Opodatkowanie akcyzą samochodów osobowych
1. Ustalanie wartości rynkowej samochodu dla potrzeb akcyzy.
Uwarunkowania cenowe samochodów osobowych na rynku amerykańskim uwzględniane są przy badaniu wystąpienia przesłanki „uzasadnionej przyczyny” znacznego odbiegania deklarowanej podstawy opodatkowania od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, a nie przy określaniu podstawy opodatkowania przez organ podatkowy. Gdyby bowiem skarżący wykazał, że cena zakupionego przez niego pojazdu, która w znacznej mierze zdeterminowała wysokość zadeklarowanej przez niego podstawy opodatkowania, mieści się w granicach średnich wartości rynkowych tego rodzaju samochodów na rynku amerykańskim, to do określenia podstawy opodatkowania przez organ podatkowy w trybie art. 104 ust. 9 u.p.a. w ogóle by nie doszło.
Jak trafni wskazał WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 13 sierpnia 2020 r. (sygn. I SA/Ol 277/20): Wymaga przy tym zauważenia, że brak definicji legalnej, użytego w art. 104 ust. 8 u.p.a., terminu „bez uzasadnionej przyczyny” oznacza, że mamy do czynienia z otwartym katalogiem przyczyn, z powodu których może dojść do obniżenia wartości pojazdu, co każdorazowo wymaga ich zbadania. Wykazanie przyczyn, z powodu których cena nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej należy jednak do sfery faktów, a nie wykładni prawa. W razie zatem wystąpienia wątpliwości w tym zakresie, wobec braku odmiennej regulacji prawnej, ich wyjaśnienie możliwe jest także w ramach postępowania podatkowego, a więc po wdrożeniu drugiego etapu procedury weryfikacji. Jak już bowiem podano, także na tym (drugim) etapie procedury weryfikacji, podatnik nie jest pozbawiony prawa do wykazywania okoliczności, że deklarowana przez niego wysokość podstawy opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego, nie odbiega ? bez nieuzasadnionej przyczyny ? od średniej wartości tego samochodu na rynku krajowym. Tym samym, nie znajduje usprawiedliwionych podstaw twierdzenie skarżącego, że organ nie był uprawniony do wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie bez zbadania rynku amerykańskiego, gdyż specyfika tego rynku może stanowić „uzasadnioną przyczynę”. (?) Skoro podawane przez skarżącego okoliczności dotyczące stopnia uszkodzenia zakupionego samochodu, jak i specyfika rynku amerykańskiego, na którym został nabyty, nie stanowią w tej sprawie uzasadnionej przyczyny znacznego odbiegania deklarowanej podstawy opodatkowania od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, to uprawnione było podjęcie przez organ podatkowy czynności zmierzających do określenia podstawy opodatkowania. Wbrew twierdzeniom skarżącego, zasadnie organ w tych wyliczeniach uwzględnił średnią wartość rynkową pojazdów uszkodzonych tej marki i z tego rocznika na rynku krajowym, a nie amerykańskim. Uwarunkowania cenowe samochodów osobowych na rynku amerykańskim uwzględniane są bowiem przy badaniu wystąpienia przesłanki „uzasadnionej przyczyny” znacznego odbiegania deklarowanej podstawy opodatkowania od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego, a nie przy określaniu podstawy opodatkowania przez organ podatkowy. Gdyby bowiem skarżący wykazał, z czym jednak nie mamy do czynienia w tej sprawie, że cena zakupionego przez niego pojazdu, która w znacznej mierze zdeterminowała wysokość zadeklarowanej przez niego podstawy opodatkowania, mieści się w granicach średnich wartości rynkowych tego rodzaju samochodów na rynku amerykańskim, to do określenia podstawy opodatkowania przez organ podatkowy w trybie art. 104 ust. 9 u.p.a. w ogóle by nie doszło.
Alan Lipnicki
Doktorant UW
Konsultant podatkowy
Lider zespołu akcyzowego,
Specjalista z zakresu postępowań podatkowych
Specjalista w zakresie prawa karnego skarbowego
alan.lipnicki@isp-modzelewski.pl
