6. Finalny podmiot gazowy.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 19a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym finalnym nabywcą gazowym jest podmiot, który nabywa na terytorium kraju, importuje lub nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby gazowe lub który posiada uzyskane w sposób inny niż w drodze nabycia wyroby gazowe, który nie jest pośredniczącym podmiotem gazowym.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na jej systemowe umiejscowienie w tekście aktu prawnego, jakim jest ustawa o podatku akcyzowym. Definicja ta znajduje się po definicji nabywcy końcowego, którym w myśl przepisu art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku akcyzowym jest podmiot nabywający energię elektryczną, nieposiadający koncesji na wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. ? Prawo energetyczne. Można więc uznać, zauważając pewne analogie pomiędzy rynkiem energii elektrycznej oraz rynkiem wyrobów gazowych, w tym przede wszystkim gazu ziemnego, iż zamierzeniem ustawodawcy było posłużenie się podobną techniką prawodawczą w stosunku do obu przypadków. Jednak w stosunku do wyrobów gazowych, w odróżnieniu od energii, gdzie definicja nabywcy końcowego zbliżona jest do definicji konsumenta nabywającego energię dla potrzeb własnych, prawodawca wprowadził skomplikowaną definicję finalnego nabywcy gazowego, de facto w oderwaniu od głównej zasady akcyzy na poziomie wspólnotowym, jaką jest zasada konsumpcyjności.
Ustawodawca, w odróżnieniu od norm przyjętych dla obrotu energią elektryczną, nie odsyła do posiadania koncesji, która wprost mogłaby wskazywać na cel, lecz uzależnia status finalnego nabywcy gazowego od:
1) nabywania na terytorium kraju, importowania lub dokonywania wewnątrzwspólnotowego nabycia wyrobów gazowych przez podmiot, który nie jest pośredniczącym podmiotem gazowym lub
2) posiadania uzyskanych w inny sposób niż powyższy wyrobów gazowych przez podmiot, który nie jest pośredniczącym podmiotem gazowym.
Zgodnie z powyższym, każdy podmiot, który uczestniczy w obrocie gazowym, dokładnie jest w posiadaniu wyrobów gazowych, a jednocześnie nie posiada statusu pośredniczącego podmiotu gazowego, powinien być uznany za finalnego nabywcę gazowego dla potrzeb opodatkowania akcyzą, niezależnie, czy wyroby gazowe nabył w celu użycia, czy też obrotu nimi.
Implementując dyrektywę energetyczną, w szczególności wprowadzając zapisy do polskiej ustawy odnoszące się do finalnego nabywcy gazowego, polski ustawodawca wskazał jako podstawę na przepis art. 21 ust. 5 tej dyrektywy. Zgodnie z tym przepisem energia elektryczna i gaz ziemny podlegają podatkom, które stają się wymagalne w momencie dostawy przez dystrybutora lub redystrybutora. Podatek jest nakładany i pobierany w każdym państwie członkowskim zgodnie z procedurami ustanowionymi przez poszczególne państwa. Zgodnie zaś z przepisem art. 6 ust. 1 dyrektywy 92/12/EWG, do którego odwołuje się dyrektywa energetyczna, podatek akcyzowy staje się wymagalny w momencie dopuszczenia do konsumpcji.
Praktyka podatkowa doprowadziła do powstania specyficznej grupy podmiotów kwalifikowanych dla potrzeb podatku akcyzowego, oznaczonych jako finalni nabywcy gazowi. Są to podmioty, które posiadają lub też nabywają taki status w wyniku braku uzyskania statusu pośredniczącego podmiotu gazowego. W praktyce chodzi tutaj najczęściej o podmioty, które co prawda nie są ostatecznym konsumentem wyrobów gazowych, jednak z uwagi na brak spełnienia przesłanki o charakterze formalno-prawnym, odnoszącej się do powiadomienia właściwego naczelnika urzędu celnego o zamiarze prowadzenia działalności w charakterze pośredniczącego podmiotu gazowego, pozbawiane są tego pośredniczącego statusu.
Malwina Sik
Konsultant podatkowy, aplikant adwokacki
malwina.sik@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
