizacji wiąże się z koniecznością wprowadzenia do ustawodawstwa krajowego stosownych instytucji prawa podatkowego, wymaganych przepisami prawa europejskiego, lub dokonania określonych zmian w prawie wewnętrznym, w taki sposób, aby eliminować sprzeczności z prawem unijnym, mającym nadrzędny charakter [M. Popławski (w:) Prawo podatkowe, red. L. Etel, Warszawa 2008, s. 80]. Państwa członkowskie są zatem związane postanowieniami dyrektyw, jednakże stopień tego związania jest różny w zależności od treści danej dyrektywy, a dokładniej zakresu i sposobu regulacji określonych zagadnień w danej dyrektywie [R. Mastalski, Prawo podatkowe, Warszawa 2006, s. 93].
W doktrynie przyjmuje się, że władztwo podatkowe obejmuje prawo stanowienia podatków oraz prawo ich wymiaru i poboru, łącznie z egzekucją. W sferze stanowienia prawa władztwo to nie ogranicza się tylko do wyłączności stanowienia podatków, lecz obejmuje także prawo do określenia w drodze ustawy podatkowej konstrukcji prawnej podatku [C. Kosikowski, Ustawa podatkowa. Geneza, ewolucja i stan prawny, tworzenie, kontrola, wykładnia, wykonywanie, Warszawa 2006, s. 23 i n.].
W tym miejscu, odnosząc się do treści komentowanego przepisu, wskazać należy, że obliguje on państwa członkowskie, po pierwsze, do nakładania na produkty energetyczne oraz energię elektryczną podatku akcyzowego, oraz po drugie, zobowiązuje te państwa do nakładania wskazanych podatków według zasad zawartych w dyrektywie. Oznacza to, że państwo członkowskie zobowiązane jest przede wszystkim do opodatkowania konkretnych wyrobów wskazanych w dyrektywie, czyli produktów energetycznych, które zdefiniowano w art. 2 ust. 1 dyrektywy 2003/96 oraz energii elektrycznej. Dyrektywa określa w szczególności tzw. minimalne poziomy opodatkowania, przewiduje i określa przesłanki wyłączenia i całkowitych lub częściowych zwolnień z podatku, obniżki i podwyżki stawek podatkowych, zasady różnicowania wysokości stawek podatkowych oraz sytuacje, w których istnieje obowiązek zwrotu już zapłaconego podatku, wymienia produkty energetyczne podlegające kontroli i nadzorowi nad przemieszczaniem zgodnie z postanowieniami dyrektywy 92/12, a także uzupełnia katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym zawarty w dyrektywie 92/12. Dyrektywa determinuje zatem ustawodawcę krajowego w szczególności w sferze sposobu kształtowania wskazanych elementów stałych konstrukcji podatku akcyzowego od produktów energetycznych i energii elektrycznej.
Malwina Sik
Konsultant podatkowy, aplikant adwokacki
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
