Z akcyzą jest źle, a będzie jeszcze gorzej.
Nie ma i nie będzie w tym roku sukcesu w dochodach budżetowych z podatku akcyzowego.
Prognoza w wysokości 70 mld zł oznacza nie tylko realny spadek dochodów, lecz również obniżenie ich udziału w PKB o
jedną dziesiątą procenta (z 3,5 2017 do 3,4 w 2018 r.). Prognoza ta nie będzie prawdopodobnie wykonana: w pierwszym
kwartale dochody z tego podatku ledwo przekroczyły 16 mld zł, a wykonanie za cały rok będzie w wysokości 64-66 mld
zł. Dochody z tego podatku w latach 2007-23018 obrazuje tabela:
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |
| mld zł | 49 | 50,5 | 53,9 | 55,7 | 58 | 60,4 | 60,7 | 61,6 | 62,8 | 65,7 | 68 | 70 |
| % PKB | 4,1 | 3,9 | 3,9 | 3,9 | 3,7 | 3,7 | 3,7 | 3,6 | 3,5 | 3,6 | 3,5 | 3,4 |
Źródło: uzasadnienie projektu budżetu państwa na 2018 r.
Przypomnę, że w marcu 2007 r. weszła w życie nowa ustawa o akcyzie, z którą jak widać
bezzasadnie wiązano spore nadzieje na poprawę efektywności fiskalnej tego podatku. Tak przynajmniej zapowiadał
resort finansów. Nadzieje te okazały się płonne, a spadek udziału dochodów w PKB o 0,6%, mimo dobrej koniunktury na
większość wyrobów akcyzowych w całym powyższym okresie, jest faktem, którego nie da się zmienić. Rok 2016 niczego
nie wniósł. Szumnie zapowiadana reforma administracji skarbowej jest jak dotąd kompletną porażką. Niektóre dane są
wręcz osłupiające. Przypomnę, że akcyzą w strukturach KAS zajmują się:
- 44 urzędy skarbowe (US),
- 16 urzędów celno-skarbowych (USC) posiadających 45 delegatur i 143 oddziały celne.
Przedtem akcyzą zajmowali się celnicy: urzędy i izby celne.
Okazuje się, że urzędy skarbowe przeprowadziły w 2017 r. tylko 11 kontroli podatku
akcyzowego a ustalenia (przypis) wyniosły tylko 90 tys. zł. USC przeprowadziły:
- 64 kontrole celno-skarbowe (ustalenia 5 mln zł) oraz kontrole rynku (ustalenia 218
mld zł), - 72 postępowania kontrolne (ustalenia 191 mld zł).
Dane te pochodzą z resortu finansów: w sumie na tle 2016 r. (93 kontrole wykonane
przez urzędy kontroli skarbowej i 241 decyzje wydane przez urzędy celne), kiedy to ustalenia wyniosły 428,5 mln zł,
mamy spadek zarówno aktywności organów jak i ich wyników.
Podatnicy to dobrze wiedzą i strach przed akcyzą należy już od dawna do przeszłości.
Nieopodatkowana produkcja kwitnie na całego, budowane są kolejne fabryki nie tylko papierów, ale również wódki,
które nie płacą tego podatku. Opozycja nie daruje tych zaniechań, bo to pierwsze lata są już zmarnowane.
Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu
Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych
