10. Obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym ? krótka charakterystyka
Generalną zasadą, wynikającą z art. 10 ust. 1 ustawy, jest, że obowiązek podatkowy
powstaje z dniem wykonania czynności lub zaistnienia stanu faktycznego podlegających opodatkowaniu akcyzą. Ww.
zasada została następnie dookreślona dla poszczególnych czynności oraz stanów faktycznych rodzących obowiązek
podatkowy w podatku akcyzowym, i tak:
- obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju powstaje
z dniem wydania wyrobów węglowych, w tym także przewoźnikowi, a w pozostałych przypadkach uznawanych za sprzedaż
wyrobów węglowych, z dniem wykonania tych czynności. Jeżeli sprzedaż jest potwierdzona fakturą, obowiązek
podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu od dnia wydania wyrobów węglowych; - w przypadku importu wyrobów akcyzowych obowiązek podatkowy powstaje z dniem powstania
długu celnego w rozumieniu przepisów prawa celnego; - obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych przez
zarejestrowanego odbiorcę powstaje z dniem, w którym wyroby akcyzowe zostały wprowadzone do określonego we
właściwym zezwoleniu miejsca odbioru wyrobów akcyzowych; - obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych
znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, dokonanego na potrzeby wykonywanej przez podatnika
działalności gospodarczej na terytorium kraju, powstaje z dniem otrzymania wyrobów akcyzowych przez podatnika,
nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia dokonania wysyłki określonej w uproszczonym dokumencie
towarzyszącym lub od dnia wystawienia dokumentu handlowego, w przypadku gdy wyroby akcyzowe przemieszczane są na
podstawie dokumentu handlowego; - obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych innych
niż określone w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, z wyłączeniem wyrobów
węglowych i wyrobów akcyzowych innych niż określone w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż
stawka zerowa, dokonywane do składu podatkowego w celu objęcia ich procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli
wprowadzenie tych wyrobów do składu podatkowego nie nastąpiło, powstaje z dniem otrzymania tych wyrobów przez
podatnika; - obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych innych
niż określone w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, dokonywane do składu
podatkowego w celu objęcia ich procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli wprowadzenie tych wyrobów do składu
podatkowego nie nastąpiło, powstaje w dniu ich przemieszczania na terytorium kraju; - obowiązek podatkowy z tytułu dokonanego przez osobę fizyczną nabycia
wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą, przeznaczonych na cele handlowe, o których mowa w
art. 34 ustawy, powstaje w dniu ich przemieszczenia na terytorium kraju; - obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych
znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, dokonanego za pośrednictwem przedstawiciela
podatkowego powstaje z dniem odbioru dostarczonych wyrobów akcyzowych przez odbiorcę na terytorium kraju; - obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży wyrobów akcyzowych znajdujących się poza
procedurą zawieszenia poboru akcyzy, objętych stawką akcyzy związaną z ich przeznaczeniem, w przypadku gdy nie
zostały dopełnione warunki uzasadniające zastosowanie tej stawki oraz sprzedaży lub oferowania na sprzedaż
papierosów lub tytoniu do palenia poza procedurą zawieszenia, z odpłatnością powyżej maksymalnej ceny
detalicznej, w tym w połączeniu z innym towarem lub usługą, a w przypadku papierosów lub tytoniu do palenia
oznaczonych jednocześnie podatkowymi oraz legalizacyjnymi znakami akcyzy, jeżeli odpłatność przekracza kwotę
równą sumie maksymalnej ceny detalicznej i kwoty 1,30 zł, stanowiącej należność za legalizacyjne znaki akcyzy
powstaje z dniem wydania wyrobów nabywcy; - jeżeli sprzedaż wyrobów akcyzowych, znajdujących się poza procedurą zawieszenia
poboru akcyzy i objętych stawką akcyzy związaną z ich przeznaczeniem, która odbyła się bez zachowania warunków
uprawniających do zastosowania tej stawki, powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z
chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania wyrobu akcyzowego; - obowiązek podatkowy z tytułu nabycia lub posiadania wyrobów akcyzowych znajdujących
się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, od których nie została zapłacona akcyza w należytej wysokości, a w
wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek
został zapłacony, powstaje z dniem nabycia lub wejścia w posiadanie tych wyrobów, z zastrzeżeniem, że w
przypadku organów administracji rządowej, które weszły w posiadanie takich wyrobów akcyzowych, podlegających na
mocy przepisów odrębnych czynnościom określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
wykonywanym przez te organy, obowiązek podatkowy powstaje z dniem zużycia lub sprzedaży przez nie tych wyrobów.
Na żądanie nabywcy podatnik akcyzy wykazuje w fakturze lub oświadczeniu załączanym do
faktury kwotę akcyzy zawartą w cenie wyrobów akcyzowych wykazanych w tej fakturze.
W sposób szczególny określono moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku
energii elektrycznej. Mianowicie obowiązek podatkowy powstaje:
- z dniem nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;
- z momentem wydania energii nabywcy końcowemu, w przypadku sprzedaży energii
elektrycznej na terytorium kraju; - z dniem zużycia energii elektrycznej;
- z dniem powstania długu celnego, w przypadku importu energii elektrycznej przez
nabywcę końcowego.
Odrębne regulacje w zakresie momentu powstania obowiązku dotyczą również suszu
tytoniowego. I tak obowiązek podatkowy w przypadku suszu tytoniowego powstaje z dniem:
- nabycia wewnątrzwspólnotowego suszu tytoniowego;
- wydania suszu tytoniowego w przypadku dokonania jego sprzedaży;
- zużycia suszu tytoniowego;
- nabycia lub wejścia w posiadanie suszu tytoniowego przez inny podmiot niż podmiot
prowadzący skład podatkowy, pośredniczący podmiot tytoniowy, grupę producentów lub rolnika, który wyprodukował
susz tytoniowy, jeżeli nie została zapłacona od niego akcyza w należytej wysokości i nie można ustalić podmiotu,
który dokonał sprzedaży suszu tytoniowego; - powstania długu celnego, w przypadku importu suszu tytoniowego.
Natomiast w przypadku wyrobów gazowych obowiązek podatkowy powstaje z dniem:
- nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;
- wydania wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu, w przypadku ich sprzedaży na
terytorium kraju; - powstania długu celnego, w przypadku importu wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę
gazowego; - użycia wyrobów gazowych przez podmioty w przypadkach, o których mowa w art. 9c ust. 1
pkt 4 lub 5.
Jeżeli nie można określić dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy dla wyrobów
akcyzowych, za datę jego powstania uznaje się dzień, w którym uprawniony organ podatkowy stwierdził dokonanie
czynności podlegającej opodatkowaniu lub zaistnienie stanu faktycznego rodzącego obowiązek podatkowy.
W przypadku samochodów osobowych obowiązek podatkowy z tytułu importu powstaje z
dniem powstania długu celnego. Bardziej złożona sytuacja ma miejsce w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego
samochodu osobowego. I tak obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego
niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju powstaje z dniem:
- przemieszczenia samochodu osobowego na terytorium kraju, jeżeli nabycie prawa
rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium
kraju; - nabycia prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel, jeżeli nabycie prawa
rozporządzaniem jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju; - złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z
przepisami o ruchu drogowym, jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego
wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.
Należy dodać, że obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu
osobowego albo sprzedaży samochodu osobowego wyprodukowanego na terytorium kraju nie powstaje, jeżeli ten samochód
osobowy został dostarczony wewnątrzwspólnotowo lub wyeksportowany w terminie 30 dni od dnia nabycia
wewnątrzwspólnotowego albo sprzedaży samochodu wyprodukowanego na terytorium kraju.
Z kolei w przypadku sprzedaży samochodu osobowego na terytorium kraju obowiązek
podatkowy powstaje z dniem wydania, a w przypadku: zamiany, wydania w zamian za wierzytelności, wydania w miejsce
świadczenia pieniężnego, darowizny, wydania w zamian za dokonanie określonej czynności, przekazania lub
wykorzystania na potrzeby reprezentacji albo reklamy, przekazania przez podatnika na potrzeby osobiste podatnika,
wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób
prawnych, członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez niego pracowników oraz byłych pracowników, użycia na
potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, z dniem wykonania tych czynności.
Jeżeli sprzedaż samochodu osobowego powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek
podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania lub
wykonania ww. czynności.
Marek Zagórski
konsultant
podatkowy
marek.zagorski@isp-modzelewski.pl
tel.
(22) 517 30 60
